ΕΜΠΟΡΙΟ ΒΡΕΦΩΝ: ΠΩΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑΤΡΑΠΗΚΕ ΣΕ ΤΑΪΛΑΝΔΗ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ

Στις 15 Ιούλη του 2023 στο Ηράκλειο της Κρήτης πραγματοποιήθηκε μία σημαντική διεθνής ημερίδα με τίτλο «Τουρισμός Υγείας 2023». Στο επίκεντρο αυτής της ομιλίας βρέθηκε το ζήτημα της ανάπτυξης μίας ιδιαίτερης πτυχής ιατρικού τουρισμού που αφορά ανθρώπους που θέλουν να επισκεπτούν την Ελλάδα για να αποκτήσουν παιδιά, μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Ο περιφερειάρχης Αττικής, πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ) και της ELITOUR, Γ.Πατούλης, σε αυτή την ημερίδα είχε μιλήσει για τις μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης του ιατρικού τουρισμού στη χώρα μας αφού η βάση υπάρχει, είναι «το πολύ καλό ιατρικό δυναμικό και οι δομές που συνεχώς βελτιώνονται».

Ειδική αναφορά έκανε στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή όπου, όπως είπε με σχετική υπερηφάνεια, «είμαστε πλέον στην 5η θέση παγκοσμίως».

Ο πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής της ημερίδας, Αντώνης Πολυδώρου, γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Ιπποκράτειου Ινστιτούτου Ιατρών, έδωσε και αυτός βάρος στις μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Επόμενος στόχος, οι υπηρεσίες να πιστοποιηθούν στο εξωτερικό «ώστε να λειτουργήσει ως πόλος έλξης για τουρίστες που θα έρχονται στη Ελλάδα για να προχωρήσουν σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή». Είπε ότι αν και υπάρχει η υποδομή, αυτή «θα πρέπει να συμπληρωθεί με νέες επενδύσεις που φαίνεται πως θα έχουν μεγάλες προοπτικές τα επόμενα χρόνια».

«Τουλάχιστον 5.000 άτομα κάθε χρόνο έρχονται στην Ελλάδα για υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αριθμός που μπορεί στο πλαίσιο του ιατρικού τουρισμού να διπλασιαστεί ή και να τριπλασιαστεί τα αμέσως επόμενα χρόνια» εκτίμησε όλο ενθουσιασμό ο πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νίκος Βραχνής.

Λίγες μόλις ημέρες μετά, την αισιοδοξία για τις οικονομικές προοπτικές ανάπτυξης της συγκεκριμένης μορφής ιατρικού τουρισμού, διαδέχθηκε η φρικτή πραγματικότητα.

Η εγκληματική οργάνωση που κέρδιζε από την εμπορία βρεφών

Στις 9 Αυγούστου του 2023, η αστυνομία με δελτίο τύπου προς τα ΜΜΕ της Κρήτης ανακοίνωνε τη σύλληψη 8 μελών εγκληματικής οργάνωσης. Αυτή η εγκληματική οργάνωση δεν είχε σχέση με εμπόριο ναρκωτικών ή όπλων, αλλά με εμπόριο βρεφών.

Σύμφωνα με τη δικογραφία τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης προχωρούσαν σε εμπορία ανθρώπων, μεσολαβούσαν σε υιοθεσίες μωρών με την αντίστοιχη αμοιβή ενώ διέπρατταν σειρά παραβάσεων της “ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής”, έχοντας διαρκή και πολυετή παράνομη δράση στην εμπορία ωαρίων, σε εξωσωματικές γονιμοποιήσεις.

Κέντρο της παράνομης δράσης ήταν γνωστή κλινική γονιμότητας στα Χανιά. Τα δύο αρχηγικά μέλη-διευθυντές της κλινικής, στρατολογούσαν «μεσίτριες» σε Κρήτη, Θεσσαλονίκη αλλά και στο εξωτερικό, με σκοπό να εντοπίσουν και να αποσπάσουν τη συναίνεση από ευάλωτες γυναίκες, ώστε να τις μεταφέρουν στο εσωτερικό της χώρας και να τις εκμεταλλευτούν ως δότριες ωαρίων ή παρένθετες μητέρες.

Για πάνω από δέκα χρόνια η οργάνωση είχε απλώσει τα πλοκάμια της σε πολλές περιοχές της Ελλάδας ενώ είχε πελάτες, άτεκνα ζευγάρια από πολλές χώρες του πλανήτη, κυρίως από χώρες της πλούσιας Δύσης όπως η Γερμανία και η Ιταλία, μεταξύ αυτών και 100 ζευγάρια από την Αυστραλία. Όμως, πελάτες υπήρξαν και μοναχικοί άντρες που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις για απόκτηση παιδιού.

Το κόστος για όσους ήθελαν να αποκτήσουν παιδί μέσω παρένθετης μητέρας έφτανε τις 70.000 – 100.000 ευρώ (πέραν της αποζημίωσης της παρένθετης μητέρας) ενώ σε περιπτώσεις που έπρεπε να ξεπεραστούν και νομικά ζητήματα, το κόστος ξεπερνούσε και τις 120.000 ευρώ. Από αυτά, το 70% ήταν καθαρά κέρδος της κλινικής.

Για να λειτουργήσει μία τέτοια οργάνωση χρειαζόταν ένα ευρύτερο υποστηρικτικό δίκτυο, από κλινικές, ιατρικά εργαστήρια και εξωτερικούς ιατρούς που παραποιούσαν καταχωρήσεις ωοληψιών και ιατρικά έγγραφα μέχρι δικηγόρους και συμβολαιογράφους που έφτιαχναν εικονικά χαρτιά για να παίρνουν εγκρίσεις από δικαστήρια.

Υπήρξαν και περιστατικά όπου για να εξυπηρετηθούν ενδιαφερόμενοι γονείς από χώρες όπου απαγορευόταν η διαδικασία απόκτησης τέκνου μέσω παρένθετης μητέρας, δήλωναν τις γεννήσεις ως υιοθεσίες ενώ ενεργούσαν κι ως μεσολαβητές σε παράνομες υιοθεσίες βρεφών έναντι πάντα χρηματικού ανταλλάγματος.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα ευρήματα, έχουν καταγραφεί 529 υποθέσεις εικονικών εμβρυομεταφορών, δηλαδή, περιπτώσεις όπου τα ωάρια από τα οποία γεννήθηκαν τα παιδιά δεν ανήκαν στις γενετικές τους μητέρες, αλλά στις παρένθετες, εν αγνοία των εμπλεκόμενων γυναικών.

