Γάζα: Στον “αέρα” η δεύτερη φάση της εκεχειρίας – Αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις

Η Χαμάς ανακοίνωσε σήμερα ότι απέρριψε τη “διατύπωση” του Ισραήλ για παράταση της πρώτης φάσης της εκεχειρίας για τη Γάζα αντί για μετάβαση στη δεύτερη, χαρακτηρίζοντάς την απαράδεκτη.

Ο εκπρόσωπος της Χαμάς, Χάζεμ Κάσεμ, δήλωσε στο Al Araby TV ότι δεν διεξάγονται συνομιλίες για τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας, παρά το γεγονός ότι η πρώτη φάση λήγει σήμερα, Σάββατο (01/05).

Ο Κάσεμ τόνισε ότι η ευθύνη για τη μη έναρξη των διαπραγματεύσεων για τη δεύτερη φάση βαραίνει το Ισραήλ, κατηγορώντας το ότι επιθυμεί να ανακτήσει τους εναπομείναντες ομήρους από τη Γάζα, διατηρώντας ταυτόχρονα την επιλογή επανέναρξης του πολέμου.

Οι δηλώσεις του έγιναν μία ημέρα μετά την ανακοίνωση της Χαμάς, με την οποία καλούσε το Ισραήλ να προχωρήσει στη δεύτερη φάση και επιβεβαίωνε τη «πλήρη δέσμευσή της για την εφαρμογή όλων των όρων της συμφωνίας, σε όλα τα στάδια και τις λεπτομέρειές της», αναφέρει το Aljazeera.

Σύμφωνα με το Ισραήλ, 59 όμηροι παραμένουν στη Γάζα, εκ των οποίων 24 εκτιμάται ότι είναι ακόμη ζωντανοί. Την Πέμπτη, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Γκίντεον Σάαρ, δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Είπαμε ότι είμαστε έτοιμοι να παρατείνουμε το πλαίσιο [της πρώτης φάσης] με αντάλλαγμα την απελευθέρωση περισσότερων ομήρων. Αν αυτό είναι εφικτό, θα το κάνουμε».

Αξιωματούχοι από το Ισραήλ συναντήθηκαν με διαμεσολαβητές από το Κατάρ και τις Ηνωμένες Πολιτείες στο Κάιρο την Πέμπτη για «εντατικές συζητήσεις». Ωστόσο, αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν φαίνεται να απέδωσαν καρπούς.

Οι συνομιλίες για τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας στοχεύουν σε μια συνολική συμφωνία για τον τερματισμό των εχθροπραξιών στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης όλων των εναπομεινάντων ζωντανών αιχμαλώτων και της πλήρους αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων από την περιοχή.

Οι τρεις φάσεις της εκεχειρίας

Η εκεχειρία τέθηκε σε ισχύ στις 19 Ιανουαρίου έπειτα από 15 μήνες αιματηρού πολέμου, έναυσμα για τον οποίο αποτέλεσε η πρωτοφανής επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Η συμφωνία προβλέπει τρεις φάσεις διάρκειας 42 ημερών έκαστη.

Στη διάρκεια της πρώτης φάσης η παλαιστινιακή οργάνωση απελευθέρωσε 25 ομήρους που κρατούσε στη Γάζα και επέστρεψε οκτώ σορούς ομήρων στο Ισραήλ, με αντάλλαγμα περίπου 1.800 Παλαιστίνιους κρατούμενους.

Η δεύτερη φάση της εύθραυστης αυτής εκεχειρία — η οποία επετεύχθη έπειτα από μεσολάβηση των ΗΠΑ, του Κατάρ και της Αιγύπτου και μετά από μήνες επίπονων διαπραγματεύσεων– θα έπρεπε κανονικά να ξεκινήσει σήμερα. Στο πλαίσιο αυτής θα αφεθούν ελεύθεροι οι τελευταίοι όμηροι της Χαμάς και πολλές εκατοντάδες Παλαιστίνιοι κρατούμενοι στο Ισραήλ.

