Σαντορίνη: Ωκεανογραφικό θα ψάξει τα πιθανά “μηνύματα της Γης”

Η δουλειά των επιστημόνων που παρακολουθούν όσα συμβαίνουν στη Σαντορίνη και την Αμοργό είναι πολυσχιδής, καθώς χρειάζεται να καταγράφουν έναν τεράστιο όγκο δεδομένων με σεισμικές δονήσεις και στη συνέχεια να προχωρούν στη μελέτη τους, ώστε βάσει και της εμπειρίας τους να μπορέσουν να “αποκωδικοποιήσουν” το φαινόμενο.

Για όλα αυτά, προφανώς και χρειάζονται ημέρες.

Δεν γίνεται κάτι σήμερα, το αναλύουν αμέσως και είναι σε θέση σε λίγα λεπτά να μπορούν να εκτιμήσουν τι συμβαίνει ή/και τι έρχεται. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει ούτε το τελειότερο supercomputer, αφού δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως μιλάμε για φυσικά φαινόμενα που μολονότι ερευνώνται αιώνες, δεν έχουν κατανοηθεί στην πλήρη έκταση -κάτι που είναι φύσει αδύνατο.

Το NEWS 24/7 απευθύνθηκε στον γεωλόγο, αναπληρωτή διευθυντή του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών) και Προϊσταμένου του Τμήματος Θαλάσσιας Γεωλογίας και Γεωφυσικής του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας, Βασίλειο Καψιμάλη αν είναι «φυσιολογικές» οι σημερινές εξελίξεις στη Σαντορίνη των συνεχόμενων σεισμών με ένταση μεταξύ 4 και 5 βαθμών -όπως αναρωτιόμασταν τι μπορεί, τελικά να είναι φυσιολογικό;

«Η ευρύτερη περιοχή του νοτίου Αιγαίου και συγκεκριμένα αυτή που κάνει τους σεισμούς τώρα, είναι χώρος που οποία δίνει τέτοιου είδους φαινόμενα. Και πιο ισχυρά ακόμα. Δηλαδή, σε καμία περίπτωση δεν είναι πρωτόγνωρη η σεισμική δραστηριότητα. Πρωτόγνωρο είναι το φαινόμενο των σμηνοσειμών, δηλαδή της εκδήλωσης πολλών, αλλά είναι σχετικά μικρού μεγέθους σεισμών με μικρό χρονικό διάστημα. Αυτά, όμως, είναι θέματα περισσότερο επιστημονικά, που δεν αγγίζουν τόσο πολύ τον κόσμο».

Η δυνατότητα ωστόσο, κάθε ενδιαφερόμενου να παρακολουθήσει τι γίνει στη Σαντορίνη να παρακολουθεί μέσω της ιστοσελίδας του Γεωδυναμικού τις σεισμικές δονήσεις (χωρίς την ερμηνεία ειδικών), μας έχει κάνει όλους και σεισμολόγους.

«Αυτό είναι το απωθημένο του Έλληνα. Όχι μόνο για θεωρεί τον εαυτό του ειδικό σεισμολόγο, αλλά και ειδικό αστρονόμο, πυρηνικό φυσικό, τα πάντα.

Η πραγματικότητα είναι πως σήμερα οι σεισμοί είναι πολλοί και συνεχίζουν. Ήταν και χθες ένας μεγαλούτσικος που προστέθηκε στην σμηνοσειρά. Είμαι γεωλόγος μεν, αλλά δεν συμμετέχω στις επιτροπές ή τον ΟΑΣΠ για να καταθέσω μια πιο επίσημη άποψη, δεν έχω δικαιοδοσία να μιλάω επισήμως. Αυτό που μπορώ να πω είναι πως ό,τι και αν ακούτε, και από τους έγκυρους συναδέλφους, κανείς δεν γνωρίζει να σας πει με ακρίβεια τι θα συμβεί αύριο, μεθαύριο ή παραμεθαύριο.

«Η εμπειρία μου, μου επιτρέπει να εκτιμήσω ότι αυτό το φαινόμενο θα έχει συνέχεια, ελπίζω με αυτόν τον ρυθμό και όχι κάτι πολύ πιο έντονο. Υπάρχει ωστόσο, μια εμπειρία σε τέτοιου είδους φαινόμενα».

Πόσο συνήθη είναι τα φαινόμενα σαν αυτό της Σαντορίνης;

«Υπάρχουν καταγεγραμμένα τέτοια φαινόμενα και μάλιστα συμβαίνουν τώρα, με μεγαλύτερη ένταση, στο Κέρας της Αφρικής, την Αιθιοπία. Οφείλεται βέβαια, σε άλλες γεωδυναμικές συνθήκες».

Η περιοχή βρίσκεται κατά μήκος μιας γεωλογικής γραμμής ρήγματος κοντά σε δύο ενεργά ηφαίστεια και οι δονήσεις είναι συχνές.

«Αυτό που θέλω να πω είναι ότι υπάρχει μια τέτοιου είδους εμπειρία, αλλά δείξτε μου έναν που να μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει αύριο ή μεθαύριο με σεισμούς ή με οτιδήποτε άλλο γεωδυναμικό φαινόμενο». «Η πρόβλεψη για την εξέλιξη, στο πολύ άμεσο μέλλον, των γεωλογικών φαινομένων, γίνεται με βάση ντετερμινιστικά μοντέλα». Τα μη αναμενόμενα τα ξέρει μόνο η φύση.

Ο κύριος Καψιμάλης θα αναχωρήσει με την ομάδα του την Τετάρτη με το ωκεανογραφικό σκάφος «Αιγαίο» του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών «ώστε να κάνουμε μετρήσεις, για να εντοπίσουμε πιθανές διαφυγές διαφόρων αερίων βαθιά μέσα στη θάλασσα. Να συλλέξουμε δηλαδή τα μηνύματα που μας στέλνει η γη».

Από τα ηφαίστεια;

«Όχι μόνο. Εμείς μπορούμε να εντοπίσουμε με ειδικές τεχνικές και ραδιοϊσοτοπικές μεθόδους, την διέγερση μιας περιοχής από θέμα σεισμικότητας.

Να δούμε δηλαδή, τι εκλύεται κατά κάποιο τρόπο από τον στερεό φλοιό. Μετά θα χρησιμοποιήσουμε κάποια πολύ λεπτομερή και αξιόπιστα βυθόμετρα για να αποτυπώσουμε τον πυθμένα και να συγκρίνουμε με παλιές μετρήσεις που έχουμε κάνει, αν κάποιες υποθαλάσσια περιοχές έχουν κατολισθήσει ή καταπέσει. Αν έχει υπάρξει κάποιος κίνδυνος.

Να χαρτογραφήσουμε και πιο επιφανειακά τμήματα των ρηγμάτων της περιοχής – πώς κινούνται και με ποια γεωμετρία έχουν, ώστε να μπορέσουμε μετά να κάνουμε το risk assessment των σεισμών αυτών.

Για να μην σας μπερδεύω, δεν πρόκειται να σταματήσουμε το φαινόμενο πηγαίνοντας εκεί. Κανένας δεν θα το κάνει. Απλώς, συλλέγουμε δεδομένα για να μπορέσουμε να εξηγήσουμε το φαινόμενο. Και όπως είπατε, θα χρειαστεί και η ανάλυση των δεδομένων αυτών και κάποιο χρόνο. Δεν θα είναι κάτι που θα γίνει αυτόματα».