Οι γιατροί που εμπλέκονται στην υπόθεση φέρεται να γονιμοποιούσαν ωάρια των ίδιων των παρένθετων μητέρων, αντί για τα ωάρια των γυναικών που δεν μπορούσαν να κυοφορήσουν για ιατρικούς λόγους. Η επιλογή αυτή γινόταν με σκοπό την αύξηση των πιθανοτήτων επιτυχίας της εγκυμοσύνης και τη διασφάλιση της πλήρους αμοιβής τους, η οποία κυμαινόταν από 70.000 έως 120.000 ευρώ.

Η αποκάλυψη αυτών των πρακτικών όπως είναι λογικό προκάλεσε τεράστια ανησυχία σε γονείς που τώρα απευθύνονται στις Αρχές για να επιβεβαιώσουν τη μητρότητα των ωαρίων από τα οποία προήλθαν τα παιδιά τους. Πολλοί ανακαλύπτουν ότι γενετικά δεν ειναι δικά τους.

Επιπλέον, έχουν καταγραφεί 75 περιπτώσεις κλοπής και παράνομης διακίνησης γενετικού υλικού.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, τα παράνομα κέρδη από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα ξεπερνούν τα 8,5 εκατομμύρια ευρώ.

Στο επίκεντρο της υπόθεσης βρίσκονται και οι παρένθετες μητέρες, οι οποίες αποτελούν τα πρώτα θύματα αυτού του κυκλώματος.

Οι περισσότερες από αυτές είναι φτωχές και ευάλωτες γυναίκες, κυρίως από χώρες των Βαλκανίων, όπως η Ρουμανία αλλά και χώρες όπως η Ουκρανία και η Γεωργία που έχουν αναπτύξει την εκμετάλλευση της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για εμπορικούς σκοπούς.

Το κύκλωμα τις στρατολογούσε υποσχόμενο οικονομική αποκατάσταση, ωστόσο οι συνθήκες διαβίωσής τους ήταν απάνθρωπες. Οι γυναίκες διέμεναν σε διαμερίσματα στα Χανιά που νοίκιαζε το κύκλωμα, με ελάχιστη δυνατότητα επαφής με τον έξω κόσμο. Μαρτυρίες αναφέρουν ότι τους επιτρεπόταν να βγαίνουν από τα σπίτια μόνο για τις βασικές τους ανάγκες.

Στο πλαίσιο της αστυνομικής επιχείρησης, εντοπίστηκαν 169 γυναίκες, οι οποίες εξετάστηκαν με τη συνδρομή ψυχολόγων και αντιμετωπίζονται πλέον επισήμως ως θύματα εμπορίας ανθρώπων (trafficking).

Ο Νίκος Βραχνής, ο πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, που μόλις πριν μερικές εβδομάδες μιλούσε στη διεθνή ημερίδα στο Ηράκλειο για τον «Τουρισμό Υγείας» εκφράζοντας την πίστη του για τις μεγάλες προοπτικές εμπορικής ανάπτυξης του τουρισμού που θα έχει στο επίκεντρο την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ο επικεφαλής του φορέα που θα έπρεπε να είχε ως πρώτη υποχρέωση να φροντίζει ότι τα κέντρα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής θα λειτουργούν με βάση τις διατάξεις του νόμου και να προστατεύονται τα δικαιώματα των γυναικών, δεν εφάρμοσε τον νόμο ως όφειλε. Η εξάμηνη αναστολή λειτουργίας της κλινικής που είχε αποφασιστεί ποτέ δεν τηρήθηκε ενώ με υπογραφή του ίδιου στο ΦΕΚ 4967/22 Σεπτεμβρίου 2022 είχε ανανεωθεί η άδειας λειτουργίας της για τρία χρόνια.

Παύθηκε από τα καθήκοντά του.

Τι συνέβη λοιπόν και φτάσαμε από την μεγάλη αισιοδοξία στην απότομη προσγείωση σε μία πραγματικότητα σήψης και ακραίας εκμετάλλευσης; Πώς από τον ιατρικό τουρισμό και τα μεγάλα οφέλη για την οικονομία φτάσαμε στο εμπόριο βρεφών; Είναι η απόσταση τόσο μεγάλη;

Από Δανία του Νότου σε Ταϊλάνδη του Βορρά

Μέχρι πριν μερικά χρόνια, οι πολιτικοί μας έδιναν υποσχέσεις ότι θα μετατρέψουν την Ελλάδα σε Δανία του Νότου. Τα χρόνια των μνημονίων, το μόνο που μπορούσαν να εγγυηθούν είναι ότι θα κάνουν ότι περνάει από τα χέρια τους ώστε η χώρα να μην καταρρεύσει. Και μέσα σε αυτούς, υπήρχαν κάποιοι που έλεγαν ότι θα πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι αν γίνουμε μία Ταϊλάνδη του Βορρά. Ένα απέραντο νοσοκομείο για τις λογής – λογής ιατρικές ανάγκες των κατοίκων πλούσιων χωρών της Δύσης.

Στις 5 Μαρτίου του 2014, η Υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη και ο εντεταλμένος της Καγκελαρίου Μέρκελ για την Ελληνογερμανική Συνέλευση Χανς Γιοακείμ Φούχτελ υπέγραψαν Memorandum of Understanding, δηλαδή «μνημόνιο κατανόησης» και συνεργασίας, για την ανάπτυξη μίας ειδικής μορφής τουρισμού υγείας «για άτομα που χρήζουν περίθαλψης και φροντίδας» καθώς και «για άτομα με περιορισμούς στην υγεία τους αλλά και για άτομα τρίτης ηλικίας».

«Όλο και περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται περίθαλψη και φροντίδα», διαπιστώναν οι δύο πλευρές. «Σ’ αυτούς τους ανθρώπους θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα για ξεκούραση και αναψυχή σε ένα ήπιο κλίμα κατά τους χειμερινούς μήνες».

Αυτό, επιβάλλει η «αρχή των ίσων ευκαιριών».

Η ευκαιρία για καλή περίθαλψη, σε καλές τιμές, σε καλές καιρικές συνθήκες…

Οι βάσεις για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού είχαν μπει ένα χρόνο νωρίτερα, στην ίδια περίοδο των μνημονίων, με το Ν. 4179/2013. Ακολούθησε ένα χρόνο μετά ο Ν. 4276/2014.

Όσον αφορά το νομοθετικό πλαίσιο για την παρένθετη μητρότητα αυτό βασιζόταν στους Ν. 3089/2002 και Ν. 3305/2005. Από τον Ιούλιο του 2014 όμως, με το ν. 4272/2014 – λίγους μήνες μετά τις υπογραφές Φούχτελ / Κεφαλογιάννη και τις διαπιστώσεις τους για την ανάγκη «ίσων ευκαιριών» στην περίθαλψη – άνοιξαν οι πύλες και για τους κατοίκους εξωτερικού, με σκοπό την κερδοφορία.

