Το “ηλεκτροσόκ Τραμπ” ακυρώνει τον ευρωπαϊκό δημοσιονομικό “κορσέ”

Εκ των έσω κι όχι από τους “παρίες” της ΕΕ καταγράφονται πλέον τα πυρά κριτικής κατά των αυστηρών δημοσιονομικών κανόνων, που έχουν φέρει σε αδιέξοδο πολλές οικονομίες της ΕΕ.

Έτσι, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμ. Μακρόν, θέλοντας και πάλι, να δώσει διαπιστευτήρια ηγετικής παρουσίας σε μια κλυδωνιζόμενη ΕΕ, σε συνέντευξη προς τους εμβληματικούς Financial Times στο Μέγαρο των Ηλυσίων, λίγο αφότου ο Τραμπ συμφώνησε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να διεξαγάγουν επικείμενες ειρηνευτικές συνομιλίες, υποστήριξε την ανάγκη να «βάλει πλάτες» η Ευρώπη για την άμυνα και την οικονομία.

Μάλιστα, ο  Εμανουέλ Μακρόν περιέγραψε την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ ως «ηλεκτροσόκ» που θα πρέπει να οδηγήσει την Ευρώπη σε αποφάσεις. «Είναι ηλεκτροσόκ. Χρειαζόμαστε ασύμμετρους κραδασμούς, χρειαζόμαστε εξωτερικά σοκ. Είναι ένα εξωγενές σοκ για τους Ευρωπαίους».

Για να επιτύχει η Ευρώπη τη «στρατηγική αφύπνιση» που ζητά ο Μακρόν, όμως, απαραίτητη είναι η αναθεώρηση του θεσμικού οπλισμού της ΕΕ και σε σχέση με  την άμυνα και την οικονομία, σημεία που μπορεί να τονώσουν τη στάσιμη πλέον ανάπτυξη.

Ουσιαστικά ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας τόνισε ότι πρέπει η ΕΕ να επενδύσει στη δική της αμυντική, οικονομική και τεχνολογική αναβίωση και να αφήσει πίσω τον στενό «κορσέ» του δημοσιονομικού και νομισματικού πλαισίου, που συμφωνήθηκε για πρώτη φορά από την ΕΕ το 1992, πλαίσιο που  περιέγραψε ως «παρωχημένο».

«Αυτή είναι η στιγμή της Ευρώπης να επιταχύνει και να δημιουργήσει», είπε, ενώ προειδοποίησε για τον κίνδυνο αποτυχίας για την ΕΕ. «Δεν έχει επιλογή. Τελειώνει ο δρόμος».

«Πρέπει επίσης να αναπτύξουμε μια πλήρως ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αμυντική, βιομηχανική και τεχνολογική βάση», είπε ο Μακρόν. Βέβαια σε όλα αυτά θα πρέπει η ΕΕ να προσθέσει και τις δράσεις για παιδεία και καινοτομία που είναι, στο τέλος, αυτές που κλειδώνουν ηγετική παρουσία διεθνώς. Ίσως, δε, και αυτές οι δαπάνες να πρέπει να εξαιρεθούν από τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια των όσων συμφωνήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ´90 και που, ήδη, είναι στην ατζέντα συζήτησης, ακόμη, και φιλελεύθερων οικονομολόγων.

 Σε κάθε περίπτωση, ο πρόεδρος Μακρόν τόνισε, ότι για να μπορέσουν οι ευρωπαϊκές χώρες να επενδύσουν περισσότερα στην άμυνά τους, χρειάζονται πιο «καινοτόμες λύσεις χρηματοδότησης», οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν κοινό δανεισμό της ΕΕ, πράγμα στο οποίο σταθερά αντιστέκεται σθεναρά η Γερμανία και μένει να φανεί τι θα πει και πάλι μετά τις ερχόμενες εκλογές.

Ξεκάθαρα, δηλαδή, ο Εμ. Μακρόν τόνισε ότι η Ευρώπη έπρεπε να αλλάξει τα δεδομένα του Συμφώνου ανάπτυξης και σταθερότητας της ΕΕ, το οποίο απαιτεί από τις χώρες να διατηρούν ελλείμματα κάτω του 3% του ΑΕΠ. «Είναι ξεπερασμένοι», είπε σχετικά με τους κανόνες της ΕΕ. «Το χρηματοοικονομικό και νομισματικό πλαίσιο στο οποίο ζούμε είναι ξεπερασμένο». «Η Ευρώπη είναι υπομοχλευμένη», δεδομένης της ανάγκης να επενδύσει σε αναδυόμενες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η πράσινη μετάβαση και η ασφάλεια.

