Εκρέμ Ιμάμογλου: Πώς φτάσαμε στην σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης

Το πολιτικό μέλλον του Εκρέμ Ιμάμογλου, ενός από τους πιο δημοφιλείς πολιτικούς της χώρας και του πιο ισχυρού αντίπαλου του Ερντογάν, έχει τεθεί σε κίνδυνο, μετά τη σύλληψη του το πρωί της Τετάρτης (19/3) και την ακύρωση του πανεπιστημιακού του διπλώματος

Η κράτησή του από τις αρχές στο πλαίσιο μιας έρευνας για διαφθορά, καθώς και η απόφαση σχετικά με το πτυχίο του, έρχεται λίγες μέρες πριν από την αναμενόμενη επισημοποίηση της υποψηφιότητάς του για την προεδρία εκ μέρους του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP),  προκειμένου να αντιμετωπίσει τον Ερντογάν, ο οποίος κυβερνά την Τουρκία πάνω από 20 χρόνια. Πολλοί βλέπουν την όλη επιχείρηση ως μια προσπάθεια του Ερντογάν να εμποδίσει τον Ιμάμογλου να θέσει υποψηφιότητα, μια και μετά τις δύο θητείες του ως δήμαρχος θεωρείται ευρέως ισχυρός αντίπαλος σε κάθε μελλοντική εκλογική αναμέτρηση.

Οι τουρκικές αρχές συνέλαβαν τον κύριο πολιτικό αντίπαλο του Ερντογάν με κατηγορίες που περιλαμβάνουν διαφθορά και βοήθεια σε τρομοκρατική οργάνωση, με το CHP να χαρακτηρίζει τη σύλληψη του ως «απόπειρα πραξικοπήματος κατά του επόμενου προέδρου μας».

Ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, αντιμετωπίζει δύο ξεχωριστές έρευνες που περιλαμβάνουν κατηγορίες για ηγεσία εγκληματικής οργάνωσης, δωροδοκία και χειραγώγηση διαγωνισμών.

Σύμφωνα με δήλωση από την Εισαγγελία Κωνσταντινούπολης για την πρώτη έρευνα, συνολικά 100 άτομα, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων και επιχειρηματιών, φέρονται να εμπλέκονται σε εγκληματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με συγκεκριμένους διαγωνισμούς που ανατέθηκαν από τον δήμο. Επίσης, η δεύτερη έρευνα κατηγορεί τον Ιμάμογλου και έξι ακόμα άτομα για βοήθεια στο PKK, που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία και τους Δυτικούς συμμάχους της.

Η ακύρωση του πτυχίου του Ιμάμογλου λόγω “σφαλμάτων”

Η απόφαση να ακυρωθεί το πτυχίο του Ιμάμογλου ελήφθη από το διοικητικό συμβούλιο του Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης και κλιμάκωσε μια πρόσφατη πολιτική αντιπαράθεση σχετικά με τα ακαδημαϊκά προσόντα των αντιπολιτευόμενων πολιτικών.

Σύμφωνα με τον τουρκικό νόμο, οι υποψήφιοι προέδροι ενός κόμματος πρέπει να κατέχουν πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης.

Η απόφαση ακύρωσε τα πτυχία 38 ατόμων, συμπεριλαμβανομένου του Ιμάμογλου, με τους λόγους ακύρωσης να προκύπτουν λόγω “μηδενικότητας” και “σφαλμάτων”.

Ο Ιμάμογλου χαρακτήρισε την απόφαση του πανεπιστημίου “παράνομη” σε ανάρτησή του στο X και υποσχέθηκε να συνεχίσει τον αγώνα του. “Δεν έχουν την εξουσία να λάβουν μια τέτοια απόφαση. Η εξουσία ανήκει αποκλειστικά στο Διοικητικό Συμβούλιο της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων. Για αυτήν την απόφαση θα λογοδοτήσουν ενώπιον της ιστορίας και της δικαιοσύνης. Η πορεία του λαού μας δείχνει ότι διψά για δικαιοσύνη, νόμο και δημοκρατία, δεν μπορεί να σταματήσει” έγραψε.

Ο πρόεδρος του CHP, Özgür Özel, δήλωσε την στήριξη του στο πρόσωπο του Ιμάμογλου και είπε ότι το κόμμα θα προσβάλει την απόφαση του πανεπιστημίου στα διοικητικά δικαστήρια της Τουρκίας.

Ο δήμαρχος του μητροπολιτικού δήμου της Κωνσταντινούπολης κατηγορείται για «πλαστογραφία επίσημων εγγράφων» με βάση έκθεση που συνέταξε το Συμβούλιο Ανώτατης Εκπαίδευσης (YΟK) της Τουρκίας, σύμφωνα με την οποία η μετεγγραφή του το 1990 στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης δεν ήταν νόμιμη, επειδή το πανεπιστήμιο στην κατεχόμενη Κύπρο, όπου έκανε την αρχική εγγραφή του, δεν αναγνωριζόταν επισήμως την εποχή εκείνη από τις τουρκικές αρχές.

Ο Ιμάμογλου έχει υποστηρίξει ότι το Πανεπιστήμιο Κωνσταντινούπολης του χορήγησε πιστοποιητικό ισοτιμίας, κάνοντάς το δίπλωμά του νομικά έγκυρο.