Ο νόμος 3089/2002 ήταν ένας καλός νόμος. Όριζε πως απαραίτητη προϋπόθεση για την διεξαγωγή παρένθετης μητρότητας ήταν οι δύο γυναίκες που συμμετέχουν στη διαδικασία, δηλαδή η μελλοντική μητέρα και η κυοφόρος, να έχουν, και οι δύο, την κατοικία τους στην Ελλάδα. H διάταξη αυτή δεν επέτρεπε την ανάπτυξη «αναπαραγωγικού τουρισμού», εφόσον όριζε ξεκάθαρα πως για να αποκτήσει κάποιος παιδί μέσω παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα, μία γυναίκα έπρεπε να έχει οργανικό σύνδεσμο με τη χώρα. Αυτή η διάταξη καταργήθηκε με τον νόμο του 2014. Έτσι, η επ’ αμοιβή παρένθετη μητρότητα, που βρίσκεται σε αντίθεση με το άρθρο 2 § 1 του Συντάγματος καθώς η γυναίκα υποβιβάζεται σε αναπαραγωγική μηχανή, που χρησιμοποιούνται για χάρη άλλων ανθρώπων έναντι πληρωμής, έγινε νόμιμη.

Ο «αναπαραγωγικός τουρισμός» ήταν πλέον μία πραγματικότητα, ένας νέος πυλώνας που θα μπορούσε να προσφέρει στην οικονομική ανάπτυξη, τμήμα της τουριστικής βιομηχανίας.

Γεννήθηκε στην Ελλάδα της κρίσης και των μνημονίων. Σε μία Ελλάδα περιορισμένης κυριαρχίας και περιορισμού δικαιωμάτων.

Όταν η υγεία δεν είναι αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα αλλά εμπορικό προϊόν

Στο επίκεντρο όλων αυτών των εξελίξεων βρέθηκε μια απλή ιδέα:

Η υγεία δεν είναι παγκόσμιο και αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά διαπραγματεύσιμο και ανταλλάξιμο αγαθό του οποίου η αξία καθορίζεται από τη ζήτηση, ενώ οι υπηρεσίες της υγείας πρέπει να αγοράζονται μέσα στα πλαίσια μίας ανταγωνιστικής αγοράς.

Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, ο ιατρικός τουρίστας – η κίνηση των «τουριστών υγείας», ηλικιωμένων ή μη από τις πλούσιες χώρες του βορρά προς τις φτωχές χώρες του νότου και της ανατολής – είναι αυτός ο οποίος δεν έχει την οικονομική δυνατότητα για πλήρη ιατρική κάλυψη στη χώρα του, ή αυτός ο οποίος επιθυμεί μία θεραπεία ή επιθυμεί την ένταξή του σε μία ιατρική διαδικασία η οποία είναι παράνομη ή εξαιρετικά χρονοβόρα στη χώρα του, όπως συμβαίνει στις διαδικασίες σχετικά με τη μεταμόσχευση οργάνων ή στις διαδικασίες υποβοηθούμενης γονιμότητας.

Το κόστος, λ.χ., αλλαγής καρδιακής βαλβίδας για έναν ανασφάλιστο πολίτη στις ΗΠΑ είναι 300.000 δολάρια. Στην Ινδία όμως είναι μόλις 10.000 δολάρια. Όταν στις ΗΠΑ υπάρχουν πάνω από 46.000.000 ανασφάλιστα άτομα, καταλαβαίνετε ότι οι πολιτικές που εφαρμόζονται σε κάποιες χώρες του Βορρά και της Δύσης, έχουν δημιουργήσει μία τεράστια δεξαμενή πελατών, μία εν δυνάμει «αγορά», και μεγιστοποιούν την ανάγκη για «φτηνές» ιατρικές «υπηρεσίες».

Το ίδιο ισχύει και στο ζήτημα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Σε μία σειρά από πλούσιες χώρες του Βορρά, όπως η Γερμανία και η Γαλλία αλλά και η Ιταλία, η Αυστραλία, η παρένθετη μητρότητα θεωρείται ότι παραβιάζει την αξιοπρέπεια της γυναίκας, καθώς τη χρησιμοποιεί ως μέσο για την επίτευξη του σκοπού κάποιου άλλου. Ως εκ τούτου, η πρακτική αυτή απαγορεύεται πλήρως.

Άλλες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, θεωρούν την παρένθετη μητρότητα ως δώρο από μια γυναίκα σε μια άλλη και την επιτρέπουν σε “αλτρουιστική” βάση, μόνο με έξοδα κύησης, όπως δηλαδή ίσχυε στην Ελλάδα μέχρι το 2014.

Αυτές οι τεράστιες ασυνέπειες στη νομοθεσία των χωρών έχουν οδηγήσει στο να γίνει η παρένθετη μητρότητα μια δημοφιλής μορφή “ιατρικού τουρισμού”.

Πλέον, εφόσον η χώρα καταγωγής δεν επιτρέπει την παρένθετη μητρότητα ή θέτει περιορισμούς στο πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί ή το κόστος είναι τεράστιο, οι υποψήφιοι γονείς μπορούν απλώς να ταξιδέψουν σε κάποιο μέρος του πλανήτη με πιο χαλαρούς νόμους – όπως η Ελλάδα – ή σε μια χώρα όπου η πρακτική είναι εντελώς ανεξέλεγκτη, όπως η Κένυα, η Νιγηρία, αλλά και χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι δημοφιλείς για παρένθετη μητρότητα επειδή το κόστος είναι πολύ χαμηλότερο και η εφαρμογή του νόμου πιο χαλαρή.

Πολλές φορές βεβαίως τα όρια θολώνουν, και χώρες όπως η δικιά μας δε διαφέρουν πολύ από τα όρια που υπάρχουν σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, όπως δείχνει το πρόσφατο παράδειγμα με την εγκληματική οργάνωση εμπορίας βρεφών στα Χανιά.

Σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων έρευνας αγοράς Global Market Insights, η παγκόσμια εμπορική βιομηχανία παρένθετης μητρότητας έφτασε περίπου τα 14 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 –αν και οι ακριβείς αριθμοί είναι δύσκολο να επαληθευτούν. Περιλαμβάνει υποψήφιους γονείς, πράκτορες, γιατρούς και κλινικές, πολλές από τις οποίες υποστηρίζονται από σημαντικές οικονομικές επενδύσεις

Μέχρι το 2032 ο αριθμός αυτός προβλέπεται να φτάσει τα 129 δισεκατομμύρια δολάρια, καθώς τα προβλήματα υπογονιμότητας αυξάνονται, όπως και ο αριθμός ΛΟΑΤΚΙ+ ζευγαριών και ανύπαντρων ατόμων που καταφεύγουν σε αυτή την πρακτική για να αποκτήσουν απογόνους.

Η ζήτηση προέρχεται κυρίως από πλούσια, δυτικά κράτη.