Ο Μακρόν ζήτησε επίσης την ανάκληση «επαχθών και μη ρεαλιστικών» κανονισμών της ΕΕ, όπως την υποβολή εκθέσεων για εταιρική βιωσιμότητα και τα πρόστιμα σε αυτοκινητοβιομηχανίες που δεν έχουν εκπληρώσει ποσοστώσεις ηλεκτρικών οχημάτων.

Παράλληλα, ο Μακρόν παραδέχτηκε ότι μπορεί να χρειαστούν «πέντε έως 10 χρόνια» για να ενισχυθεί η Ευρώπη, που ήδη κινείται στον αστερισμό της ακροδεξιάς με τον ίδιο να βλέπει το πολιτικό του «αστέρι» να μην έχει την αρχική του λάμψη καθώς περαιώνεται το 2027 η θητεία του. «Εξακολουθώ να πιστεύω», είπε, προσθέτοντας με μια χαρακτηριστική πνευματική άνθηση: «Λατρεύω τον ουμανισμό της Αναγέννησης και τη φιλοσοφία του διαφωτισμού. Είναι αυτό που μας δημιούργησε. Και δεν νομίζω ότι αυτές οι ιδέες είναι ντεμοντέ. Νομίζω ότι αντίθετα πρέπει να τις επανεφεύρουμε».

Η Κομισιόν

Στο μεταξύ, και ο θεματοφύλακας των ευρωπαϊκών κανόνων έχει δεύτερες σκέψεις. Προφανώς, δεν έφτασε η κρίση χρέους, η Ελληνική περίπτωση, αλλά χρειάστηκε να έλθει ο Τραμπ για να πειστεί η ΕΕ ότι κάτι «σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας». Έτσι, τώρα μόνο, την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας για τις αμυντικές επενδύσεις θα προτείνει η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σύμφωνα με όσα δήλωσε στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου. «Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες» είπε, σημειώνοντας ότι αυτό θα γίνει «ελεγχόμενα και υπό όρους».

«Η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα και για να το πετύχει αυτό χρειάζεται να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες πάνω από το 3% του ΑΕΠ, που επί του παρόντος στην ΕΕ είναι λίγο κάτω από το 2% του ΑΕΠ και αυτό σημαίνει εκατοντάδες δισεκατομμύρια περισσότερες επενδύσεις κάθε χρόνο» τόνισε χαρακτηριστικά.

Επιπλέον, είπε ότι η Επιτροπή θα προτείνει ένα ευρύτερο πακέτο εξατομικευμένων εργαλείων για την αντιμετώπιση της ειδικής κατάστασης κάθε κράτους μέλους. Τόνισε, ακόμη, ότι «για ένα τεράστιο πακέτο Άμυνας χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή προσέγγιση στον καθορισμό των επενδυτικών μας προτεραιοτήτων» και αυτό θα επιτρέψει επενδύσεις σε αμυντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος που είναι απαραίτητα.

Πάντως ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με ανάρτησή του, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις δηλώσεις της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν για τις αμυντικές δαπάνες. «Η Ελλάδα έχει από καιρό υποστηρίξει την εξαίρεση των αμυντικών επενδύσεων από δημοσιονομικούς περιορισμούς», ανέφερε μεταξύ άλλων στην ανάρτηση του.

«Χαιρετίζουμε την πρόταση της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν να ενεργοποιηθεί η ρήτρα διαφυγής, επιτρέποντας στα κράτη μέλη της ΕΕ να ενισχύσουν τις αμυντικές τους ικανότητες», δήλωσε κάνοντας λόγο για ένα «κρίσιμο βήμα για τη συλλογική μας ασφάλεια».

Υπενθυμίζεται ότι η γενική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης προβλέπει προσωρινή παρέκκλιση από τις δημοσιονομικές απαιτήσεις που εφαρμόζονται κανονικά σε περίπτωση σοβαρής επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας.