TikTok και Νέοι: Πώς η νέα γενιά επαναπροσδιορίζει την ψηφιακή συμμετοχή

Το Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή παρουσιάζει την έρευνα “TikTok & νέοι”, η οποία διεξήχθη σε συνεργασία με την aboutpeople τον Νοέμβριο του 2024.

Η μελέτη εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο η νέα γενιά χρησιμοποιεί το TikTok, αναδεικνύοντας τις δυναμικές της πλατφόρμας ως μέσο πληροφόρησης, ψυχαγωγίας, κοινωνικής ευαισθητοποίησης και πολιτικής συμμετοχής. Εξετάζονται πλήθος παραμέτρων, όπως τα κίνητρα συμμετοχής στην πλατφόρμα, ο τρόπος διαμοιρασμού του περιεχομένου, το ενδιαφέρον για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, οι διαδικασίες πολιτικοποίησης μέσω της πλατφόρμας και η συσχέτιση της ψηφιακής δραστηριότητας με άλλους τρόπους πολιτικής συμμετοχής και ακτιβισμού, η δημοφιλία των λογαριασμών των πολιτικών αρχηγών, οι έμφυλες διαφοροποιήσεις και οι νέες μορφές ενόχλησης και απειλής που αναδεικνύονται από τη χρήση της πλατφόρμας.

Η έρευνα αναδεικνύει ότι το TikTok εκτός από πλατφόρμα διασκέδασης, μπορεί να λειτουργήσει και σαν ένα εργαλείο πολιτικής κοινωνικοποίησης. Παρότι η άμεση πολιτική δραστηριότητα είναι περιορισμένη, η έμμεση επιρροή μέσω της πλατφόρμας δεν είναι αμελητέα, καθώς έχει στοιχεία διάδοσης πολιτικών και κοινωνικών αφηγήσεων.

Βασικά Ευρήματα της Έρευνας

• Ενδιαφέρον για κοινωνικοπολιτικά θέματα: Από τα πολιτικά ζητήματα που παρακολούθησαν συστηματικά τους τελευταίους 12 μήνες στην πρώτη θέση βρίσκονται τα Τέμπη με 44,8%, ενώ από τα κοινωνικά ζητήματα στην πρώτη θέση βρίσκονται οι γυναικοκτονίες με 37%.
• Πολιτικοποίηση μέσω TikTok: Το 35,5% των χρηστών παρακολουθεί πολιτικά ζητήματα, ιδιαίτερα σε περιόδους εκλογών, ενώ ένα σημαντικό 22,3% δηλώνει ότι η πλατφόρμα έχει ενισχύσει τη συμμετοχή του σε online κοινωνικές συζητήσεις.
• Ενδιαφέρον για πολιτικά κόμματα και αρχηγούς κομμάτων: Το 73% δηλώνει ότι δεν παρακολουθεί προφίλ πολιτικών κομμάτων και πολιτικών προσώπων
• Το περιεχόμενο που προτιμούν: Οι χρήστες δίνουν έμφαση σε χιουμοριστικά βίντεο (47,4%), αλλά και σε ενημερωτικό περιεχόμενο για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα (10%).
• Έμφυλες διαφοροποιήσεις: Οι γυναίκες χρήστριες του TikTok δείχνουν μια τάση πολιτικού προοδευτισμού με ισχυρό ενδιαφέρον για θέματα όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα και η κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ οι άνδρες κινούνται σε μια πιο συντηρητική ατζέντα
• Fake news και απειλές: Το 60,2% των νέων δηλώνει ότι θα σταματούσε να ακολουθεί έναν λογαριασμό εάν διαπιστώσει διάδοση ψευδών ειδήσεων, ενώ ένα 32,3% αναφέρει ότι έχει νιώσει προσωπική απειλή μέσω της πλατφόρμας.

Η επιστημονική επιμέλεια της έρευνας ανήκει στη Λουκία Κοτρωνάκη, Διδάσκουσα στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης και τη συντονιστική επιμέλεια του project έχει η Project Coordinator του Ινστιτούτου, Μαρία Λούκα.

Την έρευνα πλαισιώνουν αρθρογραφίες σχολιασμού από τους/τις Taylor (digital creator), Παναγή Παναγιωτόπουλο (Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ), Αθηνά Σκουλαρίκη (Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης), Γιώργο Βιλανάκη (Πιστοποιημένος διαμεσολαβητής Ρομά), Βίβιαν Στεργίου (συγγραφέας και αρθρογράφος), Πάνος Κωδωνάς (δημοσιογράφος στο News247), Σταμάτη Πουλακιδάκο (Επίκουρος Καθηγητής Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων στο Παν/μιο Δυτικής Μακεδονίας).

Δείτε εδώ ολόκληρη την έρευνα σε pdf

Δείτε εδώ το Project με τίτλο “TikTok & Νέοι”