Η Κρήτη στο επίκεντρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Η Ελλάδα έχει το σημαντικό πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους παροχής αυτών των υπηρεσιών. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η χώρα μας κατέχει 60%-90% χαμηλότερες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης και μικρότερες λίστες αναμονής σε σύγκριση με τις αντίστοιχες στο Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά ή τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Για παράδειγμα, μια εξωσωματική γονιμοποίηση στην Ελλάδα κοστίζει περίπου 3.000-5.000 ευρώ, ενώ στην Αμερική και στον Καναδά κοστίζει περί τα 20.000 ευρώ και στην Αγγλία 8.000 ευρώ.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα και με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στις 12 Ιουλίου του 2022 στη Βουλή στo πλαίσιo συζήτησης για το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας «Μεταρρυθμίσεις στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή» τα επίσημα δεδομένα της εθνικής αρχής υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για το 2018, έδειξαν ότι έγιναν περισσότεροι από 15.000 κύκλοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και γεννήθηκαν περισσότερα από δυόμισι χιλιάδες παιδιά.

Η Κρήτη εξαρχής βρέθηκε στο κέντρο της ανάπτυξης του κλάδου της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην Ελλάδα.

Χαρακτηριστικό είναι και το συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 3 Νοέμβρη του 2016, αρκετά χρόνια πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο με την κλινική γονιμότητας στα Χανιά, στο Ρέθυμνο, στο ξενοδοχείο Aquila Porto Rethymno. Το θέμα του «Ιατρικός Τουρισμός και Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή στην Κρήτη»

Εκεί γινόταν αναφορά στο “αναπόφευκτο γεγονός” της διασυνοριακής μετακίνησης ζευγαριών με την εξωσωματική γονιμοποίηση να είναι η κύρια παρεχόμενη ιατρική υπηρεσία στo πλαίσιo του ιατρικού τουρισμού.

Σύμφωνα με το δελτίο τύπου που είχε διακινηθεί εκείνη την εποχή η κύρια αιτία για αυτή την μετακίνηση είναι οι νομοθετικοί περιορισμοί σημειώνοντας ότι στόχος αποτελούν τα ζευγάρια από χώρες:

“…όπου πάνω από κάποια ηλικία η γυναίκα δεν μπορεί να κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση, χρησιμοποιώντας τους κρατικούς παρόχους υγείας και να λάβει την φαρμακευτική της αγωγή από δημόσιους φορείς, όπως είναι η Δανία, η Αυστρία και η Νέα Ζηλανδία με όριο τα 40 έτη, η Γαλλία με όριο για αυτή την περίπτωση τα 42 έτη και το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βέλγιο τα 43 έτη, ενώ η Ολλανδία και το Ισραήλ τα 45 έτη, και το κόστος σε αυτές τις χώρες είναι πολλαπλάσια υψηλότερο στον ιδιωτικό τομέα… που υπάρχει όριο ηλικίας στη γυναικά, όπως τα 45 έτη για την Ουγγαρία και την Ολλανδία, τα 40 έτη για την Δανία, το Βέλγιο με τα 47 έτη, και κάποιες Πολιτείες των ΗΠΑ και του Καναδά με όριο τα 42 έως 45 έτη, ενώ στην Ελλάδα το όριο είναι τα 50 έτη.”

Νομοθετικοί περιορισμοί όμως υπάρχουν και σε χώρες όμως η Αίγυπτος, η Ιταλία, η Γερμανία όπου απαγορεύεται η παρένθετη μητρότητα, η δωρεά ωαρίων που απαγορεύεται σε Ιταλία και Γερμανία, Ιαπωνία και Νορβηγία, ο αριθμός των εμβρύων προς μεταφορά που σε πολλές χώρες της Ευρώπης είναι μόνον ένα, η κατάψυξη εμβρύων που απαγορεύεται στην Ιταλία.

Η επωνυμία του δότη με δυνατότητα των παιδιών να μάθουν την ταυτότητα του δότου αποτελεί την κύρια αιτία μετακίνησης των Αυστραλών, με το ίδιο πρόβλημα να αντιμετωπίζουν τα ζευγάρια στην Γερμανία, Σουηδία και Ελβετία.

Μετατρέποντας το ανθρώπινο δικαίωμα της υγείας σε καταναλωτικό προϊόν

Αυτό που δεν συζητείται σε αυτές τις ημερίδες οι οποίες πραγματοποιούνται για την προώθηση των διαφόρων μορφών ιατρικού τουρισμού είναι ότι πολλές από τις χώρες στις οποίες αναπτύσσεται είτε στην Ευρώπη είτε στη Λατινική Αμερική είτε στην Αφρική ή την Ασία έχουν ένα κοινό στοιχείο. Και αυτό είναι ότι προ της ανάπτυξης του ιατρικού τουρισμού, όλες είχαν περάσει μακρές περιόδους οικονομικής κρίσης ή είναι κράτη βουτηγμένα στη διαφθορά και στη σήψη.

Σε κάποια από αυτά τα κράτη, νέες πόλεις έχουν δημιουργηθεί με μόνο σκοπό την εξυπηρέτηση των τουριστών υγείας.

Οι “medi-cities”, από τις λέξεις medicine (φάρμακο) και cities (πόλεις), πολλαπλασιάζονται.

Ξεπροβάλλει μία νέα παγκόσμια βιομηχανία όπου με διεθνείς συμφωνίες προωθούν την «ελεύθερη κίνηση» των ασθενών, εκεί που το αγαθό της υγείας μετατρέπεται από ανθρώπινο δικαίωμα, σε καταναλωτικό προϊόν.

Το μάρκετινγκ παίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο στην προώθηση καταναλωτικών προορισμών για τη διασφάλιση της υγείας. Οι υπηρεσίες υγείας συνδυάζονται με άλλες υπηρεσίες για να γίνει πιο ελκυστικό πακέτο.

Στην Ταϋλάνδη, μια τέτοια επιπλέον υπηρεσία είναι ο σεξοτουρισμός. Σε άλλες, είναι απλά μία βόλτα σε αξιοθέατα.

Οι ασθενείς καλούνται να επιλέξουν θεραπείες από διαφημιστικές μπροσούρες.

Είναι πράγματι ένας καπιταλιστικός παράδεισος όπου ο καταναλωτής καλείται να διαλέξει πώς θα πετύχει τον στόχο της υγείας…

Μικρότερο το κόστος της ανθρώπινης ζωής, μεγαλύτερα τα κέρδη

Ο παράδεισος όμως κάποιων είναι η κόλαση για κάποιους άλλους.

Ένας μεγάλος αριθμός κέντρων ιατρικών τουρισμού λειτουργούν σε Ειδικές Οικονομικές Ζώνες. Ζώνες, δηλαδή, περιορισμένων, δημοκρατικών, εργασιακών και ανθρώπινων δικαιωμάτων. Το «κόστος» και της ίδιας της ανθρώπινης ζωής, είναι μικρότερο.

