Όσα πρέπει να ξέρετε για την κρίσιμη συνάντηση Ουκρανίας – ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία

Τον ρόλο του διπλωματικού διαμεσολαβητή αναλαμβάνει πλέον η Σαουδική Αραβία, όπου και θα φιλοξενηθούν συνομιλίες μετά των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ουκρανίας την Τρίτη (11/03). Η συνάντηση έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία, καθώς οι σχέσεις Κιέβου – Ουάσιγκτον δοκιμάζονται, ενώ η κυβέρνηση Τραμπ υιοθετεί νέα στρατηγική για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Οι επαφές των δύο πλευρών θα γίνουν εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων για τη μελλοντική πορεία της αμερικανικής υποστήριξης προς την Ουκρανία. Η επιλογή της Σαουδικής Αραβίας ως τόπου συνάντησης δεν είναι τυχαία, καθώς το Ριάντ επιχειρεί να εδραιώσει τον ρόλο του ως ουδέτερου διαμεσολαβητή στη διεθνή σκηνή.

Ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της διπλωματικής επιρροής του βασιλείου, έχει φιλοξενήσει επαφές για την Ουκρανία, έχει διατηρήσει δεσμούς τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Ρωσία μέσω του OPEC+ και δεν αποκλείεται να επιδιώξει ακόμη και συνομιλίες μεταξύ Βλαντίμιρ Πούτιν και Ντόναλντ Τραμπ στο μέλλον.

Η συνάντηση γίνεται στον απόηχο της έντονης σύγκρουσης μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο στις 28 Φεβρουαρίου, μια αντιπαράθεση που έχει αναδείξει τα βαθύτερα ρήγματα στη συνεργασία ΗΠΑ – Ουκρανίας.

Τι προηγήθηκε στον Λευκό Οίκο

Οι συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας στη Σαουδική Αραβία προγραμματίστηκαν στον απόηχο της δραματικής αντιπαράθεσης που σημειώθηκε στον Οβάλ Γραφείο μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ, του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Τζέι Ντι Βανς.

Η συζήτηση, που αρχικά είχε ως στόχο να επιβεβαιώσει τη στήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία, κατέληξε σε έντονη διαμάχη διάρκειας δέκα λεπτών, μπροστά σε δημοσιογράφους. Ο Τραμπ, εμφανώς εκνευρισμένος, επιτέθηκε φραστικά στον Ζελένσκι λέγοντάς του: «Παίζεις με τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο και αυτό που κάνεις είναι πολύ προσβλητικό για τη χώρα».

Η ένταση κορυφώθηκε όταν ο Ζελένσκι αποχώρησε από τον Λευκό Οίκο χωρίς να υπογράψει μια κρίσιμη συμφωνία, η οποία θα επέτρεπε στις ΗΠΑ να αποκτήσουν πρόσβαση σε σπάνια ορυκτά της χώρας.

Κατά το Κίεβο, η εν λόγω συμφωνία ήταν ζωτικής σημασίας, καθώς θα εξασφάλιζε στη χώρα τη συνέχιση της στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ, μια βοήθεια που χρειάζεται απεγνωσμένα, προκειμένου να συνεχίσει τη μάχη ενάντια στο ρωσικό στρατό.

Πού θα γίνουν οι συνομιλίες και ποιοι θα συμμετάσχουν

Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών θα πραγματοποιηθούν στην Τζέντα, μια πόλη – λιμάνι της Σαουδικής Αραβίας στην Ερυθρά Θάλασσα.

Αν και οι αρχικές επαφές μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας τον περασμένο μήνα έγιναν στο Ριάντ, η επιλογή της Τζέντα ως τόπου συνάντησης δείχνει τη στρατηγική διάθεση του Ριάντ να φιλοξενεί διεθνείς διαπραγματεύσεις.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναμένεται να επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία μία ημέρα πριν τις συνομιλίες, συνοδευόμενος από τους ανώτατους συνεργάτες του, τον επικεφαλής του γραφείου του, Αντρίι Γέρμακ, τον υπουργό Εξωτερικών, Αντρίι Σίμπιχα, και τον υπουργό Άμυνας, Ρουστέμ Ουμέροφ.

Από την αμερικανική πλευρά, επικεφαλής της αντιπροσωπείας θα είναι ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος θα έχει επίσης συνάντηση με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία την Παρασκευή, ο Ρούμπιο διαβεβαίωσε τον Σίμπιχα ότι ο Τραμπ είναι αποφασισμένος να τερματίσει τον πόλεμο το συντομότερο δυνατό και τόνισε ότι όλες οι πλευρές πρέπει να συμβάλουν στη διασφάλιση μιας βιώσιμης ειρήνης.

