Τράπεζες: Έρχονται νέες μειώσεις στις δόσεις των δανείων

Η επιλογή του νέου Προέδρου των ΗΠΑ να μην προχωρήσει τελικά στην επιβολή δασμών στην ΕΕ ξεκαθάρισε το τοπίο αναφορικά με τη νομισματική πολιτική που θα υιοθετήσει από την επόμενη εβδομάδα η ΕΚΤ και άνοιξε τον δρόμο για μια ακόμη μείωση των επιτοκίων του ευρώ, δίνοντας μια ακόμη ανάσα στους δανειολήπτες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές η ΕΚΤ δεν έχει πλέον λόγο να θωρακιστεί από τους αμερικανικούς δασμούς με επιτοκιακά όπλα προκειμένου να στηρίξει τους ισχνούς ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη και ως εκ τούτου η Κριστίν Λαγκάρντ θα ανακοινώσει την επόμενη εβδομάδα μία ακόμη μείωση των βασικών επιτοκίων και προφανώς θα αναμένει τις επόμενες κινήσεις του Αμερικανού προέδρου.

Υψηλόβαθμη τραπεζική πηγή τονίζει στο NEWS 24/7 ότι “η ΕΚΤ θα επιταχύνει πλέον τον ρυθμό αποκλιμάκωσης του κόστους χρήματος, με στόχο επιτόκιο 2% έως το καλοκαίρι ή το αργότερο έως και το φθινόπωρο, από 3% σήμερα. Ως εκ τούτου προσθέτει οι νέοι δανειολήπτες θα μπορούν να λάβουν δάνειο με χαμηλότερο επιτόκιο και οι υφιστάμενοι θα δουν τις δόσεις των δανείων τους σε κυμαινόμενο επιτόκιο να μειώνονται. Παράλληλα θα δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες για άντληση ρευστότητας με ελκυστικούς όρους, σε μία περίοδο που τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν θέσει ως κεντρικό τους στόχο την επιτάχυνση των ρυθμών πιστωτικής επέκτασης”.

Μάλιστα, παραδέχεται ότι “μειώσεις επιτοκίων θα δουν και οι καταθέτες, αν και με ηπιότερο ρυθμό από τις μειώσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ”.

Η πορεία των επιτοκίων

Υπενθυμίζεται ότι το κόστος του χρήματος άρχισε να μειώνεται μέσα στο 2024, αφού είχε προηγηθεί η κατακόρυφη αύξησή του από το καλοκαίρι του 2022. Συγκεκριμένα από τον Ιούλιο του 2022 και μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, η ΕΚΤ είχε αυξήσει τα επιτόκια του Ευρώ δέκα φορές, διαμορφώνοντας το βασικό της επιτόκιο από 0% σε 4%.

Ως αποτέλεσμα, όσοι δανειολήπτες διέθεταν δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο επιβαρύνθηκαν ισόποσα όλες τις αυξήσεις, φτάνοντας να καταβάλουν σε μηνιαία βάση μέχρι και “διπλάσιες” δόσεις.

Μετά τον Σεπτέμβριο του 2023 και μέχρι και τον Μάιο του 2024, η ΕΚΤ διατήρησε τα επιτόκια σταθερά, προχωρώντας στην πρώτη μείωσή τους τον Ιούνιο, κατά 25 μονάδες βάσης. Τον Σεπτέμβριο του 2024 υπήρξε νέα μείωση επιτοκίων, κατά 25 μ.β., ακολούθησε μία ισόποση μείωση τον Οκτώβριο και μία ακόμη τον Δεκέμβριο, μετά την οποία το επιτόκιο του Ευρώ υποχώρησε στο 3%.

Οι πρώτες μειώσεις

Όπως ήταν φυσικό, οι μειώσεις επιτοκίων της ΕΚΤ επέτρεψαν στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα να προχωρήσει κατά την διάρκεια του 2024 και στις πρώτες μειώσεις των επιτοκίων χορηγήσεων.

Σύμφωνα με όσα καταγράφει η ΤτΕ στην Ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής, στο δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2024 τα επιτόκια στις περισσότερες κατηγορίες χορηγήσεων προς επιχειρήσεις κατέγραψαν τάσεις σταθεροποίησης ή και υποχώρησης.

