Σεισμός 5,3 Ρίχτερ μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού – Ο ισχυρότερος έως τώρα

Η ισχυρότερη μέχρι σήμερα σεισμική δόνηση στις Κυκλάδες σημειώθηκε στις 22:16 το βράδυ της Δευτέρας (10/02), στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, με τον σεισμό να γίνεται αισθητός και στην Αττική.

Σύμφωνα με την αναθεωρημένη λύση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου ο σεισμός είχε μέγεθος 5,3 Ρίχτερ και σημειώθηκε 14 Χλμ. ΝΝΔ της Αρκεσίνης Αμοργού. Το εστιακό βάθος του ήταν 17 χλμ.

Στις 00:37 έλαβε χώρα και νέα ισχυρή σεισμική δόνηση μεγέθους 5 ρίχτερ, 17 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης Αμοργού με εστιακό βάθος τα 13,3 χιλόμετρα, πάντα σύμφωνα με το Γεωδυναμικό.

Μετά την εκδήλωση της σεισμικής δόνησης των 5,3, ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος έγραψε σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως “έκλεισε η μικρή χαραμάδα αισιοδοξίας”.

Το απόγευμα της Δευτέρας,  ο κ. Παπαδόπουλος εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος και σε δηλώσεις του στο MEGA είπε πως παρά τους τελευταίους τότε σεισμούς που είχαν καταγραφεί στην περιοχή, “παραμένουμε σε μία χαραμάδα αισιοδοξίας”. Ωστόσο, είχε αποσαφηνίσει πως η κατάσταση στην αξιολογείται και οι αναλύσεις των ειδικών επικαιροποιούνται μέρα με τη μέρα.

ΕΚΠΑ: Σχεδόν 13.000 σεισμοί σε δύο εβδομάδες

Υπενθυμίζεται πως από τις 26 Ιανουαρίου έως και τις 8 Φεβρουαρίου 2025, το Εργαστήριο Σεισμολογίας (ΕΣ) του ΕΚΠΑ έχει εντοπίσει συνολικά στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού πάνω από 12.800 σεισμούς με μεθόδους μηχανικής μάθησης, με αυστηρά κριτήρια για τη διασφάλιση της ποιότητας των αποτελεσμάτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων (χωρίς χρήση μεθόδων μηχανικής μάθησης) του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, κατά την 9η Φεβρουαρίου έχουν καταγραφεί 102 σεισμοί, εκ των οποίων 14 με μεγέθη M≥4.0 και 2 με Μ≥4.5, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός σημειώθηκε στις 21:05:40 (ώρα Ελλάδος) και είχε μέγεθος Μ=5.0.

Συνεχής αποτύπωση κατολισθήσεων κατά τη διάρκεια της εξελισσόμενης σεισμικής ακολουθίας και επιπτώσεις τους στο φυσικό και το δομημένο περιβάλλον της Σαντορίνης

Η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ παρακολουθεί από την αρχή της εξελισσόμενης σεισμικής ακολουθίας τα συνοδά της φαινόμενα στο νησί της Σαντορίνης. Οι γεωεπιστήμονες του ΕΚΠΑ έχουν συλλέξει δεδομένα και έχουν πραγματοποιήσει παρατηρήσεις, που τους επιτρέπουν να αποτυπώσουν το σύνολο των περιοχών που έχουν πληγεί μέχρι σήμερα από κατολισθητικά φαινόμενα και να ανανεώνουν τη χωρική τους κατανομή με νέα δεδομένα.

Οι θέσεις που έχουν εκδηλωθεί κατολισθήσεις εντοπίζονται όχι μόνο στα πρανή της καλδέρας, αλλά και εκτός αυτής. Πιο συγκεκριμένα:

1. στο νότιο παράκτιο τμήμα της Σαντορίνης, εξωτερικά της καλδέρας

2. στο κεντροανατολικό τμήμα των πρανών της καλδέρας

3. στο βόρειο τμήμα της νήσου.

Η πρώτη περιοχή περιλαμβάνει κατολισθήσεις που εκδηλώθηκαν:

• στο πρανές ανάντη της Κόκκινης Παραλίας και
• στα πρανή ανάντη της Παραλίας Βλυχάδα.