Ο ίδιος ο Τραμπ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Air Force One, εμφανίστηκε αισιόδοξος για τις συνομιλίες:
«Νομίζω ότι σύντομα – ίσως όχι στο πολύ μακρινό μέλλον – θα υπάρξουν πολύ καλά αποτελέσματα από τη Σαουδική Αραβία αυτή την εβδομάδα», δήλωσε.

Γιατί η Σαουδική Αραβία αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο

Φυσικά, το ενδιαφέρον της Σαουδικής Αραβίας για ειρήνη δεν είναι κάτι που προέκυψε τυχαία. Τα τελευταία χρόνια, ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επιχειρεί να αναβαθμίσει τον γεωπολιτικό ρόλο της Σαουδικής Αραβίας.

Αν και η φήμη του δέχτηκε σοβαρό πλήγμα μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο σαουδαραβικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη το 2018, τα τελευταία δύο χρόνια έχει επιδιώξει να καλλιεργήσει την εικόνα του διεθνούς μεσολαβητή.

Το Ριάντ έχει ήδη διαδραματίσει ενεργό ρόλο στις συνομιλίες για την Ουκρανία, ενώ έχει διατηρήσει δεσμούς τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Ρωσία μέσω του OPEC+.

Η φιλοξενία αυτών των συνομιλιών ενισχύει τη θέση της Σαουδικής Αραβίας ως ουδέτερου εδάφους για κρίσιμες διαπραγματεύσεις ενώ δημοσίευμα του Associated Press αφήνει ανοιχτή την πιθανότητα να επιδιώξει μελλοντικές συνομιλίες μεταξύ Πούτιν και Τραμπ.

Τι σημαίνει αυτό για τον πόλεμο στην Ουκρανία

Η επικείμενη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί σε μια κρίσιμη στιγμή για την εξέλιξη του πολέμου. Από τη μία πλευρά, το Κίεβο βρίσκεται αντιμέτωπο με αυξημένες ρωσικές επιθέσεις, την ανάγκη για συνεχή στρατιωτική βοήθεια και την προσπάθεια να διατηρήσει τη διεθνή υποστήριξη στη μάχη του εναντίον της Μόσχας. Από την άλλη, η διοίκηση Τραμπ φαίνεται να αλλάζει στρατηγική, δίνοντας έμφαση στη διαπραγμάτευση αντί της ανοιχτής στρατιωτικής στήριξης.

Ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι επιδιώκει μια ειρηνευτική συμφωνία που θα βάλει τέλος στον πόλεμο, αλλά οι μέθοδοί του προκαλούν ανησυχία στο Κίεβο. Αντί να δεσμευτεί σε περαιτέρω αποστολές οπλισμού και οικονομικής βοήθειας, ο Αμερικανός πρόεδρος φαίνεται να χρησιμοποιεί την απειλή του περιορισμού της στήριξης ως διαπραγματευτικό εργαλείο, αναγκάζοντας την Ουκρανία να συμβιβαστεί. Ήδη, έχουν σημειωθεί καθυστερήσεις στην παροχή κρίσιμων όπλων προς τον ουκρανικό στρατό, ενώ η πρόσβαση σε πληροφορίες και τεχνολογίες αιχμής φαίνεται να μειώνεται.

Ταυτόχρονα, οι ευρωπαϊκές χώρες παρακολουθούν με επιφύλαξη αυτές τις εξελίξεις, καθώς νιώθουν ότι αποκλείονται από τις διαπραγματεύσεις. Η ΕΕ έχει ήδη αποφασίσει να ενισχύσει τη στρατιωτική της αυτονομία, αυξάνοντας τους αμυντικούς προϋπολογισμούς και προωθώντας νέες συμφωνίες για την ενίσχυση της ασφάλειάς της.

Αν η συνάντηση στη Σαουδική Αραβία καταλήξει σε συμφωνία μεταξύ Ουάσιγκτον και Κιέβου, αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια επιταχυνόμενη πορεία ειρηνευτικών συνομιλιών. Ωστόσο, αν η Ουκρανία πιεστεί να αποδεχθεί όρους που θεωρεί επιζήμιους, ο πόλεμος θα μπορούσε να συνεχιστεί με ακόμα μεγαλύτερη αβεβαιότητα για το μέλλον της δυτικής υποστήριξης.