Μικρότερο κόστος, μεγαλύτερα κέρδη.

Η εμπειρία στις χώρες της Ασίας δείχνει ότι οι κυβερνήσεις επενδύουν το δημόσιο χρήμα στη δημιουργία δομών για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού. Χρήματα που δεν δίνονται σε δημόσια συστήματα υγείας που τελούν υπό κατάρρευση. Όπως υπό κατάρρευση τελεί το δημόσιο σύστημα υγείας στη χώρα μας.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα κέρδη από αυτά τα κέντρα δεν επιστρέφουν στα δημόσια ταμεία για τη βελτίωση των δημόσιων συστημάτων υγείας.

Αντιθέτως, όπως δείχνει η πραγματικότητα σε πολλές χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, δημιουργούνται υψηλής ποιότητας κέντρα υγείας για τις ελίτ, ενώ υποβαθμίζονται και υποχρηματοδοτούνται περαιτέρω – ως μη κερδοφόρα – τα δημόσια συστήματα υγείας εντείνοντας με αυτό τον τρόπο τις ήδη ακραίες συνθήκες ανισότητας.

Η προώθηση της ιδέας ότι οι ιατρικές υπηρεσίες μπορούν να αγοραστούν όπως κάθε άλλο προϊόν, ότι είναι θέμα εύρεσης της καλύτερης τιμής για ένα «προϊόν» σε μία διεθνή αγορα, νομιμοποιεί την άρνηση των κυβερνήσεων να τηρούν την υποχρέωσή τους για παροχή ιατρικών υπηρεσιών για όλους τους πολίτες. Εμβαθύνει, με άλλα λόγια, την εντύπωση ότι η ιατρική φροντίδα είναι υπόθεση του ιδιώτη και του ιδιωτικού τομέα.

Η καλή υγεία έχει κόστος. Υγεία αξίζει να έχουν μόνο αυτοί που έχουν τα χρήματα για να πληρώσουν το κόστος της.

“Η εμπορική παρένθετη μητρότητα… συνήθως ισοδυναμεί με πώληση παιδιών“.

Όσον αφορά συγκεκριμένα για το ζήτημα της παρένθετης μητρότητας, με την μετατροπή του σε εμπορική συναλλαγή, εγείρονται πολλά ζητήματα.

Η εμπειρία δείχνει, τώρα και στα Χανιά – ότι η διαδικασία πολλές φορές συμπίπτει με ακραία εκμετάλλευση των παρένθετων μητέρων ακόμη και κράτησή τους σε απάνθρωπες συνθήκες.

Οι οικονομικά και κοινωνικά ευάλωτες γυναίκες αποτελούν συχνά στόχους για τη στρατολόγηση παρένθετων μητέρων, που προσελκύονται από τα χρηματικά ποσά που προσφέρονται.

Μια παρένθετη μητέρα στην Ουκρανία, για παράδειγμα, μπορεί να κερδίσει έως και 20.000 δολάρια (15.507 λίρες) – ποσό οκτώ φορές πάνω του μέσου ετήσιου εισοδήματος της χώρας.

Στην προσπάθεια μεγιστοποίησης του κέρδους καταγράφονται σε μία σειρά χώρες κακές πρακτικές τόσο αναφορικά με τις παρένθετες μητέρες όσο και με τη διαδικασία.

Στις ΗΠΑ, υπάρχουν πολιτείες όπως η πολιτεία της Καλιφόρνια που επιτρέπει την παρένθετη μητρότητα ως εμπορική διαδικασία θεωρώντας την ως έκφραση της αυτονομίας μιας γυναίκας. Στην Ουκρανία, υπάρχει μία πραγματική βιομηχανία παραγωγής παιδιών με ό, τι αυτό συνεπάγεται.

Είναι ανησυχητικό ότι ορισμένοι διεθνείς προορισμοί παρένθετης μητρότητας παραμένουν ανεξέλεγκτοι όπως στην Κένυα και στη Νιγηρία.

Στη Νιγηρία δεκάδες έγκυες έφηβες βρέθηκαν αντιμέτωπες με κατηγορίες ότι σχεδίαζαν να πουλήσουν τα μωρά τους.

Τα κορίτσια συνελήφθησαν στο Ίδρυμα Cross Foundation, τοπικά γνωστό ως Heda Clinic. Ο διευθυντής της κλινικής συνελήφθη επίσης. Η αστυνομία τον κατηγόρησε ότι αγόραζε τα μωρά από τις νεαρές μητέρες και τα πουλούσε με γενναιόδωρο κέρδος σε άτεκνα ζευγάρια. Ο ίδιος αρνήθηκε την κατηγορία και δήλωσε ότι είναι ένας εθελοντής γιατρός που γεννά τα ανεπιθύμητα μωρά και στη συνέχεια τα τοποθετεί σε ορφανοτροφεία.

Αυτό όμως που φανερώθηκε ήταν ότι γυναίκες σε οικονομική ανέχεια πωλούσαν τα μωρά τους για 160 με 190 δολάρια και μετέπειτα αυτά μεταπωλούνταν σε τιμές έως και 6.400 δολάρια ανάλογα και με το φύλο.

Η υπηρεσία καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων δήλωσε ότι το πρόβλημα είναι πιο έντονο στα νοτιοανατολικά της Νιγηρίας, όπου οι άνθρωποι κυνηγούν κορίτσια για να παρέχουν μωρά για τα κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων.

Με αφορμή την υψηλή ζήτηση και τις υψηλές αμοιβές, η παρένθετη μητρότητα αν και παράνομη, γνωρίζει μεγάλη άνθηση και στην Κίνα, αναφέρουν οι Times.

Οι πράκτορες χρεώνουν τα ζευγάρια που παίρνουν προμήθεια οπουδήποτε μεταξύ 55.000 και 155.000 δολαρίων για ένα μωρό, με εγγυημένο φύλο. Τα πάντα σχετικά με τις συναλλαγές είναι παράνομα, από την παρένθετη μητρότητα μέχρι την επιλογή φύλου. Αλλά τα ζευγάρια είναι απελπισμένα.

Η εξωσωματική γονιμοποίηση δεν είναι συχνά διαθέσιμη. Και μετά τη χαλάρωση της πολιτικής του ενός παιδιού, πολλές γυναίκες θέλουν να αποκτήσουν ένα δεύτερο παιδί, αλλά είναι πολύ μεγάλες.

