Τριγμοί στην ευρωπαϊκή ακροδεξιά λόγω της σύγκρουσης Τραμπ – Ζελένσκι

Η σύγκρουση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο αποκάλυψε τις αντιφάσεις που αναδεικνύονται εντός της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς γύρω από το σχέδιο του Αμερικανού προέδρου για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Όπως σημειώνει το Reuters, από τις πρώτες ημέρες της επιστροφής του Τραμπ στην εξουσία, η ακροδεξιά στην Ευρώπη τον υποδέχθηκε με ενθουσιασμό, υποστηρίζοντας τις θέσεις του και την προσπάθειά του να καταστήσει mainstream ένα περιθωριακό πολιτικό ρεύμα, ενώ παράλληλα υποστήριξε την εκστρατεία του Έλον Μασκ για να «κάνει την Ευρώπη υπέροχη ξανά» (MEGA).

Ωστόσο, η έντονη αντιπαράθεση Τραμπ – Ζελένσκι έχει προκαλέσει διχασμό μεταξύ των ακροδεξιών ηγετών στην Ευρώπη, οι οποίοι δεν συμφωνούν όλοι με τις θέσεις του Αμερικανού προέδρου.

Τη Δευτέρα (3/3), ο Τραμπ προχώρησε στο πάγωμα της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, μετά την έντονη δημόσια αντιπαράθεσή του με τον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο. Ο Ουκρανός πρόεδρος είχε επιμείνει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να προσφέρουν εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία στο πλαίσιο μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, κάτι που εξόργισε τον Τραμπ.

Ορισμένοι ακροδεξιοί ηγέτες, όπως ο Βίκτορ Ορμπάν της Ουγγαρίας, ο Τίνο Χρουπάλα της Γερμανίας και ο Ματτέο Σαλβίνι της Ιταλίας, τάχθηκαν δημόσια υπέρ του Τραμπ. Ο Ορμπάν, σε ανάρτησή του στο X, υπερασπίστηκε τη στάση του Αμερικανού προέδρου, λέγοντας ότι «στάθηκε γενναία υπέρ της ειρήνης, ακόμη κι αν ήταν δύσκολο για πολλούς να το χωνέψουν», μετά τη σφοδρή κριτική που άσκησε ο Τραμπ στον Ζελένσκι μπροστά στις κάμερες.

Ωστόσο, αρκετοί άλλοι πολιτικοί από δεξιές παρατάξεις, όπως ο Νάιτζελ Φάρατζ από τη Βρετανία και ο Κριστόφ Μπόσακ από την Πολωνία, εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους ή άσκησαν κριτική στην “ψυχρή” στάση του Τραμπ απέναντι στην Ευρώπη και την Ουκρανία. Υποστηρίζουν ότι το Κίεβο ίσως χρειαστεί να παραχωρήσει εδάφη για την επίτευξη της ειρήνης, αλλά χωρίς να απαιτούν αντίστοιχες παραχωρήσεις από το Κρεμλίνο.

Αυτή η διαφοροποίηση αναδεικνύει την έλλειψη συνοχής στις τάξεις των ακροδεξιών, γεγονός που περιορίζει την πολιτική τους επιρροή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και υπογραμμίζει τα όρια της προσπάθειας του Έλον Μασκ να ενώσει την ευρωπαϊκή ακροδεξιά γύρω από την εκστρατεία MEGA.

Ο Αλέξανδρος Κλαρκσον, λέκτορας Ευρωπαϊκών Σπουδών στο King’s College του Λονδίνου, σημειώνει ότι «υπάρχει ένας συνδυασμός παραγόντων που δεν οδηγούν σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τον Τραμπ, όπως συμβαίνει με την Αριστερά, αλλά προκαλούν απόσταση ανάμεσα σε αυτόν και τα ακροδεξιά κόμματα που σταδιακά αποδέχονται την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση».

Στήριξη στον Τραμπ από την ακροδεξιά

Η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD), το ακροδεξιό φιλορωσικό κόμμα που κατέλαβε ιστορική δεύτερη θέση στις γερμανικές εκλογές, υποστήριξε επίσης την πολιτική του Τραμπ για την Ουκρανία. Ο Τίνο Χρουπάλα, συν-ηγέτης του κόμματος, ανέφερε ότι «η ΕΕ και η Γερμανία αποτυγχάνουν ως μεσολαβητές και συνεπώς οι ΗΠΑ και η Ρωσία πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία για την Ουκρανία». Από την πλευρά του, ο Μπγιόρν Χόκε, ηγέτης της πιο ακραίας πτέρυγας της AfD, χαρακτήρισε υπεύθυνο για τη σύγκρουση στο Λευκό Οίκο τον Ζελένσκι, υποστηρίζοντας ότι «αποφάσισε να προσβάλει τους οικοδεσπότες του».

