Τι περιμένει τον νέο “τσάρο” της οικονομίας Κ. Πιερρακάκη – Οι 7 + 1 προκλήσεις

Με θητεία στο χώρο της Κεντροαριστεράς και δη στο ΠΑΣΟΚ, με ακαδημαϊκές περγαμηνές, αλλά και παρουσία στη “δεξαμενή σκέψης” διαΝΕΟσις, που έχει σειρά επεξεργασιών σε ζητήματα αιχμής και που πολλοί θεωρούν ότι είχε “στρώσει” το δρόμο για πολλά νομοθετήματα της κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη, ο νέος “τσάρος” της Οικονομίας, Κυριάκος Πιερρακάκης ξεκινά την πορεία του στο πλέον κομβικό υπουργείο.

Έχοντας, υπηρετήσει, σε σημαντικές θέσεις, όπως αυτές του υπουργού  Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αλλά και Παιδείας, αποφεύγοντας, λόγω και χρονικών ωριμάνσεων, “κακοτοπιές”, (π.χ. τα ζητήματα με τη διαχείριση των μεγάλων ψηφιακών έργων που τρέχουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και αντιμετωπίζουν “σφιχτά” χρονοδιαγράμματα και ελλείψεις ανθρωπίνων πόρων, ή τα θέματα υποχρηματοδότησης των “δημόσιων ΑΕΙ και της αναβάθμισης του δημόσιου σχολείου, ή των “θυρανοιξίων – εξπρές” της δυνατότητας εγκατάστασης ιδιωτικών ΑΕΙ),  φέρνει στην οδό Νίκης “διαπιστευτήρια“ καινοτομίας και μεταρρύθμισης, αλλά και σφραγίδα ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού.

Βέβαια και ο προκάτοχός του και νυν, κατά κάποιο τρόπο, προϊστάμενός του, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, με αυξημένες αρμοδιότητες (μένει να τις δούμε στο ΦΕΚ) είναι στην ίδια χωρία πολιτικού “συνειδέναι”, κάτι που αναμφισβήτητα διευκολύνει συνεννοήσεις.

Όμως ο “κοινός τόπος αυτός” ενδεχομένως να δημιουργεί έναν “άτυπο πολιτικό συνωστισμό” σε ένα πεδίο, από όπου, κατά τα φαινόμενα θα προκύψει μια από τις υποψηφιότητες, της “μετά Κυριάκου Μητσοτάκη” εποχής της ΝΔ, όποτε και αν έρθει αυτή.

Προφανώς αυτή είναι η βασική πολιτική πρόκληση για τον Κυριάκο Πιερρακάκη, νέο υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, που θα πρέπει να διαχειριστεί σχέσεις και ισορροπίες εντός κυβέρνησης και ΝΔ. Κι αυτό την ώρα που ο ίδιος δεν έχει θητεία στα “φυτώρια” της παράταξης αλλά σε αντίπαλο χώρο, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις κομματικές επετηρίδες του κυβερνώντος κόμματος, που γενικά, για πολλά στελέχη και οπαδούς, έχουν τη σημασία τους.

Η οικονομία

Την ίδια ώρα δεν είναι λίγες οι προκλήσεις στο οικονομικό πεδίο, έστω κι αν η “ρότα” παραμένει ξεκάθαρη, ένεκα και των δεσμεύσεων της χώρας έναντι των θεσμικών της εταίρων (Κομισιόν κτλ).

Προφανώς η “κληρονομιά” του Κωστή Χατζηδάκη, που ξεκινά ήδη από τα χρόνια του  ΣΥΡΙΖΑ και του Ευκλείδη Τσακαλώτου, αλλά και του προκατόχου του νυν Αντιπροέδρου στη θέση του Υπ. Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα είναι η “ρότα δημοσιονομικής” σταθερότητας, με “μηδενική” διακινδύνευση της πολιτικής διασφάλισης πλεονασμάτων, ώστε να “βγαίνει” ο λογαριασμός της συμφωνίας για το χρέος, όπως συμφωνήθηκε το 2018.

Στη διαχείριση της πρώτης αυτής οικονομικής πρόκλησης “σύμμαχος” είναι οι θετικές προβλέψεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης, που  για την επόμενη διετία είναι ενθαρρυντικές.

Ωστόσο, η “επιβράδυνση” που με βάση προβλέψεις αναμένεται, μετά το 2027, ήδη, στέλνει “μηνύματα”, κάτι που θα πρέπει να αποτελέσει αιχμή για δράση, ειδικά στα μέτωπα της βέλτιστης απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας, αλλά και την προώθηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων με στόχο την αναμόρφωση της παραγωγικής δομής.

Συνδεόμενη πρόκληση με τα παραπάνω είναι αυτή που αφορά το “στήσιμο” αναχωμάτων έναντι των γεωπολιτικών κινδύνων αλλά και η διαχείριση των νέων δεδομένων που έχουν προκύψει με τους εμπορικούς πολέμους.

Το βασικό ζήτημα έχει να κάνει με “τυχόν” απόνερα από πιθανές έμμεσες επιπτώσεις στην οικονομία “αναφοράς” της Ελλάδας, που δεν είναι άλλη από την Ευρωπαϊκή, και συνδέεται με μεταρρυθμιστικές πολιτικές, που θα βελτιώνουν π.χ. την υποδοχή επενδύσεων, όπου το έλλειμμα είναι ξεκάθαρο, παρά την όποια πρόοδο, ή τη στήριξη της ανθεκτικότητας παραγωγικών κλάδων, κομβικών για μια βιώσιμη οικονομία, όπως η βιομηχανία και η μεταποίηση.

Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει σοβαρά ζητήματα ανταγωνιστικότητας με αιχμή την ενέργεια, τον ψηφιακό μετασχηματισμό ή την ενσωμάτωση καινοτομικών μεθόδων παραγωγής.

Τρίτη πρόκληση έχει να κάνει με τη διαχείριση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ζήτημα, που αποτελεί “κλειδί” για την επόμενη μέρα της οικονομίας.

Προφανώς “προκρούστειες” λύσεις με προώθηση μιας βίαιης συγκέντρωσης δεν αποτελούν λύσεις, μια και επιφέρουν σοβαρά “κοινωνικά απόνερα”, ωστόσο το ζήτημα του μεγέθους της ελληνικής επιχείρησης και του καινοτομικού μετασχηματισμού της δε θα πρέπει να μπουν σε ‘“δεύτερη ταχύτητα” ενδιαφέροντος.

Η τέταρτη πρόκληση, που έχει να κάνει, τόσο με τη μακροοικονομική σταθερότητα, αλλά τη διαχείριση των κατανομών δαπανών, αφορά τη διαφαινόμενη άνοδο των αμυντικών δαπανών στο πλαίσιο του λεγόμενου προγράμματος “επανεξοπλισμού” της ΕΕ. το λεγόμενο “Rearm EU”. Προφανώς τα νέα βάρη θέτουν σε κίνδυνο προσπάθειες για κοινωνικές δαπάνες. Κι αυτό σε μια περίοδο που η όξυνση ανισοτήτων είναι “ορατή δια γυμνού οφθαλμού” και βέβαια εν όψει εκλογών, αλλά και στο φόντο ενδεχόμενων “ρίσκων” λόγω του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, η διαθεσιμότητα πόρων είναι κρίσιμη.

Πέμπτη βασική πρόκληση έχει να κάνει με το ζήτημα των έμμεσων φόρων, που συνδέεται με το υψηλό κόστος ζωής, αλλά και την δίκαιη κατανομή των βαρών. ‘Ηδη, το “ροκάνισμα” της αγοραστικής δύναμης, των ούτως ή άλλως χαμηλών ή πιο σωστά χαμηλότερων έναντι των απαιτήσεων της σύγχρονης ζωής μισθών, είναι δεδομένο και οφείλεται και στην έμμεση φορολογία, που βέβαια “τροφοδοτεί” τα υπερ πλεονάσματα του προϋπολογισμού.

Παράμετρος σημαντική της πέμπτης αυτής πρόκλησης για αλλαγή του μίγματος έμμεσων – άμεσων φόρων και αποκατάσταση της φορολογικής δικαιοσύνης είναι αφενός η συνέχιση της προσπάθειας για  την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και  μείωση του κενού ΦΠΑ, αλλά και η μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων στη μισθωτή εργασία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι χάρη στη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές και τη χρήση του συστήματος myData τα επιπλέον έσοδα από  το ΦΠΑ ξεπέρασν τα 2 δισ. ευρώ το 2024. Την ίδια ώρα το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή θεωρεί εφικτό τον στόχο για είσπραξη πρόσθετων εσόδων 2,5 δισ. ευρώ από την πάταξη της φοροδιαφυγής σε μόνιμη βάση από το 2025, άρα ο “πήχης” έχει ήδη μπει.

Μια έκτη πρόκληση έχει να κάνει με την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας όπου πρώτο στη σειρά θέμα είναι η  αξιοποίηση ακινήτων της ΕΤΑΔ.  Στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων, το 2025 αναμένονται έσοδα 1,88 δισ. ευρώ. Από το 2011, έτος ίδρυσης του ΤΑΙΠΕΔ, έως σήμερα, έχουν εισρεύσει στα κρατικά ταμεία 13 δισ. ευρώ, ενώ έως το τέλος του 2025 το ποσό εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 14,889 δισ. ευρώ.

Έβδομη και άκρως σημαντική είναι η πρόκληση που αφορά τις σχέσεις με τις τράπεζες, τη διαχείριση των servicers που άπτονται τόσο των ζητημάτων χρηματοδότησης της οικονομίας, ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων αλλά και διαχείρισης του ζητήματος του ιδιωτικού χρέους, που προς ώρας έχει μπει στο “παράσπιτο” των funds.

Προμήθειες, άμεσες πληρωμές αλλά και μείωση του ιδιωτικού χρέους έχει “μετενέργειες” σε σειρά άλλων θεμάτων, από το στεγαστικό μέχρι την επιχειρηματικότητα και βέβαια είναι πεδία με υψηλούς δείκτες δυσκολίας για το νέο υπουργό.

Στο “ταξίδι” αυτό ο κ. Πιερρακάκης θα πλαισιώνεται από το  Νίκο Παπαθανάση, που παραμένει Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, ως υπεύθυνος για τη διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και των βασικών χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως εξάλλου αναμενόταν. Κι εκεί υπάρχει ένα μεγάλο στοίχημα και μια άσκηση “εσω – υπουργικών ισορροπιών “ στο Μέγαρο της οδού Νίκης. Δηλαδή, ο νέος ‘τσάρος” να δει δηλαδή επιταχυνόμενους τους ρυθμούς εκροών κεφαλαίων ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη, αλλά και να κρατηθεί μια καλή χημεία με τον αναπληρωτή υπουργό

Το φορολογικό κομμάτι στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, αναλαμβάνει ο Γιώργος Κώτσηρας από τον “αναβαθμισμένο” Χρήστο Δήμα που πήγε στο υπ. Υποδομών.