Το φάντασμα της AFD και η έκπληξη του Die Linke

Από τα μαύρα δάση της Γερμανίας δεν κατέβηκε χαμογελαστός ο Μπρέχτ ή κάποιος απόγονός του ούτε εκείνο το φάντασμα που έβλεπε ο Μάρξ να ταράζει ανατρεπτικά την Ευρώπη. Εμφανίστηκε ένα άλλο φάντασμα, εξόχως απειλητικό: Η AFD (Eναλλακτική Για την Γερμανία).

Φαιά στον πυρήνα της, με σταγονίδια μιας αποτρόπαιης εποχής (ναζιστικά), και «περισσότερο από το μισό εκλογικό σώμα της να είναι λανθάνον ή εμφανώς ακροδεξιό» (Ιδρυμα Bertelesman τις εκλογές του ’21, στις οποίες η AFD είχε κατακτήσει ποσοστό 10,4%).

Τώρα εκτίναξη, με 20,7%! Έσκισε στους νέους και στις ηλικίες μέχρι τα 44 χρόνια, έχοντας εισπράξει τις περισσότερες ψήφους από την εργατική τάξη. Κι όπως σημείωσε ο Νίκος Χειλάς (Ινστιτούτο ΕΝΑ/Dnews), «η AFD είναι το κόμμα της εργατικής τάξης»!

Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί παλιότερα στη Γαλλία, όταν το κόμμα του πατρός Λεπέν είχε θριαμβεύσει στην «κόκκινη Μασσαλία», με ψήφους από την εργατική τάξη και τα φτωχά στρώματα της κοινωνίας.

Απ΄ ο,τι φαίνεται, τα θέματα που εκτόξευσαν την AFD είναι τα εξής:

1) Το Μεταναστευτικό: Κυριάρχησε τελικά την προεκλογική περίοδο παρά την υποβάθμισή του από τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) του Σόλτς, αλλά και την αρχική εστίαση του Χριστιανοδημοκράτη Φρίντριχ Μέρτς(CDU) στην Οικονομία. Όμως ο Μέρτς-ειδικά μετά τις δύο τρομοκρατικές επιθέσεις σε πόλεις της Γερμανίας- ανέκρουσε πρύμναν.

Δήλωσε ότι θα κλείσει τα σύνορα αν αναδειχτεί καγκελάριος και θα προβεί σε απελάσεις μεταναστών/προσφύγων, παρουσιάζοντας ένα σχέδιο 5 σημείων για το θέμα, το οποίο ψήφισε και η AFD, γεγονός που καταδίκασε η Μέρκελ.

2) Ανασφάλεια και δυσθυμία: Ανασφάλεια πάσης φύσεως, πρωτίστως οικονομική, και έντονη δυσθυμία για την συνολική κατάσταση της χώρας.

3) «Αντισυστημισμός»: Ασαφής πλήν εσχάτω πολύφερνος όρος, ο οποίος παραπέμπει στην απώλεια εμπιστοσύνης προς τις κρατούσες πολιτικές δυνάμεις. Οι οποίες, στην Γερμανία, πέραν των κεντρικών επιλογών(Μεταναστευτικό, woke ατζέντα κ.α.)είχαν καταστεί θέατρο μόνιμης έριδος και συγκρούσεων μεταξύ των κομμάτων που συγκυβερνούσαν(SPD, Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι του FDP).

4) Αποδαιμονοποίηση: Οι προσπάθειες να τεθεί εκτός νόμου η AFD όχι μόνο δεν απέδωσαν αλλά την ενίσχυσαν, καθώς δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι την φοβάται το πολιτικό κατεστημένο.

Ταυτόχρονα, η αρχηγός του κόμματος Άλις Βάιντελ κατάφερε να μετάσχει στο προεκλογικό ντιμπέιτ μαζί με τους αρχηγούς των υπολοίπων κομμάτων. Επρόκειτο για σοβαρό βήμα ένταξης στον…συστημικό ιστό. Και φυσικά, βήμα αποδοχής …

Το πιο πιθανό είναι να επικράτησε ο φόβος ότι ενδεχόμενος αποκλεισμός της Βάιντελ στο ντιμπέιτ θα ενίσχυε πολύ περισσότερο την AFD απ΄ότι η συμμετοχή της.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντως το γεγονός ότι το Μεταναστευτικό και η woke ατζέντα ενώ ευνόησαν την AFD, αντιθέτως δεν βοήθησαν το BSW της φιλόδοξης Σάρα Βάγκενκνεχτ που είχε φύγει από το Die Linke. Πήρε 4,9% και δεν κατάφερε να μπεί στη Βουλή παρά τις θετικές προεκλογικές δημοσκοπήσεις.

Υπενθυμίζεται ότι το BSW είχε καθαρά προοδευτικές θέσεις για την Οικονομία και τα κοινωνικά θέματα, αλλά ταυτόχρονα – στο Μεταναστευτικό και την woke ατζέντα – είχε ταυτόσημες θέσεις με την AFD.

Η ίδια η Βάγκενκνεχτ θεωρούσε ότι το νεοπαγές κόμμα της θα μπορούσε να αναχαιτίσει την ροή ψηφοφόρων προς την AFD, κάτι που δεν συνέβη.