Ο Γουλφάνγκο Πικόλι από την πολιτική συμβουλευτική εταιρεία Teneo δήλωσε ότι η ακύρωση του διπλώματος του Ιμάμογλου υποδηλώνει ότι ο Ερντογάν αναγνωρίζει πως δεν μπορεί να εξασφαλίσει νίκη στις επόμενες εκλογές. «Η απόφαση να ανακληθεί το δίπλωμα του Ιμάμογλου ξεπερνά την απλή υπονόμευση μιας δίκαιης εκλογικής αναμέτρησης με την αφαίρεση του πιο ισχυρού αντιπάλου», έγραψε ο Πικόλι σε σημείωμα που απέστειλε μέσω email.

Οι άλλες κατηγορίες και η φυλάκιση για 25 χρόνια

Από την ανάληψη των καθηκόντων του το 2019, ο Ιμάμογλου έχει βρεθεί αντιμέτωπος με πολλές νομικές υποθέσεις που θα μπορούσαν να τον αποκλείσουν από την πολιτική. Έχει κατηγορηθεί για κατάχρηση εξουσίας, χειραγώγηση διαγωνισμών, δωροδοκία και απειλές κατά αξιωματούχου που συμμετέχει στην “καταπολέμηση της τρομοκρατίας”.

Όλες αυτές οι  κατηγορίες του αποδίδονται από τις κυβερνητικές αρχές και οι ποινές φυλάκισης για τις οποίες ξεπερνούν τα 23 χρόνια, ενώ έχει ζητηθεί έως σήμερα πέντε φορές η στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.

Ο ίδιος είχε υποστηρίξει παλαιότερα ότι ο Ερντογάν επιδιώκει να τον φυλακίσει για έως και 25 χρόνια.

Οι φόβοι για τα κίνητρα του Ερντογάν

Αρκετοί παρατηρητές εκφράζουν τους φόβους τους για τα κίνητρα του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πίσω από τις έρευνες και τις συλλήψεις που έχουν ξεκινήσει από την αρχή του έτους.

Ο Ερντογάν βρίσκεται στην εξουσία στην Τουρκία για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα — αρχικά ως πρωθυπουργός και έπειτα ως πρόεδρος — και τώρα έχει την ευκαιρία να εδραιώσει την κληρονομιά του ως το ισχυρό πρόσωπο της περιοχής μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη γειτονική Συρία και την επιστροφή του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, γεγονός που ίσως σημαίνει λιγότερη διεθνή επιτήρηση στις ενέργειές του εντός της Τουρκίας.

Μετά τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του 2013 και την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, χιλιάδες άτομα συνελήφθησαν και πολλοί ερευνήθηκαν. Παρά το γεγονός ότι η κλίμακα είναι μικρότερη, κάποιοι στην αντιπολίτευση λένε ότι το πρόσφατο κύμα συλλήψεων έχει αναβιώσει τις μνήμες από προηγούμενες απόπειρες περιορισμού των δραστηριοτήτων τους.

Η επανεκλογή του Ιμάμογλου πέρυσι, αποτέλεσε μέρος μιας εθνικής στροφής μακριά από τον Ερντογάν και το AKP προς το κύριο αντιπολιτευόμενο κόμμα, το οποίο κατέχει τώρα τις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιλμάζ Τουντς, απαντώντας στην οργή για τις συλλήψεις και τις έρευνες, δήλωσε ότι «οι δικαστικές αποφάσεις φυσικά επικρίνονται και η δημιουργική κριτική τροφοδοτεί το πνεύμα του νόμου. Ωστόσο, οι άδικες κατηγορίες υπό την μάσκα της κριτικής δεν προσφέρουν καμία ωφέλεια στο σύστημα του νόμου»

Ο Ερντογάν έκανε μια έμμεση αναφορά στην κριτική κατά του επικεφαλής εισαγγελέα Κωνσταντινούπολης κατά τη διάρκεια μιας τελετής για δικαστές και εισαγγελείς στην Άγκυρα την περασμένη εβδομάδα. Είπε στο κοινό, «πρέπει όλοι να υποστηρίξουμε τη δικαιοσύνη για να εκπληρώσει το έργο της» και προειδοποίησε ότι «οι πολιτικοί, ιδιαίτερα, πρέπει να χρησιμοποιούν προσεκτική και υπεύθυνη γλώσσα.»

Ωστόσο, οι επικριτές λένε ότι οι νομοθετικές αλλαγές που υποστηρίχθηκαν από το κυβερνών κόμμα έχουν δώσει στον Ερντογάν μεγαλύτερη επιρροή στις διορισμούς στο δικαστικό σώμα, και οι δικαστικές αποφάσεις ευθυγραμμίζονται ολοένα και περισσότερο με την ατζέντα της κυβέρνησης. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2024 ανέφερε ότι η Τουρκία πρέπει να τροποποιήσει τον τρόπο επιλογής των μελών του Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων, για να περιοριστεί ο ρόλος της κυβέρνησης στην επιλογή ορισμένων από τους ανώτερους δικαστικούς αξιωματούχους της χώρας.

«Οι κινήσεις δείχνουν την ικανότητα του Ερντογάν να χρησιμοποιεί τους κρατικούς πόρους για να καταστείλει την αντιπολίτευση», δήλωσε ο Εμρέ Πεκέρ, διευθυντής της Eurasia Group για την Ευρώπη, που εδρεύει στο Λονδίνο, «καθώς αναζητά τρόπους να παραμείνει στην εξουσία μετά τις επόμενες εκλογές».