Οι Times αναφέρουν:

“Η μικρή μου κόρη το έχει κάνει αρκετές φορές. Η μεγαλύτερη κόρη μου μόλις γέννησε δίδυμα για άλλους. Η νύφη μου είναι τώρα έγκυος. Τη βοήθησα για λίγους μήνες μέχρι να τακτοποιηθεί”, δήλωσε μια μεσήλικη γυναίκα. “Αν μπορείς να φέρεις στο σπίτι εκατοντάδες χιλιάδες γουάν, γιατί να μην το κάνεις;”

Κάτοικοι σε ένα χωριό δήλωσαν σε μυστικούς δημοσιογράφους ότι περισσότερες από 100 τοπικές γυναίκες εργάζονταν ως παρένθετες μητέρες.

“Μερικές φορές η πεθερά και η νύφη το κάνουν μαζί. Επιστρέφουν στο σπίτι με επώνυμες τσάντες και το ξακακάνουν όταν ξοδέψουν όλα τα χρήματα”.

Τα τελευταία χρόνια οι επίδοξοι γονείς συρρέουν σε μεγάλους αριθμούς σε χώρες όπως η Ινδία, η Ταϊλάνδη, η Καμπότζη και το Νεπάλ. Οι χώρες αυτές έκλεισαν τις κλινικές τους για τους ξένους μετά από ανησυχίες για εκμετάλλευση των πολιτών τους. Το ίδιο έπραξε και η Ινδία.

Αλλά καθώς ένα hotspot παρένθετης μητρότητας κλείνει, ένα άλλο εμφανίζεται στη θέση του. Ένα τέτοιο hotspot εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια και στα Χανιά.

Οι ανησυχίες για εκμετάλλευση οδήγησαν τον ΟΗΕ πέρυσι να εκδώσει την εξής προειδοποίηση:

“Η εμπορική παρένθετη μητρότητα… συνήθως ισοδυναμεί με πώληση παιδιών“.

Η ιστορία της Olivia Maurel: «Γεννήθηκα και πριν καν με δει η μητέρα μου, με πούλησαν».

Η Olivia Maurel γεννήθηκε στο Κεντάκι των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στις 10 Δεκεμβρίου 1991, μέσω παρένθετης μητέρας. Οι γονείς της έκαναν σχέδια για να αποκτήσουν ένα παιδί, αλλά λόγω της ηλικίας της μητέρας της και των προβλημάτων υπογονιμότητας, ήταν αδύνατο να αποκτήσουν ένα βιολογικό παιδί. Αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν μια παρένθετη μητέρα μέσω ενός πρακτορείου στο Κεντάκι.

Όπως εξηγεί η ίδια η Olivia, η παρένθετη μητέρα της είχε τους δικούς της λόγους που επέλεξε την παρένθετη μητρότητα, κυρίως λόγω ενός τραγικού οικογενειακού περιστατικού. Συν τοις άλλοις, είχε τέσσερα παιδιά να φροντίσει. «Ίσως χρειαζόταν τα χρήματα», λέει η Maurel. Πιστεύει ότι η ζωή της ξεκίνησε με την εγκατάλειψη της:

«Γεννήθηκα και πριν καν με δει η μητέρα μου, με πούλησαν».

Δηλώνει ότι οι ωραίες ιστορίες «δεν κάνουν την πρακτική πιο ηθική». Τα παιδιά δεν πρέπει ποτέ να είναι «αντικείμενα συναλλαγής».

Η Maurel λέει ότι η παρένθετη μητρότητα είναι μια «πολύ κερδοφόρα αγορά που προορίζεται για τους πλούσιους» και ότι πρόκειται για «σύγχρονη δουλεία». Περιγράφει επίσης τον εαυτό της ως φεμινίστρια και πιστεύει ότι ο αγώνας της κατά της παρένθετης μητρότητας «φώτισε» τον ακτιβισμό της υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. Πιστεύει ότι οι παρένθετες μητέρες είναι «θύματα ενός συστήματος που τους υπόσχεται χρήματα».

Το 2023, έγινε εκπρόσωπος της Διακήρυξης της Καζαμπλάνκα, που υπογράφηκε στις 3 Μαρτίου 2023 από περισσότερους από εκατό εμπειρογνώμονες από όλο τον κόσμο.
Η Maurel και οι υπερασπιστές αυτής της Διακήρυξης για την απαγόρευση της παρένθετης μητρότητας υποστηρίζουν ότι η παρένθετη μητρότητα αντιβαίνει στα δικαιώματα των παιδιών και των γυναικών. Το κείμενο της Διακήρυξης της Καζαμπλάνκα προτείνει μια Διεθνή Σύμβαση για την κατάργηση της παρένθετης μητρότητας.

Παράνομη η εμπορική εκμετάλλευση της παρένθετης μητρότητας στην Ευρώπη;

Στις 23 Απριλίου 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε την τροποποίηση της οδηγίας για την εμπορία ανθρώπων, ώστε να συμπεριλάβει την παρένθετη μητρότητα στις πράξεις εμπορίας ανθρώπων που τα κράτη μέλη υποχρεούνται να τιμωρούν.

Στην ψηφοφορία η πρόταση έλαβε 563 ψήφους υπέρ, 7 κατά και 17 αποχές, γεγονός που καταδεικνύει την ύπαρξη μιας πολύ ευρείας συναίνεσης για την καταδίκη της πρακτικής της παρένθετης μητρότητας μεταξύ των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ανεξαρτήτως των πολιτικών τους πεποιθήσεων.

Πρόκειται για μια αναθεώρηση της ευρωπαϊκής οδηγίας του 2011, η οποία θα περιλαμβάνει πλέον «την εκμετάλλευση της παρένθετης μητρότητας», καθώς και την παράνομη υιοθεσία και τον εξαναγκαστικό γάμο.

Η συμπερίληψη της «εκμετάλλευσης της παρένθετης μητρότητας» δεν αποτελεί σταθερή, απόλυτη και οριστική καταδίκη της παρένθετης μητρότητας. Το κείμενο καταδικάζει την «εμπορία ανθρώπων με σκοπό την εκμετάλλευση της παρένθετης μητρότητας» και στοχοποιεί «τα πρόσωπα που εξαναγκάζουν γυναίκες να ενεργούν ως παρένθετες μητέρες ή που τις εξαπατούν για να το πράξουν».

Η «ηθική παρένθετη μητρότητα» (όταν μια γυναίκα «ανιδιοτελώς» προσφέρεται εθελοντικά ως παρένθετη μητέρα για ένα άτεκνο ζευγάρι) δεν καταδικάζεται, παρόλο που η οδηγία ορίζει ότι η παρένθετη μητρότητα είναι «μια μορφή εξαναγκασμού, είτε οικονομικού, συναισθηματικού ή οικογενειακού» και «μια μορφή εξαπάτησης» για τις παρένθετες μητέρες.

