ΝΑΥΑΓΙΟ ΣΤΗΝ ΠΥΛΟ: “ΠΕΙΤΕ ΟΤΙ ΔΕΝ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΠΑΤΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ” – ΗΧΗΤΙΚΟ

Όταν στις 02:06 τα ξημερώματα της 14ης Ιουνίου 2023, το αλιευτικό Adriana βούλιαζε ανοιχτά της Πύλου, έπαιρνε μαζί του στον βυθό της θάλασσας εκατοντάδες ανθρώπους. Το πλοίο ήταν υπερφορτωμένο με περίπου 750 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, εκ των οποίων μόλις 104 διασώθηκαν και 82 εντοπίστηκαν νεκροί. Οι υπόλοιποι δεν βρέθηκαν ποτέ μέχρι σήμερα.

Οι χειρισμοί των ελληνικών αρχών, από τη στιγμή που το Adriana εντοπίστηκε να πλέει υπερφορτωμένο, έχουν προκαλέσει σοβαρά ερωτηματικά, τόσο για το γιατί δεν κινητοποιήθηκαν εγκαίρως, όσο και για το αν αργά τη νύχτα επιχείρησαν να ρυμουλκήσουν το σκάφος με αποτέλεσμα αυτό να αρχίσει να ταλαντεύεται και στη συνέχεια να βυθιστεί. Οι ελληνικές αρχές, αρνήθηκαν από την πρώτη στιγμή την προσπάθεια πρόσδεσης του αλιευτικού από πλοίο του Λιμενικού. Ωστόσο, μόλις λίγες ημέρες μετά το ναυάγιο την αποκάλυψαν οι ίδιοι οι επιζώντες σε μαρτυρίες τους.

«Πείτε τους ότι δεν θέλετε να πάτε στην Ελλάδα»

Ήδη από την ημέρα του ναυαγίου έχει προκύψει ένα κρίσιμο ερώτημα, που αφορά το γιατί το Λιμενικό δεν ξεκίνησε επιχείρηση διάσωσης των μεταναστών πριν το σκάφος βυθιστεί. Το Λιμενικό αναφορικά με αυτό το ζήτημα έχει πει πως το σκάφος, σε συνεχόμενα ερωτήματα, δεν ζήτησε καμία συνδρομή από το ελληνικό Λιμενικό Σώμα, το πλήρωμά του δήλωνε επανειλημμένα πως θέλει να πάει στην Ιταλία και πως είχε διαπιστωθεί ότι δεν υπήρχε πρόβλημα στην πλεύση του.

Σήμερα το NEWS 24/7, αποκαλύπτει μέσα από τις καταγεγραμμένες συνομιλίες του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ)  που έχει στη διάθεσή του, ένα κρίσιμο σημείο στους χειρισμούς του Λιμενικού, λίγες μόλις ώρες πριν το πλοίο βυθιστεί.

ΟΙ ΗΧΗΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ

Στις 18:51 της 13ης Ιουνίου, υπάρχει ηχογραφημένη επικοινωνία διάρκειας 1 λεπτού και 46 δευτερολέπτων Σε αυτήν, αξιωματικός του ΕΚΣΕΔ μιλάει με το ραδιοτηλεοπτικό κέντρο του λιμενικού (SSB) και λαμβάνει πληροφορίες για το στίγμα του Adriana όπως τις κατέγραψε το ελικόπτερο του λιμενικού.

Ωστόσο, στο βάθος ακούγεται ένας αξιωματικός, ο οποίος επικοινωνεί με το ίδιο το Adriana και μέρος της επικοινωνίας του έχει ηχογραφηθεί εμφανώς χωρίς εκείνος να το αντιλαμβάνεται. Σε αυτή τη συνομιλία ακούγεται να λέει στον κυβερνήτη του υπερφορτωμένου αλιευτικού:

«Γεια σου φίλε μου. Άκουσέ με. Βλέπεις το μεγάλο πλοίο; Εντάξει, άκουσέ με. Το σκάφος θα πλησιάσει σε σας προκειμένου να σας δώσει τροφή, νερό και (ακατάληπτο). Κανείς να μην κινηθεί (ακατάληπτο), εντάξει; Όλοι οι άνθρωποι να μείνουν ήρεμοι, κανείς να μην κινηθεί (ακατάληπτο)».

