Εφηβεία: Γιατί τα παιδιά μας έγιναν ξαφνικά οι μεγάλοι άγνωστοι

Μετά τη λαίλαπα των απογειωτικών κριτικών στα social media για τη σειρά του Netflix “Adolescence”, το FOMO μου με “έστησε” μπροστά από την τηλεόραση. Οι ατελείωτες συζητήσεις και τα post με έπεισαν πως θα ήταν τουλάχιστον “ανεύθυνο” να μην δω τη σειρά σαν μητέρα δύο εφήβων παιδιών. Η αλήθεια είναι πως είναι μία από τις σπάνιες φορές που ο χαμός αυτός είχε “δίκιο”.

Η σειρά αυτή βυθίζεται στα άδυτα της εφηβείας και των συναισθηματικών αναταραχών που τη συνοδεύουν. Και όλα αυτά με άκρατο ρεαλισμό, ισορροπώντας και ακροβατώντας ταυτόχρονα στην κόψη του ξυραφιού. Όποιος έχει παιδιά στην εφηβεία σήμερα, μάλλον θα ταυτιστεί με την ιστορία του μικρού Τζέιμι και της οικογένειάς του.

Γιατί, όποιος έχει δίπλα του έναν έφηβο, φλερτάρει έντονα με τη σκοτεινιά και τα ξεσπάσματα. Έρχεται κάθε μέρα αντιμέτωπος με μία κλειστή πόρτα υπνοδωματίου και με μία άλλη ορθάνοιχτη πόρτα, αυτή του κινητού και του υπολογιστή.  Και κάθε μέρα προσπαθεί να χαμογελάσει σε μια απότομη κουβέντα του παιδιού του, γιατί είναι το ίδιο παιδί που λίγα χρόνια πριν τον κοιτούσε στα μάτια και “έλιωνε” για μία αγκαλιά και για ένα χάδι. Και χαμογελά γιατί ξέρει πως είναι πια στην εφηβεία και πρέπει να απορρίψει τον γονιό του για να προχωρήσει παρακάτω.

Πλέον, είμαι τυχερή αν “ξεκλέψω” μία αγκαλιά από τα παιδιά μου,  πρέπει να τα πετύχω σε μία πιο “ευαίσθητη” στιγμή κάποιας πρόσκαιρης αδιαθεσίας, χωρισμού ή “φιλικής” προδοσίας. Γιατί  είναι η εύθραυστη εκείνη στιγμή τους που θα αναζητήσουν τη μητρική φωλιά.

Η εφηβεία είναι μια εποχή που, όσο και να θέλεις να είσαι δίπλα τους, να τα ακούς και να τα καθοδηγείς, συχνά το μόνο που εισπράττεις είναι ένα άδειο βλέμμα. Ένα βλέμμα πίσω από μια οθόνη. Ένα βλέμμα που συνοφρυώνεται όταν μένει στο “διαβάστηκε” ή όταν το emoji που έλαβε δεν είχε το χρώμα που ήθελε. Και μία ψυχή που η αυτοεκτίμησή της καθορίζεται όχι μόνο από τους φίλους και τους δεκάδες άγνωστους “ακολουθούς” της, αλλά και από τη μάρκα κινητού που κρατά ανά χείρας.

Αυτή η εφηβεία έχει κάτι το απόμακρο, το σιωπηλό και ενίοτε το εκρηκτικό, σε προκαλεί να την ανακαλύψεις μέσα από τις χαραμάδες που αφήνει αυτή η κλειστή πόρτα. Είναι μία εφηβεία που σε αναγκάζει να πάρεις όλα τα διαδικτυακά μέτρα ασφαλείας για να βλέπεις σε ποιες εφαρμογές μπαίνει το παιδί σου (επί ματαίω τις περισσότερες φορές, καθώς για τα παιδιά τέτοιου είδους περιορισμοί δεν υφίστανται, χακάρουν πια τα πάντα). Μία εφηβεία που όταν βγαίνει βόλτα με τους φίλους του και έχει σκοτεινιάσει για τα καλά, είσαι κολλημένος στην τοποθεσία χαρτών για να δεις αν κινείται η “πινέζα” προς την τοποθεσία “το σπίτι”. Γιατί το να πάρεις έναν έφηβο τηλέφωνο είναι η τελευταία επιλογή, μην τυχόν “ξυπνήσεις” το θηρίο.

Το Adolescence αποτυπώνει με νατουραλιστική ειλικρίνεια την αίσθηση του αποχωρισμού που βιώνεις σαν γονιός, χωρίς να έχεις επίγνωση της αλλαγής, της απόστασης που δημιουργείται από το παιδί σου. Είναι η απόσταση του «είμαι κοντά, αλλά ταυτόχρονα τόσο μακριά». Απαντήσεις η σειρά δε δίνει δυστυχώς. Αλλά μήπως υπάρχουν απαντήσεις;

Τα παιδιά μας ξαφνικά γίνονται οι μεγάλοι άγνωστοι. Και μπορεί να φεύγουν από το σπίτι φορώντας με το ζόρι… ζακέτα και μέσα τους να νιώθουν μία μεγάλη σκοτεινιά και έναν απύθμενο θυμό προς όλους και προς όλα. Και μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου μπορεί να ανεβάσουν παλμούς και να εκραγούν.
Ο νεαρός Τζέιμι του Adolescence είναι η επιτομή του σύγχρονου εφήβου. Ένα όμορφο αγόρι που μεγάλωσε σε μία μέση οικογένεια χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Με γονείς που τον αγαπούσαν και που ήταν δίπλα του, που δεν τον κακοποίησαν ποτέ και δήλωναν παρόντες.

Η ερώτηση “Τι έφταιξε;” είναι ουσιαστικά η καρδιά της σειράς Adolescence και, γενικότερα, του προβλήματος της σύγχρονης εφηβείας. Ο Τζέιμι είναι εγκλωβισμένος σε μια εσωτερική σύγκρουση που δεν μπορεί να εξηγήσει. Παρά την αγάπη των γονιών του, νιώθει άσχημος, αποξενωμένος και ανεπαρκής.

Αυτό το παράδοξο της εφηβικής ψυχής, το οποίο βλέπουμε να εκτυλίσσεται στο πρόσωπο του ήρωα, δεν είναι κάτι καινούργιο. Όμως αποκτά άλλες διαστάσεις στην εποχή των social media, όπου οι νέοι “κρίνονται” από την ψηφιακή τους εικόνα. Η εικόνα που παρουσιάζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η αναγνώριση ή η απόρριψη που εισπράττουν από τους ακολούθους τους, επηρεάζει με τρομακτική δύναμη την αυτοεκτίμησή τους.

Φτάνει λοιπόν σήμερα μόνο η υλική ή συναισθηματική παρουσία των γονιών; Και πως θα κατανοήσουν τα παιδιά ότι η αξία τους εξαρτάται από το πώς βλέπουν τον εαυτό τους και από το αν θα αναπτύξουν μια ισχυρή εσωτερική βάση; Και πώς οι έφηβοι θα καταφέρουν να ανακαλύψουν την ταυτότητά τους σε έναν κόσμο τόσο γεμάτο από εξωτερικές πιέσεις και επιφανειακές αξίες;

Είπαμε απαντήσεις δε θα δώσουμε. Μόνο ερωτήματα…