Η δεύτερη περιοχή περιέχει κατολισθήσεις που σημειώθηκαν:

• στα πρανή ανάντη του λιμένα του Αθηνιού,
• στα πρανή σε απόσταση 1,5 km βόρεια του λιμένα Αθηνιού (θέση ‘Ακρα Αλωνάκι)
• στα πρανή ανάντη του παλαιού λιμένα Φηρών
• σε πρανή κατάντη του Ημεροβίγλιου και
• στο πρανές της περιοχής Σκάρος στο Ημεροβίγλι

Η τρίτη περιοχή περιλαμβάνει τις κατολισθήσεις που εκδηλώθηκαν στην επαρχιακή οδό Φηρών-Οίας.

Κοινό χαρακτηριστικό όλων των θέσεων είναι η παρουσία πρανών με μεγάλες κλίσεις, ασταθών ηφαιστειακών υλικών καθώς και γεωυλικών από παλαιότερες κατολισθήσεις. Όμως, οι επιπτώσεις των καταγεγραμμένων κατολισθήσεων είναι διαφορετικές από θέση σε θέση.

Στην Κόκκινη Παραλία, λόγω της κατάπτωσης βραχωδών τεμαχών αυξήθηκε ο όγκος των συσσωρευμένων υλικών στη βάση του πρανούς ανάντη της παραλίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι η παραλία δεν είναι προσβάσιμη εδώ και χρόνια, λόγω καταπτώσεων βραχωδών τεμαχών.

Στην Παραλία Βλυχάδα, οι επιπτώσεις δεν είναι σημειακές, αλλά εκτείνονται σε μεγάλο μήκος της. Η κινητοποίηση των ασταθών μαζών και η συσσώρευσή τους στη βάση των σχεδόν κατακόρυφων πρανών της έχει περιορίσει το πλάτος της σε μεγάλο ποσοστό. Ωστόσο, λόγω της κυματικής δράσης και της λιθολογίας της, η παραλία αναμένεται με την πάροδο του χρόνου να επανέλθει στην προτέρα κατάσταση μετά από ανακατανομή των γεωυλικών στην παράκτια ζώνη.

Στα πρανή ανάντη του λιμένα του Αθηνιού, οι κατολισθήσεις ήταν περιορισμένης έκτασης. Οι λιμενικές εγκαταστάσεις, ο χώρος αναμονής των επιβατών, οι επιχειρήσεις εστίασης, τα καταστήματα και ο υπαίθριος χώρος στάθμευσης, που αναπτύσσονται στην παράκτια ζώνη, δεν επηρεάστηκαν από τις καταγεγραμμένες μετακινήσεις.

Στη θέση βόρεια του λιμένα του Αθηνιού, οι κατολισθήσεις εκδηλώθηκαν σε πρανές που αναπτύσσεται μακριά από στοιχεία του δομημένου περιβάλλοντος (κατοικίες, δίκτυα και υποδομές), ενώ τμήμα των ασταθών υλικών κατέληξε στη θάλασσα.

Πιο βόρεια, ανάντη του παλαιού λιμένα των Φηρών, στο Ημεροβίγλι και στο Σκάρο, τα καταγεγραμμένα φαινόμενα εκδηλώθηκαν σε πρανή κατάντη των κατοικημένων περιοχών (Φηρά, Ημεροβίγλι), που αναπτύσσονται στο φρύδι της καλδέρας. Ομοίως, με τον Αθηνιό, δεν σημειώθηκαν επιπτώσεις στο δομημένο περιβάλλον.

Στο βόρειο τμήμα της νήσου, κατά μήκος του οδικού δικτύου που οδηγεί από την Οία στα Φηρά, οι καταπτώσεις βράχων είχαν ως αποτέλεσμα η διέλευση των οχημάτων από την περιοχή να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή.

Η προσέγγιση αυτή παρουσιάζει τις πληγείσες από κατολισθήσεις περιοχές της Σαντορίνης, στις οποίες προς το παρόν εφαρμόζονται από τις αρχές Πολιτικής Προστασίας μη δομικά μέτρα, τα οποία περιλαμβάνουν απαγόρευση πρόσβασης κατοίκων και επισκεπτών σε περιοχές και απαγόρευση κυκλοφορίας οχημάτων σε συγκεκριμένα τμήματα του οδικού δικτύου που γειτνιάζουν με τις θέσεις αυξημένου κατολισθητικού κινδύνου. Οι θέσεις αυτές θα πρέπει με προτεραιότητα να ερευνηθούν περαιτέρω, μετά την ολοκλήρωση της σεισμικής ακολουθίας, και να υποδεχτούν αποτελεσματικά δομικά μέτρα, κατάλληλα προσαρμοσμένα στο ηφαιστειακό τοπίο και στο απαράμιλλο φυσικό κάλλος του νησιού.