Μιλώντας για το «μεγάλο πλοίο» ο άνθρωπος του ΕΚΣΕΔ αναφέρεται στο δεξαμενόπλοιο Lucky Sailor, το οποίο βρίσκονταν κοντά στο Adriana εκείνη την ώρα και είχε πάρει εντολή να παρέχει νερό και τρόφιμα στο υπερφορτωμένο αλιευτικό με τους μετανάστες. Στη συνέχεια της συνομιλίας όμως ακούγεται κάτι περίεργο:

«Τo πλοίο πλησιάζει σε εσάς για να σας δώσει καύσιμο, νερό και τροφή. Και σε μια ώρα στέλνουμε δεύτερο πλοίο, εντάξει; Πες στον καπετάνιο του μεγάλου κόκκινου πλοίου “δεν θέλουμε να πάμε στην Ελλάδα”, εντάξει;».

Η σύσταση αυτή του ΕΚΣΕΔ προς τον καπετάνιο του Adriana προκαλεί πολλά ερωτηματικά. Ακόμη περισσότερα προκαλούνται όμως όταν αυτή η καταγραφή συνδυαστεί με τη δεύτερη συνομιλία που δημοσιεύει το NEWS 24/7 και η οποία γίνεται στις 20:10, μεταξύ του ΕΚΣΕΔ και του καπετάνιου του Lucky Sailor.

«Από ΕΚΣΕΔ Πειραιά. Είσαι ο καπετάνιος του Lucky Sailor;

– Ναι…

– Εντάξει καπετάνιε συγγνώμη για πριν, δεν σε άκουσα. Μου είπες τους έδωσες φαγητό, νερό και σου είπαν ότι δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα και θέλουν να πάνε στην Ιταλία και δεν θέλουν τίποτε άλλο;

– Ναι γιατί… γιατί τους ρώτησα με μεγάφωνο «Ελλάδα ή Ιταλία» και όλοι ουρλιάζοντας είπαν Ιταλία.

– Αααα εντάξει. Οκ εντάξει, όλοι ουρλιάζουν ότι δεν θέλουν την Ελλάδα και θέλουν την Ιταλία.

– Ναι, ναι, ναι.

– Εντάξει

– Είναι πάρα πολλοί, είναι πολύ γεμάτο το κατάστρωμα.

– Εντάξει καπετάνιε. Έχεις τελειώσει με τις προμήθειες;

– Ναι κύριε ναι.

– Καπετάνιε, θέλω αυτό, θέλω αυτό να το γράψεις στο βιβλίο συμβάντων σου, στο βιβλίο συμβάντων της γέφυρας.

– Ναι, εντάξει θα γράψουμε.

-Θέλω να το γράψεις για το ότι δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα και θέλουν να πάνε στην Ιταλία. Δεν θέλουν τίποτα από την Ελλάδα και θέλουν να πάνε στην Ιταλία.

– Εντάξει ναι, ναι. (…)».

Τα δεδομένα

Από τις δύο συνομιλίες που δημοσιεύει το NEWS24/7 και μπορείτε να ακούσετε στο παραπάνω βίντεο, προκύπτουν συγκεκριμένα δεδομένα. Ο αξιωματικός του Λιμενικού στις 18:50 φέρεται να υπαγορεύει στον καπετάνιο του Adriana να πει στο δεξαμενόπλοιο Lucky Sailor πως δεν θέλει να πάει στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, ο καπετάνιος του δεξαμενόπλοιου, λέει στον αξιωματικό του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης  πως άκουσε από το αλιευτικό αυτό ακριβώς που φέρεται να υπαγόρευσε νωρίτερα. Αμέσως ο αξιωματικός επιμένει να καταγραφεί στο βιβλίο συμβάντων του πλοίου πως ακούστηκε ότι θέλουν να πάνε στην Ιταλία.

