Kοινή βαλκανική μοίρα: Η διαφθορά μυρίζει θάνατο

Λίγο μετά την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών από την ελληνική Βουλή, ο γράφων βρέθηκε στη Βόρεια Μακεδονία για μία σειρά ρεπορτάζ που είχαν ως κεντρικό θέμα τις αντιδράσεις των γειτόνων στη Συμφωνία.

Η fixer μας, η Σόνια Στογιαντίνοβιτς, πολιτική επιστήμονας με λαμπρές σπουδές, επέμενε από τότε στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις μας. “Το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτής της χώρας δεν είναι φυσικά το όνομα και η Συμφωνία των Πρεσπών, είναι η διαφθορά που απλώνεται παντού” μάς έλεγε.

Όταν περάσαμε από διόδια πηγαίνοντας προς το Τέτοβο μάς αφηγήθηκε την ιστορία ενός τροχαίου δυστυχήματος τουριστικού λεωφορείου στο δρόμο που κινούμασταν. “Ηταν σαφές ότι αυτό το λεωφορείο δεν έπρεπε να κυκλοφορεί αλλά… η διαφθορά βλέπεις”.

Αντικρίζοντας τις φρικιαστικές εικόνες του club στο Κοτσάνι που παραδόθηκε στις φλόγες παίρνοντας τη ζωή 59 (για την ώρα ανθρώπων) θυμηθήκαμε πάλι τη Σόνια. Στη σελίδα της στο facebook υπήρχε η παρακάτω ανάρτηση.

Στο inbox μάς τόνισε κάτι που ο πολύς κόσμος στην Ελλάδα το γνωρίζει. Τα τελευταία έξι χρόνια έχουν συμβεί στη Βόρεια Μακεδονία τέσσερα, συνολικά, γεγονότα που καταδεικνύουν ότι η διαφθορά σκοτώνει. Δύο πολύ σοβαρά τροχαία με λεωφορεία, μία φωτιά σε νοσοκομείο στο Τέτοβο και τώρα η μεγάλη πυρκαγιά στο Κότσανι. Σύνολο νεκρών ανθρώπων 134. Σύνολο ανθρώπων που πήγαν φυλακή, 0. Ναι, όπως το διαβάζετε, μηδέν.

Πιάσαμε τότε την αγαπημένη μας συζήτηση για την κοινή βαλκανική μας μοίρα. “We are cursed peninsula” έγραψε χαρακτηριστικά στη στιχομυθία μας, “είμαστε καταραμένη χερσόνησος”.

Και το έγραψε έχοντας πάντα στο μυαλό της την τραγωδία των Τεμπών (η Σόνια, έτσι και αλλιώς επισκέπτεται πολύ συχνά την Ελλάδα) αλλά και το τραγικό δυστύχημα στο σιδηροδρομικό σταθμό του Νόβι Σαντ στη Σερβία που στοίχισε τη ζωή σε 15 ανθρώπους και ξεσήκωσε όλη τη χώρα.

Θα έλεγε κανείς ότι ένα αόρατο νήμα συνδέει αυτές τις τρεις τραγωδίες που έλαβαν χώρα μόλις τα τελευταία δύο χρόνια. Και κοινός παρονομαστής στις κουβέντες Σέρβων, Ελλήνων και Βορειομακεδόνων είναι η διαφθορά και η μη καταπολέμησή της και στις τρεις χώρες.

Είναι κοινό μυστικό άλλωστε ότι στα Βαλκάνια η διαφθορά, σε όλες τις μορφές της, βασιλεύει. Και ότι η μοίρα, εν τέλει των ανθρώπων, σε όλες τις χώρες της χερσονήσου είναι κοινή. Σκοτώνονται!

Στο Κότσανι, ήδη από τη Δευτέρα, οι αγανακτισμένοι συγγενείς δεν κάνουν λόγο για δυστύχημα, αλλά για φόνο. Ότι ακριβώς δηλαδή ισχυρίζονται και οι συγγενείς των θυμάτων των Τεμπών, ότι έλεγαν χιλιάδες επί χιλιάδων κόσμου που διαδήλωσαν παντού στις 28 Φεβρουαρίου. Ότι λένε και οι Σέρβοι που διαδηλώνουν μήνες τώρα.

Και αφού, τέλος πάντων, η μοίρα μας φαίνεται να είναι κοινή και να μυρίζει θάνατο από χιλιόμετρα, γιατί να μην ενώσουμε δυνάμεις με κύριο αίτημα τη διαφάνεια και στις τρεις χώρες; Ισως δεν είναι μακριά η ώρα που ένα διεθνές κίνημα, ακόμα και στα εθνοκεντρικά βαλκάνια, κάνει την εμφάνισή τους. Διότι, πολύ απλά, οι πολίτες συνειδητοποιούν, πληροφορούνται, διαβάζουν, βλέπουν και ακούν ότι παντού συμβαίνουν τα ίδια. Και συμβαίνουν τα ίδια γιατί οι άνθρωποι που έχουν την ευθύνη της διακυβέρνησης στην καλύτερη των περιπτώσεων αδιαφορούν (τη χειρότερη μπορείτε να την φανταστείτε) για τις ανθρώπινες ζωές που χάνονται.

Το συμπέρασμα είναι επίσης κοινό. Δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη. “Τhere is no peace if there is no justice” γράφει η Σόνια πριν μας πληροφορήσει ότι για βοήθεια στο δοκιμαζόμενο από την τραγωδία Κότσανι έσπευσαν η Βουλγαρία, η Ελλάδα, η Σερβία, η Τουρκία, η Ολλανδία, η Κροατία ενώ πολίτες από την Ελλάδα, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία, τη Βουλγαρία και άλλες χώρες πρόσφεραν δωρεάν φιλοξενία στους συγγενείς των τραυματιών που νοσηλεύονται στα νοσοκομεία τους.