Ακρίβεια: Το κουαρτέτο προϊόντων που “κάνει σπριντ”

Συνεχιζόμενος παραμένει ο κλοιός ακρίβειας, παρά τη σχετική αποκλιμάκωση κάποιων τιμών, ειδικά στα τρόφιμα. Είναι ενδεικτικό ότι με βάση παράγοντες της αγοράς των σούπερ μάρκετ, απορρυπαντικά, μωρομάντηλα, πάνες και καφές – σοκολατοειδή έχουν πάρει την ανηφόρα, με τις προβλέψεις να παραπέμπουν σε έτι περαιτέρω άνοδο. Βέβαια στο “κουαρτέτο” αυτό δε λείπουν και οι κωδικοί της “σοκολάτας Ντουμπάι”, που παρά τη διπλάσια τιμή που έχει σε σχέση με άλλα παρεμφερή προϊόντα, “ξεπουλάει”. Ειδικά, μάλιστα, στο καφέ οι εκτιμήσεις της αγοράς “βλέπουν” άνοδο που μπορεί να φτάσει και το 30% και γιαυτό, άλλωστε, σε πολλές αλυσίδες υπάρχει το σχετικό “στοκάρισμα”.

Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι με βάση τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, πολύ μικρή επιβράδυνση καταγράφεται  στον Φεβρουάριο εφέτος στον ρυθμό ανόδου του πληθωρισμού, καθώς αυξήθηκε 2,5%, από 2,7% τον Ιανουάριο εφέτος και έναντι αύξησης 2,9% τον Φεβρουάριο 2024.

Σε ένα έτος, καταγράφηκαν, μεταξύ άλλων, ανατιμήσεις σε: Ένδυση- υπόδηση (6,4%), ενοίκια κατοικιών (9,9%), ηλεκτρισμό (6,7%), φυσικό αέριο (41,1%), αυτοκίνητα καινούργια (2,4%), μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (10,8%), τηλεφωνικές υπηρεσίες (2%), πακέτο διακοπών (8,5%), εστιατόρια- ζαχαροπλαστεία- καφενεία- κυλικεία (5%), ξενοδοχεία- μοτέλ- πανδοχεία (17,5%), ασφάλιστρα υγείας (7%), ασφάλιστρα οχημάτων (5,6%), καφέ- κακάο- τσάι (4,7%), μεταλλικό νερό- αναψυκτικά- χυμούς φρούτων (5,3%), μοσχάρι (5,7%) και χοιρινό (2,8%). Στον αντίποδα, συνεχίστηκε η πτώση της τιμής στο ελαιόλαδο (16,9%).

Ενώ, σε έναν μήνα υπήρξαν, μεταξύ άλλων, νέες αυξήσεις τιμών σε: Ζυμαρικά (7,4%), μοσχάρι (1,2%), γάλα νωπό πλήρες (3,9%), γιαούρτι (2,6%), καφέ (3,7%), ενοίκια κατοικιών (0,8%), δημοτικά τέλη (1,6%), ηλεκτρισμό (0,4%) και φυσικό αέριο (5,5%). Χαρακτηριστικό επίσης, ότι συνεχίστηκε η μείωση της τιμής στο ελαιόλαδο (6,7%).

Η ΤτΕ

Επίσης, με βάση το «Inflation Monitor» που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος στις 17 Μαρτίου, ο συνολικός πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ μειώθηκε στο 3,0% τον Φεβρουάριο του 2025 από 3,1% τον Ιανουάριο. Τα ποσοστά των μη επεξεργασμένων τροφίμων, ενέργειας και υπηρεσιών αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την αύξηση του πληθωρισμού των επεξεργασμένων τροφίμων. Ο δομικός πληθωρισμός υποχώρησε επίσης, με βάση την ΤτΕ, στο 4,2% τον Φεβρουάριο του 2025 από 4,4% τον Ιανουάριο. Ωστόσο, όπως αναφέρει η ΤτΕ ποο δομικός πληθωρισμός στην Ελλάδα παρουσιάζει σημαντική θετική διαφορά 1,6 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με τη ζώνη του ευρώ. Παράλληλα, η ΤτΕ αναφέρει ότι η αύξηση της αμοιβής ανά εργαζόμενο επιβραδύνθηκε περαιτέρω το 2024 το Δ’ τρίμηνο, συγκλίνοντας έτσι με τα επιτόκια της ζώνης του ευρώ.

IΕΛΚΑ: Οι τιμές των τροφίμων στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί 38,97% την τελευταία 15ετία

Στο μεταξύ στο πλαίσιο στοχευμένης έρευνας του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) για την αγορά των τροφίμων σχετικά με τις τάσεις τιμών στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων, εξετάστηκε η πορεία των τιμών την τελευταία 15ετία σε σχέση με τον μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αξιοποιώντας τα στοιχεία της Eurostat.

Από τη μελέτη προέκυψαν τα ακόλουθα συμπεράσματα:

Οι τιμές των τροφίμων στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί την τελευταία 15ετία κατά 38,97%, ενώ στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά 56,17%, δηλαδή η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε κατά 44% μεγαλύτερη αύξηση τιμών από την Ελλάδα. Η Ελλάδα παρουσίασε μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης τιμών 2,59% ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση 3,74%.

Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτής της αύξησης καταγράφηκε από το 2021 και μετά τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα από το 2010 έως το 2011 η Ελλάδα κατέγραψε αύξηση τιμών 8,14% με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 0,67% ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση 21,11% με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 1,75%, δηλαδή τριπλάσιο αυτού της Ελλάδας.  Από το 2021 έως το 2024 οι τιμές στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 28,50% με μέση ετήσια αύξηση 9,50% ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 28,94% με μέση ετήσια αύξηση 9,64%.  Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι την δεκαετία 2010-2020 οι τιμές στην Ελλάδα παρέμειναν για μεγάλο χρονικό διάστημα σταθερές με σημαντικά χαμηλότερους ρυθμούς από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όσον αφορά τις επιμέρους κατηγορίες, από τις 9 κατηγορίες που εξετάζονται στις 8 η Ελλάδα είχε χαμηλότερη εξέλιξη τιμών σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση την τελευταία 15ετία. Η μεγαλύτερη διαφορά καταγράφεται στα αρτοποιήματα και δημητριακά με την Ελλάδα να έχει κατά 54% μικρότερη αύξηση τιμών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στα γλυκά και ζαχαρώδη με την Ελλάδα να έχει 50% μικρότερη αύξηση και στα Φρούτα με την Ελλάδα να έχει 45% μικρότερη αύξηση. Η μόνη κατηγορία στην οποία η Ελλάδα είχε μεγαλύτερη αύξηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν τα λίπη και έλαια εξαιτίας της αύξησης του ελαιόλαδου την τελευταία διετία και της βαρύτητας του στο ελληνικό καλάθι.

Όσον αφορά τις κατηγορίες εκτός τροφίμων που βρίσκουμε στα σουπερμάρκετ, οι διαφορές είναι ακόμα μεγαλύτερες σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για την κατηγορία των ειδών φροντίδας για το σπίτι (απορρυπαντικά, καθαριστικά κλπ), η αύξηση που καταγράφεται στην Ελλάδα είναι 7,7% την τελευταία 15ετία έναντι 35,9% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αρκετά έτη να καταγράφεται μείωση. Όσον αφορά την κατηγορία ειδών προσωπικής φροντίδας υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία από το 2016 και μετά. Την περίοδο αυτή καταγράφεται μείωση των τιμών στην Ελλάδα κατά -3,3% και αύξηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 19,7%.

Η κύρια διαφορά είναι στο διαθέσιμο εισόδημα (σχήμα 4 και σχήμα 5). Συγκεκριμένα, την εξεταζόμενη περίοδο οι τιμές τροφίμων στην Ελλάδα (2010-2023, καθώς για το 2024 δεν υπάρχουν ακόμα διαθέσιμα στοιχεία για το εισόδημα) αυξήθηκαν κατά 34,81%, αλλά το διαθέσιμο εισόδημα 2010-2023 κατά μόλις 14,79%, από 17.005 ευρώ σε 19.520 ευρώ κατά κεφαλήν. Την ίδια περίοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι τιμές τροφίμων αυξήθηκαν μεν κατά 52,64%, κατά 51% δηλαδή περισσότερο από την Ελλάδα, αλλά το διαθέσιμο εισόδημα την περίοδο 2010-2023 αυξήθηκε κατά 46,29%, από 19.174 ευρώ σε 28.050 ευρώ κατά κεφαλήν και 214% περισσότερο από ότι στην Ελλάδα.

Συμπεράσματα:

• Ο μέσος ρυθμός αύξησης των τιμών τροφίμων στην Ελλάδα είναι χαμηλότερος αυτού της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Ο μέσος πληθωρισμός τροφίμων στην Ελλάδα από 2011 μέχρι το 2021 ήταν σχεδόν μηδενικός με σταθερές τιμές.
• Οι αυξήσεις της τελευταίας 3ετίας 2022-2024 ήταν σε πλήρη αναλογία με τις αυξήσεις του μέσου όρου των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Οι σαφώς μικρότερες αυξήσεις στην Ελλάδα επηρεάζουν πολύ περισσότερο τα Ελληνικά νοικοκυριά σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω του πολύ μικρότερου ρυθμού αύξησης εισοδημάτων μέχρι το 2021. Την περίοδο 2021-2023 τα εισοδήματα ακολουθούν την τάση του Ευρωπαϊκού μέσου όρου, αλλά υπολείπονται σημαντικά σε βάθος χρόνου και απαιτούνται γρηγορότεροι ρυθμοί σύγκλησης.

Το μήνυμα

Στο μεταξύ, η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή στις 15/3 σημείωσε ότι “οι καταναλωτές έχουν πια συνειδητοποιήσει ότι η αντιμετώπιση του κύματος ακρίβειας και αισχροκέρδειας, μπορεί να αντιμετωπιστεί και με δική τους πρωτοβουλία, κατά το μέτρο και τις δυνατότητες του καθενός ξεχωριστά. Η αποχή από τα ψώνια την Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή μίας μεγάλης μερίδας καταναλωτών πανελλαδικά, έδειξε ότι εμείς, συλλογικά και συντονισμένα, μπορούμε να πετύχουμε τον στόχο της εξαφάνισης της αισχροκέρδειας, αφού, χωρίς εμάς, οι επιτήδειοι δεν έχουν περιθώριο υπέρογκων κερδών.”