Γιατί ο καρκίνος γίνεται ολοένα και πιο συχνός σε νεαρές γυναίκες

Τους λόγους που ολοένα και συχνότερα γυναίκες νεαρής ηλικίας εκδηλώνουν καρκίνο αναζητούν επιστήμονες από διάφορα ερευνητικά κέντρα.

Πριν από δύο χρόνια, μελέτη που έγινε από ειδικούς του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, διαπίστωσε ότι τα οιστρογόνα μπορεί να διαδραματίζουν πολύ πιο μεγάλο ρόλο στον καρκίνο του μαστού από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, συμβάλλοντας ενδεχομένως στην εκδήλωση του 35% των νέων περιστατικών.

Τα οιστρογόνα θεωρούνται εδώ και καιρό καταλύτης για διάφορους καρκίνους, ιδίως σε μορφές καρκίνου του μαστού, των ωοθηκών και του ενδομητρίου, επειδή διεγείρουν τη διαίρεση και τον πολλαπλασιασμό του ιστού του μαστού, μια διαδικασία που ενέχει τον κίνδυνο καρκινογόνων μεταλλάξεων.

Επίσης, η μελέτη του Χάρβαρντ έδειξε ότι τα οιστρογόνα μπορούν επίσης να προκαλέσουν άμεσες αλλαγές στο DNA των κυττάρων, καθιστώντας τα πιο επιρρεπή στο να μετατραπούν σε καρκινικά.

Εξαιτίας αυτού, διάφοροι παράγοντες που αυξάνουν την έκθεση στα οιστρογόνα, θεωρείται ότι αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου.

Από την πλευρά του ο δρ. Siddhartha Yadav, ογκολόγος στην Mayo Clinic και στο Comprehensive Cancer Centre στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, επισημαίνει την αύξηση των επιπέδων παχυσαρκίας ως πιθανό παράγοντα εμφάνισης καρκίνου σε νεαρή ηλικία, επειδή το υπερβολικό λίπος αυξάνει την ποσότητα των οιστρογόνων στην κυκλοφορία του αίματος.

Μια άλλη πιθανή αιτία είναι η προοδευτικά μειούμενη ηλικία εμμηναρχής -ο επιστημονικός όρος για το πότε τα κορίτσια αρχίζουν την έμμηνο ρύση-.

Πέρυσι, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA, διαπίστωσε ότι ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός κοριτσιών ηλικίας κάτω των 12 ετών αρχίζουν να έχουν έμμηνο ρύση.

«Αν ξεκινά η περίοδος νωρίτερα, τότε οι γυναίκες εκτίθεται στα οιστρογόνα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα», λέει ο δρ. Ahmad ακαδημαϊκός σύμβουλος κλινικής ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.

Ο δρ. Yadav αναφέρει ότι η αλλαγή των προτύπων αναπαραγωγικής συμπεριφοράς μπορεί επίσης να παίζει ρόλο, καθώς περισσότερες γυναίκες επιλέγουν είτε να κάνουν παιδιά αργότερα στα 30 και 40 τους, είτε καθόλου, σε σύγκριση με τις προηγούμενες γενιές.

Επειδή ο τοκετός διακόπτει τον φυσιολογικό κύκλο των οιστρογόνων, με τα επίπεδα να πέφτουν για αρκετές εβδομάδες, θεωρείται ότι λειτουργεί ως ανάπαυλα για τον οργανισμό.

«Γνωρίζουμε ότι οι γυναίκες που δεν κάνουν παιδιά διατρέχουν αυξημένο μακροπρόθεσμο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού και άλλων μορφών καρκίνου, και αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο η εγκυμοσύνη αλλάζει τα επίπεδα ορμονών όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη», λέει ο Δρ Yadav.

Ωστόσο, οι επιστήμονες τονίζουν ότι οι λόγοι πίσω από αυτή την τάση είναι πιθανό να είναι πολυπαραγοντικοί και θα χρειαστεί πιθανότατα ένας συνδυασμός τεχνητής νοημοσύνης και τεράστιων συνόλων δεδομένων για να εντοπιστούν πραγματικά οι κύριες αιτίες αυτών των καρκίνων που εμφανίζονται σε νεαρή ηλικία.

