“Μπάλωσαν” ραγισμένη καρδιά με επιθέματα βλαστοκυττάρων

Επιθέματα από μυς που αναπτύχθηκαν από βλαστικά κύτταρα σε εργαστήριο, χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά για να επιδιορθώσουν μια ραγισμένη καρδιά, νόσος που είναι γνωστή και ως καρδιακή ανεπάρκεια.

Η πάθηση, η οποία πλήττει περίπου 30.000 νέους ασθενείς κάθε χρόνο στην Ελλάδα, ενώ υπολογίζεται ότι στη χώρα μας υπάρχουν 200.000 άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια, σημαίνει ότι το όργανο γίνεται πολύ αδύναμο ή άκαμπτο και δεν μπορεί να αντλήσει σωστά το αίμα.

Για τους περισσότερους ασθενείς είναι μια μακροχρόνια κατάσταση που δεν μπορεί να θεραπευτεί.

Ενώ οι καρδιολόγοι μπορούν να βοηθήσουν να τεθούν τα συμπτώματα υπό έλεγχο, σε κάποιες περιπτώσεις η μοναδική επιλογή είναι να τοποθετηθεί στον ασθενή μηχανική αντλία, η οποία συχνά προκαλεί επιπλοκές, ή να υποβληθούν σε μεταμόσχευση, η οποία απαιτεί σε πρώτη φάση την εξεύρεση κατάλληλου δότη.

Πώς θεράπευσαν με μπαλώματα την πρώτη ραγισμένη καρδιά

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature, περιγράφει μια νέα προσέγγιση, όπου ένα κομμάτι υγιούς μυός που έχει αναπτυχθεί στο εργαστήριο «ράβεται» στο εξωτερικό τοίχωμα μιας καρδιάς που πάλλεται, και δίνει πνοή η ζωής στον ασθενή.

Ένα τέτοιο επίθεμα εφαρμόστηκε με επιτυχία στην καρδιά μιας 46χρονης Γερμανίδας που έπασχε από σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια.

Η κατάστασή της παρέμεινε σταθερή για αρκετούς μήνες, μέχρι τουλάχιστον να βρεθεί δότης και να κάνει μεταμόσχευση. Μετά την επέμβασή της, η τεχνική έχει χρησιμοποιηθεί σε άλλους 14 ασθενείς.

«Οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια έχουν πολύ μικρό προσδόκιμο ζωής όταν η βέλτιστη φαρμακευτική θεραπεία σταματά να ανταποκρίνεται», δήλωσε ο καθηγητής Ingo Kutschka, ειδικός στην καρδιοχειρουργική στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Γκέτινγκεν και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.

Η καλύτερη θεραπευτική επιλογή στα τελικά στάδια της νόσου εξακολουθεί να είναι η μεταμόσχευση καρδιάς, εξήγησε, αλλά τα διαθέσιμα όργανα είναι πολύ περιορισμένα.

Για πολλούς ασθενείς, η μόνη επιλογή που απομένει είναι η παρηγορητική φροντίδα, μέχρι να καταλήξουν.

«Τώρα, για πρώτη φορά, έχουμε τώρα διαθέσιμο ένα βιολογικό μόσχευμα που έχει αναπτυχθεί στο εργαστήριο και το οποίο έχει τη δυνατότητα να σταθεροποιήσει και να ενισχύσει τον καρδιακό μυ», συμπληρώνει ο ίδιος.

Το επίθεμα δεν είχε περιπλέξει τη διαδικασία μεταμόσχευσης για τον πρώτο ασθενή, πρόσθεσε.

Αυτό ήταν σημαντικό, καθώς η ομάδα του πιστεύει ότι τα βιολογικά «μπαλώματα» θα μπορούσαν συχνά να χρησιμεύσουν ως μέτρο-«γέφυρα», κερδίζοντας χρόνο μέχρι να βρεθεί μια καρδιά για μεταμόσχευση.

Τα επιθέματα, τα οποία έχουν διαστάσεις περίπου 9 εκατοστά επί 4 εκατοστά, αναπτύσσονται από επαγόμενα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, τα οποία έχουν την ικανότητα να μετατρέπονται σε σχεδόν κάθε είδους ιστό ή κύτταρο μέσα στον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένων των μυών.

Κάθε επίθεμα περιέχει εκατοντάδες εκατομμύρια μυϊκά κύτταρα. Κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών, αυτά συγχωνεύονται αποτελεσματικά με την καρδιά που παρουσιάζει ανεπάρκεια και τη βοηθούν να συστέλλεται, ενώ τα αιμοφόρα αγγεία του ασθενούς διατηρούν τον νέο μυ εφοδιασμένο με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά.

«Αναπτύξαμε σταδιακά μια χειρουργική τεχνική ώστε να μπορούμε πλέον να προσεγγίσουμε την καρδιά μέσω μιας μικρής, μήκους περίπου 10 εκατοστών, τομής στην αριστερή πλευρά του θώρακα», δήλωσε ο Kutschka.

«Πηγαίνουμε χειρουργικά στην καρδιά δια μέσω των πλευρών και το επίθεμα εφαρμόζεται στη συνέχεια στην καρδιά που χτυπάει», εξηγεί ο ίδιος.

Καθώς τα βλαστικά κύτταρα δεν προέρχονται αρχικά από τον ασθενή, πρέπει να λάβει φάρμακα για να καταστείλει το ανοσοποιητικό του σύστημα, το οποίο διαφορετικά θα επιτίθετο στο επίθεμα, αφού θα το αναγνωρίζει ως ξένο σώμα.

Οι προσπάθειες να χρησιμοποιηθούν βλαστοκύτταρα του ίδιου του ασθενούς δεν είχαν αποδώσει, δήλωσαν οι ερευνητές.

Ο καθηγητής Wolfram-Hubertus Zimmermann, επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε ότι υπήρχε επείγουσα ανάγκη για νέες θεραπείες, αφού οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς είναι σπάνιες.

«Αυτό προσφέρει μια εναλλακτική θεραπεία σε ασθενείς που έχουν ποσοστό θνησιμότητας 50% εντός 12 μηνών», δήλωσε.

«Αν τα επιθέματα μπορούσαν να καταστήσουν τη μεταμόσχευση μη απαραίτητη, αυτό θα ήταν υπέροχο», καταλήγει ο ίδιος.