Ένα θεμελιώδες ερώτημα

Και κάτι τελευταίο πριν να δούμε πως κατάφερε το καταδικασμένο στις δημοσκοπήσεις κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) να κατακτήσει ένα σημαντικό ποσοστό. Λοιπόν:

Τι στρέφει την κοινωνία προς την Ακροδεξιά, όχι μόνο στη Γερμανία αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Ευθύνονται οι πολιτικές δυνάμεις οι οποίες προσχωρούν στην ατζέντα της Ακροδεξιάς σχετικά με το Μεταναστευτικό και την woke κουλτούρα;

Μήπως τα δύο αυτά θέματα εκλαμβάνονται ως κυρίαρχα από αρκετές ευρωπαϊκές κοινωνίες-μαζί, φυσικά, με την Οικονομία κλπ.- με αποτέλεσμα την ατζέντα και τις προτεραιότητες να τις επιβάλει η πραγματικότητα όπως την βιώνει μεγάλο μέρος της κοινωνίας κι όχι η Ακροδεξιά;

Η έκπληξη της Αριστεράς

H Αριστερά βρισκόταν σε δεινή θέση. Μετά την αποχώρηση της Βάγκενκνεχτ και τις εντελώς αποθαρρυντικές δημοσκοπήσεις που της έδιναν 3,4%, το Die Linke ανασκουμπώθηκε.

Βγήκε στον κόσμο, ενέγραψε χιλιάδες νέα μέλη, κυρίως νεαρής ηλικίας, είχε μια στιβαρή παρουσία στη Βουλή με την επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδος Χάιντι Ράιχινεκ και χωρίς να αλλάξει θέσεις στο Μεταναστευτικό και στα Δικαώματα, όπως έκανε η Βάγκενκνεχτ, κατάφερε να μπει στη Βουλή με ικανοποιητικό για τη συγκυρία ποσοστό (8,7%).

Χρειάστηκε, όμως, να κάνει άλλες δύο κρίσιμες επιλογές η ηγεσία του κόμματος: Αφενός επιστράτευσε την παλιά φρουρά (Γκρέγκορ Γκίζι, Μπόντο Ράμελο, Ντίτμαρ Μπάρτς) που με την εμπειρία της προσέφερε τα μέγιστα, και αφετέρου δεν εστίαζε μονοδιάστατα σε γνωστές, δεδομένες θέσεις, αλλά άρχισε να περιλαμβάνει και άλλα θέματα στην προεκλογική της καμπάνια.

Λέει επ΄αυτού ο Γκρέγκορ Γκίζι, ιστορικός ηγέτης της Αριστεράς στην Γερμανία: «Υπήρχε όμως και ένα άλλο λάθος που πάντα καυτηρίαζα, ότι δηλαδή εστιάζαμε κυρίως στους ανέργους, τους πρόσφυγες και τους άστεγους και δώσαμε πολύ λίγη σημασία στα συμφέροντα των εργαζομένων, αλλά και των αυτοαπασχολούμενων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στη Γερμανία, η μεσαία τάξη πληρώνει για τα πάντα, η κυβέρνηση δεν τολμά να αγγίξει αυτούς που βρίσκονται στην κορυφή. Αλλά αν η μεσαία τάξη χρεοκοπήσει, τότε δεν θα μας μείνει τίποτα για να βοηθήσουμε τους κάτω(…) 

Μάθαμε από τα λάθη του παρελθόντος και τώρα επικεντρωνόμαστε σε έξι βασικά θέματα: ειρήνη, κοινωνική δικαιοσύνη και δίκαιο φορολογικό σύστημα, οικολογική βιωσιμότητα, εκπαίδευση, ισότητα των φύλων και ισότητα μεταξύ ανατολικής και δυτικής Γερμανίας. Ειδικά το τελευταίο το παραμελήσαμε υπερβολικά και παραχωρήσαμε έδαφος στο ακροδεξιό ΑfD, κάτι που προσπαθούμε να διορθώσουμε» (από το TVXS).

Την ίδια άποψη για επικέντρωση «σε τέτοια θέματα» εξέφρασε και ο Γιάν Φάν Ακεν, ένας εκ των ηγετών του κόμματος. Πάντως κατά γενική εκτίμηση τις εντυπώσεις έχει κλέψει μέχρι τώρα η χαρισματική επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Die Linke, Χάιντι Ράιχινεκ.

Το εκλογικό αποτέλεσμα δημιουργεί αισιοδοξία στην Αριστερά, ειδικά αν ληφθεί υπόψιν η εισροή ψηφοφόρων νεαρής ηλικίας ( πρώτο κόμμα με 25% στις ηλικίες 18-24, με δεύτερη την AFD με 21%). Όμως το τραχύ σκηνικό, με την απειλητική άνοδο της Aκροδεξιάς, απαιτεί σκληρούς αγώνες, ευφάνταστες κινήσεις και πολιτική ευελιξία.

Γιατί, όταν αλλάζει η πραγματικότητα, δεν πρέπει να αλλάζουν μονάχα τα μέσα έκφρασης, που έλεγε ο Μπρέχτ, αλλά και ο τρόπος που προσεγγίζει κανείς τη νέα, πολύπλοκη πραγματικότητα…