Ο δρ. Yadav επισημαίνει ακόμα ότι οι μεταβαλλόμενες διατροφικές συνήθειες, με την αυξανόμενη κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, μπορεί να μεταβάλλουν το μικροβίωμα ορισμένων γυναικών, το οποίο με τη σειρά του θα μπορούσε να επηρεάσει την ικανότητα του ανοσοποιητικού τους συστήματος να ανιχνεύει και να καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα πριν αυτά πολλαπλασιαστούν.

Άλλοι ογκολόγοι υποψιάζονται ότι μπορεί να ευθύνονται και άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής, και ο δρ. Larry Norton, κλινικός ογκολόγος μαστού στο Memorial Sloan Kettering Cancer Centre στη Νέα Υόρκη, λέει ότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η αλλαγή της συμπεριφοράς στον ύπνο, είτε μέσω της κακής ποιότητας ύπνου, είτε μέσω λιγότερο τακτικών προτύπων ύπνου, θα μπορούσε να μεταβάλει τις ορμονικές οδούς, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

Τα προειδοποιητικά σημάδια του καρκίνου στις γυναίκες

Σύμφωνα με τον δρ. Ahmad, πολλά από τα βασικά προειδοποιητικά σημάδια αυτών των καρκίνων είναι τα ίδια σε κάθε ηλικία.

Για παράδειγμα, η εμφάνιση εξογκωμάτων ή αλλαγή στην εμφάνιση του μαστού, ή κοιλιακό άλγος, ναυτία, έμετος ή σκουρόχρωμα κόπρανα στην περίπτωση του καρκίνου του λεπτού εντέρου.

«Εάν υπάρχει κάποια σημαντική ανησυχία, τείνουμε να συμβουλεύουμε τις γυναίκες να απευθύνονται στον γυναικολόγο τους, οπότε η γενική συμβουλή είναι να είστε προσεκτικές», λέει ο ίδιος.

Για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, τα προειδοποιητικά σημάδια μπορεί να κυμαίνονται από ασυνήθιστο πόνο κατά τη διάρκεια του σεξ, αιμορραγία μεταξύ των περιόδων ή μετά το σεξ, έως κολπικές εκκρίσεις που μπορεί να φαίνονται υδαρείς και να έχουν έντονη οσμή ή να περιέχουν αίμα.

Πώς οι νεαρές γυναίκες μπορούν να προστατευτούν από τον καρκίνο

Ενώ ο θηλασμός γενικά συνιστάται, ο δρ. Ahmad επισημαίνει ότι στην πραγματικότητα παίζει έναν ελάχιστα γνωστό προστατευτικό ρόλο όσον αφορά τον κίνδυνο καρκίνου.

«Ο ιστός μέσα στο στήθος αναδιαμορφώνεται τακτικά για να παράγει γάλα για ένα παιδί», λέει.

«Πρόκειται για ένα είδος επανεκκίνησης και όταν συμβαίνει αυτό, υπάρχουν κάποιες θεωρίες που υποδηλώνουν ότι αυτή η διαδικασία βοηθά στην αποβολή και την απαλλαγή και από τα πρώιμα μικροσκοπικά καρκινικά κύτταρα».

Εκτός από την εστίαση σε γενικές υγιεινές συνήθειες του τρόπου ζωής, όπως ο τακτικός ύπνος, η άσκηση, η ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης αλκοόλ και η ισορροπημένη διατροφή, ο δρ Norton συνιστά να γνωρίζετε όσο το δυνατόν περισσότερο το οικογενειακό σας ιστορικό.

«Αν δεν γνωρίζετε το οικογενειακό σας ιστορικό, καλό είναι να κάνετε κάποιες ερωτήσεις και να μάθετε αν υπάρχει πιθανή γενετική προδιάθεση για μια συγκεκριμένη μορφή καρκίνου, ώστε να μπορέσετε να εξεταστείτε. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που κυκλοφορούν με ανώμαλα γονίδια που κληρονόμησαν από τη μητέρα ή τον πατέρα τους και τους προδιαθέτουν για ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού, και το να το γνωρίζετε αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε κάποιες επιλογές. Για παράδειγμα, οι γυναίκες ηλικίας 20 και 30 ετών που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού με βάση το οικογενειακό τους ιστορικό, μπορεί να θελήσουν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να κάνουν μαγνητική τομογραφία καθώς και μαστογραφία για να εντοπίσουν τα πράγματα πριν εξελιχθούν», καταλήγει ο ίδιος.