Τα κράτη μέλη έχουν δύο χρόνια για να εφαρμόσουν τις διατάξεις ενώ ερώτημα πλέον τίθεται για το ποια θα είναι η στάση των ευρωπαϊκών χωρών απέναντι στην Ουκρανία, μια χώρα όπου η παρένθετη μητρότητα ασκείται μαζικά με τους πελάτες να είναι κυρίως πολίτες χωρών της Δυτικής Ευρώπης.

Η απόφαση της 23ης Απρίλη του 2024, βάζει ισχυρές βάσεις ώστε να μπει ένα τέλος στην εμπορική εκμετάλλευση της παρένθετης μητρότητας στην Ευρώπη και ειδικά στην Ελλάδα.

Αυτό διαπιστώνει και ο Eurojust, οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τη δικαστική συνεργασία στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ που σημειώνει ότι η αναθεωρημένη οδηγία της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο σχετικά με το εμπόριο ανθρώπων και την πώληση παιδιών που προκύπτουν από τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας.

Όπως αναφέρει σε σχετικό έγγραφο, η εκμετάλλευση της παρένθετης μητρότητας είναι πλέον ρητά χαρακτηρισμένη ως μια μορφή εμπορίας ανθρώπων. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμα σημαντικές προκλήσεις.

Για παράδειγμα, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αν διαπράχθηκε έγκλημα και ποιος πρέπει να θεωρηθεί δράστης, μάρτυρας ή θύμα.

Είναι επίσης δύσκολο να διαπιστωθεί αν οι παρένθετες μητέρες υπήρξαν θύματα εκμετάλλευσης και αν αποτελούν θύματα εμπορίας ανθρώπων και κατά πόσο τα παιδιά υπόκεινται σε κακοποίηση ή εκμετάλλευση όταν παραδίδονται στους υποψήφιους γονείς.

Θέματα προκύπτουν και όσον αφορά πράξεις ή γεγονότα που δεν συνιστούν ποινικό αδίκημα σε όλες τις εμπλεκόμενες χώρες.

Αυτή η κατάσταση δημιουργεί και θα συνεχίσει να δημιουργεί σημαντικά κενά στην εφαρμογή του νόμου και την προστασία των θυμάτων.

iStock

Η παρέμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εμπορική εκμετάλλευση της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα που έμεινε αναπάντητη

Στις 8 Ιουλίου του 2024 η ειδική εισηγήτρια του Παρατηρητηρίου των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της βίας κατά γυναικών και κοριτσιών Reem Alsalem με επιστολή προς προς στην κυβέρνηση και προσωπικά στον Πρωθυπουργό της χώρας κ. Κ. Μητσοτάκη άσκησε σοβαρή κριτική για το καθεστώς της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα και ζήτησε απαντήσεις.

Στην επιστολή, η Ελλάδα περιγράφεται ως μία από τις πιο ανεκτικές χώρες στην Ευρώπη – και ίσως παγκοσμίως – όσον αφορά στη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο νομικό πλαίσιο που διέπει τη διαδικασία, την επικράτηση ιδιωτικών δομών, την υλική αποζημίωση (άμεση ή έμμεση) και τη διαφήμιση σχετικών υπηρεσιών, πρακτικές που θεωρούνται προβληματικές.

Η επιστολή καλούσε να απαντηθού τα ζητήματα που θίγονται εντός 60 ημερών. Σε διαφορετική περίπτωση, η επιστολή θα δημοσιοποιηθεί και το θέμα θα παραπεμφθεί στο Γραφείο του Ανώτατου Επίτροπου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Στο έγγραφο αναφέρεται ότι «η ρύθμιση της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα φαίνεται να επικεντρώνεται δυσανάλογα στην προστασία και την ασφάλεια των γονέων, ενώ δεν παρέχει αποτελεσματικές εγγυήσεις και δεν λαμβάνει δεόντως υπόψη τα δικαιώματα της παρένθετης μητέρας και των παιδιών που γεννιούνται με παρένθετη μητρότητα».
Διαπιστώνει με ανησυχία «απουσία παρακολούθησης, πρόληψης, δίωξης και τιμωρίας παράνομων συμπεριφορών, οι οποίες φέρονται να έχουν οδηγήσει σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών που ενεργούν ως παρένθετες μητέρες, καθώς και των παιδιών τους.»

Καταγράφει «επιβλαβείς επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα που απορρέουν από τη ρύθμιση της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης εποπτείας των ιδιωτικών ιατρικών κέντρων που εκτελούν διαδικασίες παρένθετης μητρότητας (αν και υπάρχει η Ελληνική Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, δεν βρέθηκαν αναφορές σχετικά με τη δραστηριότητά τη), τους κινδύνους για τη ζωή και την υγεία των γυναικών, την έλλειψη ή την ανεπαρκή εξέταση του συμφέροντος του παιδιού, τους πιθανούς δεσμούς με την εμπορία ανθρώπων και τις απειλές για την ιδιωτική ζωή των γυναικών.»

Κάνει αναφορά στην περίπτωση της κλινικής γονιμότητας στα Χανιά αναφέροντας ότι:

«Γυναίκες που χρησιμοποιήθηκαν ως παρένθετες μητέρες από μια ελληνική κλινική περιορίστηκαν σε τουλάχιστον 14 διαφορετικά σπίτια και δεν τους επιτρεπόταν να φύγουν ελεύθερα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γυναίκες ζούσαν σε πολλά σπίτια υπό επιτήρηση και τους επιτρεπόταν να φεύγουν μόνο για ψώνια και ιατρικές εξετάσεις στο Κέντρο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής».

Καταγράφει «την έλλειψη διαθέσιμων δεδομένων και στατιστικών στοιχείων σχετικά με τις διαδικασίες παρένθετης μητρότητας που πραγματοποιούνται σε αυτές τις ιδιωτικές κλινικές και τις δραστηριότητες εποπτείας και παρακολούθησης που πραγματοποιούνται από την Εθνική Αρχή».

Εκφράζει την έντονη ανησυχία «για την έλλειψη εγγυήσεων για τα δικαιώματα στη ζωή, την ελευθερία, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας από τη βία, και την υγεία».
Επισημαίνει ότι «η ρύθμιση της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα παρουσιάζει επίσης κενά όσον αφορά την προστασία των γυναικών που ζουν σε καταστάσεις οικονομικής αδυναμίας. Πράγματι, σύμφωνα με πληροφορίες που έχουμε λάβει, φτωχές ή μετανάστριες γυναίκες επιλέγονται ως παρένθετες μητέρες ακριβώς λόγω της ευάλωτης κατάστασής τους.

Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τα στοιχεία που ελήφθησαν, πάνω από το 60% των παρένθετων μητέρων δεν είναι πολίτες της Ελλάδας. Μια μελέτη σημείωσε ότι οι περισσότερες από αυτές προέρχονται από τη Βουλγαρία, την Πολωνία, τη Γεωργία, την Αλβανία και τη Ρουμανία. Το γεγονός αυτό εντάθηκε από την κανονιστική αλλαγή του 2014, η οποία επιτρέπει στις παρένθετες μητέρες να μην είναι Ελληνίδες πολίτες, ή ακόμη και να μην έχουν μόνιμη διαμονή, θέτοντας τις μετανάστριες σε μεγαλύτερο κίνδυνο».