Στα παραπάνω, πρέπει να προσμετρηθεί το γεγονός πως το Λιμενικό, ενώ έχει καταγράψει τις επικοινωνίες του ΕΚΣΕΔ με τα παραπλέοντα πλοία, δεν έχει καταγράψει τις συνομιλίες με το Adriana και το μόνο που ακούγεται είναι μέρος αυτής της συνομιλίας που έχει καταγραφεί χωρίς να το αντιληφθεί ο αξιωματικός που μιλάει με το Adriana.

Πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη: «Ενδεχόμενο να υπέδειξε στον αλλοδαπό τι θα πει»

Ερευνώντας το θέμα, το NEWS 24/7 διαπίστωσε πως όλα αυτά έχουν εντοπιστεί και από τον Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος στις αρχές του μήνα ολοκλήρωσε το 148σελιδο πόρισμά του για το Ναυάγιο της Πύλου. Συγκεκριμένα, υπάρχει εκτενής αναφορά στην καταγραφή αυτής της συνομιλίας με το αλιευτικό.

Ο Συνήγορος γράφει στο πόρισμά του ότι απηύθυνε ερώτημα στον αξιωματικό του Λιμενικού που είχε την συνομιλία με το Adriana και έλαβε έγγραφες εξηγήσεις. Σε αυτές ο αξιωματικός αναφέρει: «Ήθελα να επιβεβαιώσει στον πλοίαρχο αυτό που μου έλεγε εμένα, ότι δεν θέλουν να έρθουν Ελλάδα, προκειμένου να το καταγράψει και ο πλοίαρχος στο δικό του ημερολόγιο».

Παρά τις έγγραφες εξηγήσεις, όμως, ο Συνήγορος σημειώνει πως «δεν δύναται να επαληθευτεί κατά τρόπο αντικειμενικό η παραπάνω αιτολόγηση του αξιωματικού, ότι ο σκοπός του ήταν η επιβεβαίωση αυτών που έλεγε ο αλλοδαπός στον ίδιο και παραμένει το ενδεχόμενο απλώς να υπέδειξε στον αλλοδαπό από το αλιευτικό τι να πει στο εμπορικό πλοίο, όπως κατ’ αρχήν προκύπτει από την ηχητική μονόπλευρη καταγραφή».

Στο πόρισμα, που είδε το NEWS 24/7 πάντως, ο Συνήγορος παραθέτει τα ερωτήματα που προκύπτουν για τους λόγους που ήταν απαραίτητη μια τέτοια καταγραφή και στο ημερολόγιο εμπορικού πλοίου, για το γεγονός ότι μια τέτοια δήλωση προερχόταν σε κάθε περίπτωση από έναν εκ των διακινητών του αλιευτικού και συνεπώς δεν θα μπορούσε να είναι αξιόπιστη, για την ιδιαίτερη νομική υποχρέωση αξιολόγησης κινδύνου και διάσωσης των προσώπων ανεξαρτήτως αντίθετων βουλήσεων που έχει το Λιμενικό αλλά και για την ιεράρχηση των μελημάτων στην οποία προέβη ο εκπρόσωπος του ΕΚΣΕΔ. «Αποκαλυπτική της ιεράρχησης» αναφέρει στο πόρισμα ο Συνήγορος «είναι η επιμονή με την οποία ο εκπρόσωπος του ΕΚΣΕΔ υπαγορεύει στον καπετάνιο του Lucky Sailor “Θέλω να γράψεις ότι δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα και ότι θέλουν να πάνε Ιταλία”».

