ΒΑΚΟΥΡΑ: Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΒΛΕΠΕΙ ΑΛΗΘΙΝΟ ΣΙΝΕΜΑ ΧΩΡΙΣ PIXELS ΚΑΙ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΥΣ
Παρακολουθήσαμε την ταινία «Συνοικία το Όνειρο» από μια μουσειακή κόπια φιλμ του 1961.
Κάθε βράδυ Τρίτης, ο κόσμος συνωστίζεται στην οδό Μιχαήλ Ιωάννου στη Θεσσαλονίκη. Ο δρόμος κλείνει από νέο κόσμο που περιμένει έξω από το σινεμά Βακούρα. Το παράδοξο είναι ότι δεν έρχονται να δουν μια ταινία που μόλις κυκλοφόρησε, αλλά παλιές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου.
Στο προβολείο επικρατεί πανικός. Δεν παίζει ένα ψηφιακό αρχείο, αλλά ένα 35mm φιλμ που τρέχει πάνω σε μια ανακατασκευασμένη Ernemann του 1952. Η αίθουσα είναι ασφυκτικά γεμάτη με νέο κόσμο. Αυτήν την Τρίτη, το Βακούρα έχει εξασφαλίσει από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου μια μουσειακή κόπια της ταινίας «Συνοικία το Όνειρο», σε σκηνοθεσία Αλέκου Αλεξανδράκη και σενάριο Τάσου Λειβαδίτη-Κώστα Κοτζιά.
Η προβολή ξεκινά, το κάδρο είναι μικρό και τετραγωνισμένο. Οι κινηματογράφοι μέχρι και τη δεκαετία του ‘70 προβάλανε φιλμ σε τετράγωνο φορμά.
Επικρατεί σιγή, αρκετά κινητά είναι ανοιχτά για να αποθανατίσουν τον ασπρόμαυρο τίτλο της ταινίας. Ένα 35άρι φιλμ του 1961 προβάλλεται σε μια αίθουσα το 2025, επικοινωνώντας με άλλα story στο Instagram.
Η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη απλώνεται στην αίθουσα. Το μπουζούκι του Γρηγόρη Μπιθικώτση τεντώνει τα αυτιά μας.
Η ταινία γυρίστηκε κοντά στα σημερινά Άνω Πετράλωνα, στη συνοικία Ασύρματος. Ακούγονται τα πρώτα λόγια, και εμφανίζονται γαλλικοί υπότιτλοι. Μπαίνουμε στο προβολείο, για να λύσουμε το μυστήριο. Η μπομπίνα γράφει στα γαλλικά “Quartier Le Rêve“. Η κόπια που παίζει σήμερα, όταν δημιουργήθηκε, προοριζόταν για προβολή στη Γαλλία.
Ο Κώστας Μπακιρτζής επιλέγει το πρόγραμμα και αναζητά τις κόπιες για τις προβολές. Θαυμάζει τον κόσμο που έχει γεμίσει για άλλη μια νύχτα την αίθουσα και λέει γελώντας: «Οταν επικοινωνώ με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου συχνά μου λένε γιατί την θέλετε σε φιλμ; Την έχουμε σε 4Κ».
Απ’ ότι φαίνεται όμως, το φιλμ πουλάει ξανά.
Το αφιέρωμα στον ελληνικό κινηματογράφο ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια, με το Βακούρα να προσπαθεί να μεταφέρει τους θεατές στην εποχή που δημιουργήθηκαν και προβλήθηκαν αυτές οι ταινίες. Μάλιστα, πολλές από αυτές έχουν να προβληθούν για δεκαετίες στις αίθουσες.
Η ταινία «Συνοικία το Όνειρο» κάνει την πρώτη της προβολή στον κινηματογράφο Ράδιο Σίτυ, τον Αύγουστο του 1961. Ή τουλάχιστον προσπαθεί. Η κυβέρνηση της ΕΡΕ, υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, απαγορεύει την προβολή της ταινίας με την αστυνομία να εισβάλει στο σινεμά και να διακόπτει την προβολή.
Πριν την καταστολή στις αίθουσες, είχε προηγηθεί η λογοκρισία. Η πραγματική ζωή των ανθρώπων στις φτωχογειτονιές της Αθήνας, όπως καταγράφηκε από την κάμερα του Δήμου Σακελλαρίου, δεν ήταν κάτι που ταίριαζε στο προφίλ που καλλιεργούσε η ΕΡΕ για τη χώρα. Η ταινία, όπως προβλήθηκε, διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τους λογοκριτές της. Μάλιστα, δεν έκοψαν απλά τις σκηνές, αλλά επέλεξαν να κάψουν και τα αρνητικά των φιλμ που τις περιείχαν.
Την εποχή που προβλήθηκε για πρώτη φορά η «Συνοικία το Όνειρο», η Θεσσαλονίκη είχε 99 χειμερινούς συνοικιακούς κινηματογράφους. Σήμερα, έχει μόλις τέσσερις: Βακούρα, Μακεδονικόν, Αθήναιον και Κολοσσαίον.
Οι αδερφές Ράππου, Ιωάννα, Νατάσα και Φρόσω είναι οι αιθουσάρχισες των δύο πρώτων. Τις πλαισιώνουν οι Θεόφιλος Σαγκίρογλου, Γιώργος Αλμπανόπουλος, Κώστας Μπακιρτζή και μια υπέροχη ομάδα.
Ο Κώστας Μπακιρτζής εξηγεί στο NEWS247 το νόημα πίσω από αυτές τις προβολές:
«Μπαίνουμε σε μια χρονομηχανή και μεταφερόμαστε σε μια εποχή, όπου σε κάθε γωνιά της Θεσσαλονίκης υπήρχε και ένας κινηματογράφος. Οι άνθρωποι είχαν σαν προτεραιότητα διασκέδασης το σινεμά. Οι αίθουσες γέμιζαν, τα διαλείμματα ήταν μεγάλα και ο κόσμος επικοινωνούσε. Είναι πολύ σημαντική η διαδικασία της ψηφιοποίησης για τη διατήρηση της ιστορίας του σινεμά. Το κλασικό, όμως, θα είναι πάντα στη μόδα.
Για εμάς, οι προβολές αυτές είναι ιστορικές. Ο περισσότερος κόσμος που έρχεται δε γνωρίζει αυτές τις ταινίες. Τις βλέπει για πρώτη φορά, από τα υλικά που δημιουργήθηκαν, όπως ακριβώς προβλήθηκαν τότε. Θέλουμε τις αναλογικές προβολές με τα καλά τους και τα κακά τους, και μας αρέσει αυτή η τέλεια ατέλεια. Είναι μια αλήθεια που το κοινό φαίνεται ότι την αποζητά».
Το πρόγραμμα του Βακούρα συνεχίζεται με αριστουργήματα του ελληνικού κινηματογράφου από κόπιες φιλμ. Στις 11 Φεβρουαρίου, θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη ένα αφιέρωμα στον Χρήστο Βακαλόπουλο. Στην προβολή θα μιλήσουν οι Νίκος Ξυδάκης, Αργύρης Μπακιρτζής και Αντώνης Κιούκας.