Συγκεκριμένα:

– Το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο στο υφιστάμενο απόθεμα ανοιγμάτων προς ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις από το υψηλό του 7,38% στα τέλη του 2023 βρισκόταν τον περασμένο Νοέμβριο στο 6,59%. Πρόκειται για μία πτώση της τάξης των 80 μονάδων βάσης περίπου, η οποία είναι αποτέλεσμα της υποχώρησης των συνδεδεμένων με τις χορηγήσεις αυτές διατραπεζικών δεικτών euribor. Έκτοτε, τα μέσα επιτόκια έχουν υποχωρήσει περαιτέρω, καθώς οι ευρωπαϊκοί δείκτες αναφοράς κινούνται σε ακόμη πιο χαμηλά επίπεδα.

– Στα δάνεια προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις από το υψηλό του 6,48% στα τέλη του 2023, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο έπεσε τον περασμένο Νοέμβριο στο 5,52%. Η υποχώρηση δηλαδή κινήθηκε στην περιοχή των 96 μονάδων βάσης, μέσα σε ένα 12μηνο, ενώ εκτιμάται ότι ήδη έχει ξεπεράσει το 1%, εξέλιξη που θα αποτυπωθεί στα νέα στοιχεία που θα δημοσιοποιήσει σε λίγες μέρες η Τράπεζα της Ελλάδος.

Ανάλογες τάσεις επικράτησαν και στα νέα δάνεια που χορήγησαν την υπό εξέταση περίοδο οι τράπεζες στην Ελλάδα, στα οποία εκτός από την υποχώρηση των euribor, καταγράφηκε και μείωση των περιθωρίων κέρδους, λόγω του υψηλού ανταγωνισμού για την προσέλκυση των πιο αξιόχρεων επιχειρήσεων.

Τα στεγαστικά δάνεια

Ειδική περίπτωση από την άλλη πλευρά αποτελούν τα στεγαστικά δάνεια. Κι αυτό διότι από την άνοιξη του 2023 οι τράπεζες έχουν ενεργοποιήσει ένα πρόγραμμα προστασίας των συνεπών δανειοληπτών που έχουν επιλέξει προϊόντα κυμαινόμενου επιτοκίου.

Συγκεκριμένα ορίστηκε πλαφόν στους δείκτες Euribor στην περιοχή του 2,70% – 2,9%. Με τον τρόπο αυτό το μέσο ετησιοποιημένο κόστος στα υφιστάμενα υπόλοιπα σταθεροποιήθηκε στο 4,40% κατά την περίοδο που οι ευρωπαϊκοί δείκτες κατέγραψαν πολυετή υψηλά.

Από εδώ και στο εξής όμως έρχονται μειώσεις. Ήδη το Euribor 1 μήνα έχει υποχωρήσει κάτω από το ανώτατο όριο που είχαν θέσει τα πιστωτικά ιδρύματα και όσοι αποπληρώνουν δάνειο που είναι συνδεδεμένο με αυτό, θα δουν άμεσα την πρώτη ελάφρυνση στη μηνιαία καταβολή τους.

Από την άλλη, το Euribor 3μηνου βρίσκεται αυτή τη στιγμή περίπου στα επίπεδα του πλαφόν, ωστόσο σύντομα θα υποχωρήσει χαμηλότερα και οι δανειολήπτες θα αρχίσουν να πληρώνουν για πρώτη φορά από το καλοκαίρι του 2022 λιγότερα.

Στους καταθέτες

Όσον αφορά στους καταθέτες, τα επιτόκια καταθέσεων προθεσμίας, μετά την ανοδική τάση που ακολουθούσαν επί ένα έτος περίπου, παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητα το δ΄ τρίμηνο του 2023 και τους πρώτους δέκα μήνες του 2024, παρά τις μειώσεις επιτοκίων της ΕΚΤ. Το μεσοσταθμικό επιτόκιο στο σύνολο των καταθέσεων προθεσμίας των επιχειρήσεων διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο σε 3,1% (δεκάμηνο 2023: 2,1%). Το αντίστοιχο επιτόκιο προς τα νοικοκυριά διαμορφώθηκε σε 1,8% (δεκάμηνο 2023: 1,4%).

Τα επιτόκια στις καταθέσεις διάρκειας μίας ημέρας (λογαριασμοί τρεχούμενοι, όψεως και ταμιευτηρίου) παρέμειναν τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις ΜΧΕ σε οριακά θετικό επίπεδο.