Η τρίτη φάση θα είναι αφιερωμένη στην ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας, με τον ΟΗΕ να εκτιμά σε περισσότερα από 53 δισεκ. δολάρια το κόστος του έργου αυτού.

Παράταση της πρώτης φάσης εκεχειρίας

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αναμενόταν να συγκαλέσει χθες Παρασκευή, το βράδυ σύσκεψη με αξιωματούχους ασφαλείας, σύμφωνα με ισραηλινά μέσα ενημέρωσης.

«Οι ενδιαφερόμενες πλευρές έχουν ξεκινήσει εντατικές συζητήσεις για να εξετάσουν τις επόμενες φάσεις της συμφωνίας εκεχειρίας στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων προσπαθειών να εγγυηθούν την εφαρμογή των συμφωνιών που έχουν συναφθεί», ανακοίνωσε την Πέμπτη η αιγυπτιακή κυβέρνηση.

Όμως σήμερα το πρωί δεν υπήρχαν ενδείξεις κάποιας συμφωνίας, ενώ η αντιπροσωπεία της Χαμάς δεν έχει θεαθεί στο Κάιρο. Ειδικοί εκτιμούν ότι το πιθανότερο σενάριο – και αυτό που προτιμά το Ισραήλ—είναι η παράταση της πρώτης φάσης της εκεχειρίας.

«Ένα πράγμα είναι βέβαιο, η δεύτερη φάση δεν θα ξεκινήσει αύριο (σ.σ. σήμερα Σάββατο), αλλά η εκεχειρία πιθανόν δεν θα καταρρεύσει», δήλωσε χθες ο Μαξ Ρόντενμπεκ αναλυτής του International Crisis Group.

Η συμφωνία περιέχει άρθρο που προβλέπει την αυτόματη παράταση της πρώτης φάσης για όσο διάστημα διαρκούν οι συνομιλίες για τη δεύτερη.

Η Χαμάς από την πλευρά της ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα να ασκήσει πίεση στο Ισραήλ «να ξεκινήσει αμέσως η δεύτερη φάση της συμφωνίας χωρίς καθυστερήσεις και δισταγμούς».

«Η συμφωνία για την εκεχειρία και την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων πρέπει να τηρηθεί. Οι ημέρες που ακολουθούν είναι ύψιστης σημασίας. Οι πλευρές θα πρέπει να καταβάλουν κάθε προσπάθεια ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση αυτής της συμφωνίας», τόνισε χθες ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

Οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση προμηνύονται δύσκολες. Το Ισραήλ απαιτεί την πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας και την εξάλειψη της Χαμάς. Η παλαιστινιακή οργάνωση επιμένει ότι θα παραμείνει στον θύλακα.

Ο Νετανιάχου δέχεται εξάλλου πιέσεις από τους ακροδεξιούς συμμάχους του στην κυβέρνηση που είναι αντίθετοι στον τερματισμό του πολέμου.

Στη διάρκεια των 42 πρώτων ημερών της εκεχειρίας κατάφερε να εισέλθει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, όπου περισσότερο από το 69% των κτιρίων έχει είτε υποστεί ζημιές είτε καταστραφεί και σχεδόν το σύνολο των κατοίκων έχει εκτοπιστεί και ζει σε άθλιες συνθήκες, χωρίς πόσιμο νερό, τρόφιμα και φάρμακα.

Οι διαπραγματεύσεις για την εκεχειρία συμπίπτουν με την έναρξη σήμερα του Ραμαζανιού, του ιερού μήνα των μουσουλμάνων. Ανάμεσα στα ερείπια μιας κατεστραμμένης συνοικίας στη Χαν Γιούνις, στο νότιο τμήμα της Γάζας, οι κάτοικοι κρέμασαν τα παραδοσιακά φαναράκια και οι πιστοί συμμετείχαν στη νυχτερινή προσευχή στα τεμένη.