Αναφέρεται στο γεγονός ότι αν και η παρένθετη μητρότητα στην Ελλάδα σύμφωνα με τον νόμο θα έπρεπε να πραγματοποιείται αποκλειστικά για «αλτρουιστικούς» σκοπούς, «η παρένθετη μητρότητα και η «δωρεά» ωαρίων πραγματοποιούνται, στην πραγματικότητα, για οικονομικούς λόγους».

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Είναι δυνατόν να παρατηρηθούν παρένθετες μητέρες που προσποιούνται ότι είναι οι καλύτερες φίλες του εντολέα (σύμφωνα με την αρχή του αλτρουισμού), αλλά στην πραγματικότητα, είναι συνήθως νεότερες μη Ελληνίδες από τους εντολέα γονείς ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλοδαπής καταγωγής οικιακές βοηθοί τους».

Μιλά ανοικτά για «έλλειψη προληπτικών μέτρων στο πλαίσιο της νομοθεσίας που ρυθμίζει την παρένθετη μητρότητα σε σχέση με την εμπορία ανθρώπων»:

«…με βάση τις δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις δικτύων εμπορίας ανθρώπων με σκοπό την παρένθετη μητρότητα το 2019 και το 2023. Κατά συνέπεια, είναι βαθιά ανησυχητικό να διαπιστώνουμε ότι ένα σημαντικό ποσοστό των γυναικών που εμπλέκονται στην παρένθετη μητρότητα είναι μη κάτοικοι Ελλάδας».

Ειδική αναφορά κάνει ξανά στην εγκληματική οργάνωση με την κλινική γονιμότητας στα Χανιά:
«…μόλις το περασμένο 2023 η ελληνική αστυνομία εξάρθρωσε ένα εγκληματικό δίκτυο με επίκεντρο μια κλινική γονιμότητας στα Χανιά της Κρήτης, που εμπλέκεται σε παράνομη παρένθετη μητρότητα και εμπορία βρεφών. Η οργάνωση αυτή στρατολογούσε και εκμεταλλευόταν οικονομικά προβληματικές γυναίκες από την Ουκρανία και τη Ρουμανία για να δωρίσουν ωάρια και να γίνουν παρένθετες μητέρες, χρεώνοντας αμοιβές έως και 120.000 ευρώ για την υπηρεσία αυτή.

Αυτά τα επαναλαμβανόμενα περιστατικά είναι παραδειγματικά για την ανάγκη λήψης ειδικών μέτρων που να επιτρέπουν την πρόληψη, τη δίωξη και την τιμωρία της εμπορίας για τους σκοπούς της παρένθετης μητρότητας. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, το οποίο δεσμεύει την Κυβέρνηση της Εξοχότητάς σας, απαγορεύεται η εμπορία ανθρώπων με σκοπό την εκμετάλλευση. Η συγκατάθεση του θύματος εμπορίας ανθρώπων για σκοπούς εκμετάλλευσης καθίσταται άνευ σημασίας εάν έχουν χρησιμοποιηθεί οποιαδήποτε μέτρα εξαναγκασμού».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ποτέ δεν απάντησε.

Πλέον, το θέμα θα τεθεί στο γραφείο του Ανώτατου Επίτροπου των Ηνωμένων Εθνών.

Αδυνατεί να δώσει απαντήσεις και λύσεις η ελληνική κυβέρνηση

Η Ελλάδα, το 2014, εν μέσω μνημονίων και με τη χώρα υπό κηδεμονία, σε καθεστώς μειωμένης κυριαρχίας, έγινε η μόνη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που επέτρεψε σε ανθρώπους και πέραν από την Ευρώπη να μπορούν να χρησιμοποιήσουν παρένθετη μητρότητα για να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί. Αποτέλεσε μία ευρωπαϊκή εξαίρεση.

Αν και νομικά στη χώρα ποτέ δεν σταμάτησε να απαγορεύεται η εμπορική εκμετάλλευση της παρένθετης μητρότητας, οι κυβερνήσεις προώθησαν την αξιοποίησή της στα πλαίσια ανάπτυξης ιατρικού τουρισμού στη χώρα. Στήθηκε μία βιομηχανία παραγωγής και πώλησης βρεφών και αυτή η βιομηχανία έγινε μέρος του αναπτυξιακού σχεδίου της Ελλάδας.
Στα Χανιά, φανερώθηκαν όλες οι προβληματικές πτυχές αυτής της διαδικασίας όπως έχουν αποτυπωθεί σε μία σειρά άλλες χώρες.

Η εγκληματική οργάνωση που εκμεταλλευόταν την ανάγκη ανθρώπων να αποκτήσουν παιδί και την οικονομική ανάγκη άλλων ανθρώπων που δεχόντουσαν με αντάλλαγμα χρήματα να γεννήσουν τα παιδιά, τύγχανε ουσιαστικά κυβερνητικής υποστήριξης.

Η πρόσφατη ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τροποποίησης της οδηγίας για την εμπορία ανθρώπων, ώστε να συμπεριλάβει την παρένθετη μητρότητα αποτυπώνει ένα σημείο καμπής που η ελληνική κυβέρνηση δεν θα μπορεί να αγνοήσει.

Την ίδια στιγμή οι διεθνές διαστάσεις που έλαβε το σκάνδαλο με την κλινική γονιμότητας στα Χανιά αναδεικνύει τις κακές πρακτικές στη χώρα μας. Η παρέμβαση του ΟΗΕ αποτυπώνει μία εικόνα που παραπέμπει στον αναπτυσσόμενο κόσμο, όπου οι κρατικοί μηχανισμοί αποτυγχάνουν (λόγω αδυναμίας ή διαφθοράς) να προστατεύσουν τους πιο αδύναμους ενώ τα ιδιωτικά συμφέροντα λειτουργούν ανεξέλεγκτα με στόχο την κερδοφορία παρακάμπτωντας το νόμο που το κράτος αδυνατεί να εφαρμόσει.

Σήμερα, κι ενώ ακόμα αποκαλύπτονται δυσώδεις πτυχές αυτής της υπόθεσης, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει λάβει αποφάσεις σε σχέση με το μέλλον του προγράμματος εμπορικής εκμετάλλευσης της παρένθετης μητρότητας κάτι που επιτείνει την εντύπωση σε πολλούς πολίτες ότι – παρά τις αποκαλύψεις – υπάρχουν σχέσεις εξάρτησης που δεν επιτρέπουν να επέλθουν οι αναγκαίες αλλαγές.