Αντίστοιχη στάση κράτησε και το κόμμα Vox στην Ισπανία, αν και ένας εκπρόσωπος της παράταξης ανέφερε ότι η υποστήριξη ορισμένων ευρωπαϊκών κομμάτων στον Πούτιν προκαλεί σύγχυση στους ψηφοφόρους τους. «Η απρόβλεπτη στάση του Τραμπ μας έχει προκαλέσει σύγχυση», δήλωσε στο Reuters πηγή χωρίς να κατονομαστεί, προσθέτοντας ότι υπάρχει αβεβαιότητα για το αν πρέπει να στραφούν κατά του Πούτιν ή να ακολουθήσουν την άποψη του Τραμπ για τον ρωσικό ηγέτη.

Ορισμένοι, όπως το ακροδεξιό κόμμα «Κονφεντεράτσα» στην Πολωνία, επέκριναν τόσο τον Τραμπ όσο και τον Πούτιν. «Ο Τραμπ, αντίθετα με τις προεκλογικές του υποσχέσεις, δεν κατάφερε να πετύχει μια γρήγορη ειρήνη με τον Πούτιν», δήλωσε ο Κριστόφ Μπόσακ. «Ο Πούτιν εξακολουθεί να αποφασίζει πόσο καιρό θα διαρκέσει ο πόλεμος, ανεξαρτήτως ποιος βρίσκεται στον Λευκό Οίκο».

Η “επιφυλακτική” ακροδεξιά

Από την άλλη πλευρά, ο Νάιτζελ Φάρατζ, ηγέτης του κόμματος Reform στη Βρετανία, συμφώνησε με τον Ζελένσκι ότι η Ουκρανία χρειάζεται «κατάλληλες εγγυήσεις ασφαλείας» για να προχωρήσει το ειρηνευτικό σχέδιο, αλλά στη συνέχεια κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι «το χειρίστηκε πολύ άσχημα» σε διπλωματικό επίπεδο.

Η Μαρίν Λε Πεν, η ηγέτης του Εθνικού Συναγερμού στη Γαλλία, επέλεξε να μην πάρει θέση, τονίζοντας ότι τόσο ο Τραμπ όσο και ο Ζελένσκι υπερασπίζονται τα εθνικά τους συμφέροντα κατά τη διάρκεια της έντονης αντιπαράθεσης τους ενώ η Ιταλίδα ηγέτιδα της ακροδεξιάς, Τζόρτζια Μελόνι, βρέθηκε στο Λονδίνο για να συζητήσει ένα ευρωπαϊκό εναλλακτικό σχέδιο ειρήνης, με τον Εντόρμο Τσιρέλι, αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας, να δηλώνει ότι «είμαστε Ευρωπαίοι και αυτό το ζήτημα μας αφορά άμεσα – συμβαίνει στην πόρτα μας».

Λεπτή ισορροπία για τη Μελόνι

Η Μελόνι, η οποία στηρίζει σταθερά την Ουκρανία από την αρχή της θητείας της στον πρωθυπουργικό θώκο, προσπαθεί να βαδίσει σε μια λεπτή γραμμή, συνδυάζοντας τη στήριξη στην Ευρώπη για την άμυνα και την ανάγκη να μην ενοχλήσει τον Τραμπ, σημειώνει το Reuters.

Ο πολιτικός επιστήμονας Εμανουέλε Ματσέτι από το Πανεπιστήμιο του Τρέντο σχολίασε ότι η στρατηγική της είναι «να μιλάει όσο το δυνατόν λιγότερο και να υιοθετεί μια γενική θέση που τονίζει την ανάγκη παραμονής σε αρμονία με τις ΗΠΑ».

Η πολιτική του Τραμπ για την Ουκρανία φαίνεται να προκαλεί εσωτερικές διαφωνίες ακόμη και στους κόλπους της Ιταλικής κυβέρνησης. Στην Ιταλία, η Λέγκα του Σαλβίνι στηρίζει με ένταση τον Τραμπ, ενώ οι «Αδέλφοι της Ιταλίας» και η «Φόρτσα Ιτάλια» κρατούν πιο επιφυλακτική στάση. Στην Ισπανία, η κριτική του ηγέτη του κόμματος Vox για την απροθυμία της Ευρώπης να στηρίξει το σχέδιο του Τραμπ συγκρούστηκε με τις δηλώσεις του πρώην γενικού γραμματέα του κόμματος Χαβιέ Ορτέγα Σμιθ, ο οποίος ανέφερε πως «αν ο Τραμπ γυρίσει την πλάτη στην Ουκρανία και αποδεχτεί την αλλαγή των συνόρων της, δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε μαζί του».

Εν κατακλείδι, η στάση των ακροδεξιών κομμάτων μετά τη σύγκρουση Τραμπ – Ζελένσκι αποκάλυψε, και συνεχίζει να αποκαλύπτει, την πολιτική αμηχανία που υπάρχει στην ευρωπαϊκή ακροδεξιά, η οποία προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις ΗΠΑ, την ΕΕ και τη Ρωσία.