Κλείνοντας, γίνεται σαφές και στις διαπιστώσεις του Συνηγόρου πως «Η αρχική πρόθεση των μεταναστών να μεταβούν στην Ιταλία δεν αμφισβητείται, το καταθέτουν και οι ίδιοι οι επιζώντες. Το ερώτημα είναι αν την 5η πλέον ημέρα του ταξιδιού η πρόθεσή τους έχει αλλάξει γιατί έχει άρδην επιδεινωθεί η κατάστασή τους, όπως μπορούν λόγω της γνώσης και της εμπειρίας τους να πιθανολογήσουν οι αξιωματικοί του λιμενικού».

Υπενθυμίζεται πως σύμφωνα πάντα με τις μαρτυρίες των επιζώντων, από την 4η ημέρα οι μετανάστες ζητούσαν να βγουν σε κάποια στεριά, ακόμη και να επιστρέψουν στη χώρα τους, καθώς είχε τελειώσει το νερό και τα τρόφιμα που είχαν στη διάθεσή τους. Παράλληλα τουλάχιστον ένας επιζώντας έχει καταθέσει πως είχε δει ο ίδιος έναν άνθρωπο να έχει χάσει τη ζωή του πάνω στο αλιευτικό την 4η ημέρα, είχε ακούσει για δεύτερο νεκρό τον οποίο δεν είδε, ενώ είπε πως η μηχανή του πλοίου ήταν χαλασμένη από την 3η ημέρα και επισκευαζόταν συχνά για να συνεχιστεί το ταξίδι.

Ο εντοπισμός η FRONTEX και η σιγή ασυρμάτου

Το Adriana βυθίστηκε στις 2:06 τα ξημερώματα. Σύμφωνα με το επίσημο δελτίο Τύπου του, το Λιμενικό ενημερώθηκε για την ύπαρξη του σκάφους στις 11:00 το πρωί της 13ης Ιουνίου, από τις ιταλικές Αρχές έπειτα από κλήση ακτιβίστριας ΜΚΟ. Στις 13:50 ελικόπτερο του Λιμενικού απογειώθηκε από τη Μυτιλήνη για να μεταβεί στο σημείο που βρισκόταν το αλιευτικό και στις 15:35 εντόπισε το Adriana. Ωστόσο αυτή η ενημέρωση του Λιμενικού έρχεται σε αντίθεση με την ενημέρωση της FRONTEX, η οποία επισήμως έχει πει πως ένα αεροσκάφος της, εντόπισε το πλοίο στις 9:47 και «ενημέρωσε αμέσως τις ελληνικές και ιταλικές αρχές για την παρατήρηση, παρέχοντάς τους πληροφορίες για την κατάσταση του σκάφους, την ταχύτητα και φωτογραφίες».

Από τα αρχεία που έχει στη διάθεσή του το NEWS24/7 ξεχωρίζει το γεγονός πως από τις 23:34 τη νύχτα του ναυαγίου και για 2μιση ώρες, μέχρι τις 02:01 δεν υπάρχει καμία καταγεγραμμένη συνομιλία του ΕΚΣΕΔ, ούτε με πλοία που έπλεαν κοντά στο Adriana, ούτε με το ίδιο το Adriana, ούτε δίνεται κάποια εντολή σε σκάφη του λιμενικού να γίνει επιχείρηση έρευνας και διάσωσης. Η εντολή δίνεται στις 02:22, ακριβώς 15 λεπτά μετά την βύθιση του αλιευτικού.

Πάντως ο Συνήγορος του Πολίτη στο πόρισμά του -στο οποίο αποδίδει ευθύνες σε 8 αξιωματικούς του Λιμενικού για θανατηφόρο έκθεση-  καταγράφει και το γεγονός πως στις 19:35 της 13^ης Ιουνίου, η FRONTEX προσέφερε στο ΕΚΣΕΔ τη συνδρομή 2 εναέριων μέσων, χωρίς να λάβει ανταπόκριση, ενώ το ίδιο έκανε στις 00:34 και στις 00:52, χωρίς και πάλι να λάβει ανταπόκριση από το Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης του Λιμενικού.