Σε αυτό το ΔΙΠΤΥΧΟ ο θεατής είναι σε απόσταση αναπνοής από τη δράση

Το ΔΙΠΤΥΧΟ είναι μια ιδιαίτερη σκηνική σύνθεση που φέρνει κοντά δύο φαινομενικά ασύνδετα έργα, το OKU NO HOSOMICHI και το ΑΡΧΕΙΟΝ, δημιουργώντας μια performance για την πορεία του ανθρώπου μέσα στον κόσμο. Ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Παπασωτηρόπουλος, σε συνεργασία με τη χορογράφο Ελευθερία Αγαπάκη και τον ερμηνευτή Στέφανο Βλάχο, συνθέτει ένα τολμηρό εγχείρημα που τοποθετεί τον θεατή σε απόσταση αναπνοής από τη δράση που θα παρουσιαστεί για έξι  μόνο παραστάσεις (28 – 29 – 30 Μαρτίου | 4 – 5 – 6 Απριλίου) στο ΠΛΥΦΑ.

Το OKU NO HOSOMICHI, βασισμένο στο ομώνυμο ημερολόγιο του Ιάπωνα ποιητή Matsuo Bashō, αναπαριστά ένα ταξίδι γεμάτο παρατήρηση και στοχασμό, ενώ το ΑΡΧΕΙΟΝ, αντλώντας υλικό από τον Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου, συνδιαλέγεται με τη μνήμη και το σώμα του πλήθους. Χωρίς εντυπωσιακά σκηνικά ή εφέ, η παράσταση δημιουργεί έναν ιδιαίτερο χώρο εμπειρίας, με μόνα εργαλεία το φως και την κίνηση.

Δείτε αποκλειστικά στο NEWS 24/7 το film diary του Γιώργου Αποστολόπουλου, που ακολουθεί την πορεία δημιουργίας της performance ΔΙΠΤΥΧΟ του Κωνσταντίνου Παπασωτηρόπουλου.

Κωνσταντίνος Παπασωτηρόπουλος: “Ξεκινάω υπηρετώντας ένα σχήμα – αυτό μου έχει διδάξει η ζωγραφική”

Ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Παπασωτηρόπουλος μίλησε στο NEWS 24/7 για τη διαδικασία της σύμπραξης, τη σημασία της εγγύτητας και τη λιτότητα ως βασικό στοιχείο της τέχνης.

Το ΔΙΠΤΥΧΟ είναι μια ιδιαίτερη performance που συνδυάζει δύο διαφορετικά έργα. Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε στη δημιουργία ενός τέτοιου διπλού σχήματος;

Δεν υπήρχε, εξαρχής, η πρόθεση να παρουσιαστούν τα δύο έργα σε συνέχεια. Μάλιστα τα είχα απωθήσει, λόγω του ότι το καθένα μόνο του, μου φαινόταν ότι είχε πολύ μικρή φόρμα για να παρασταθεί. Πριν πέντε μήνες, διαισθητικά μου ήρθε η εικόνα να παρουσιαστούν μαζί, αυτά τα φαινομενικά ασύνδετα έργα.
Το συζήτησα με τον Στέφανο, για τον οποίο τα είχα σχεδιάσει. Τελικά βρήκαν την θέση τους το ένα δίπλα στο άλλο.

Ποια ήταν η διαδικασία συνεργασίας με αυτούς τους δύο καλλιτέχνες με την Ελευθερία Αγαπάκη στην χορογραφία και τον Στέφανο Βλάχο;

Ένας άνθρωπος σου φέρνει κάποια άγρια μανιτάρια που μάζεψε από το βουνό, ένας άλλος σου φέρνει λίγα λάχανα κι ένα άλλος φράουλες και λες θα τα κάνω τραπέζι για τους φίλους μου. Αυτό είναι. Κάλεσα τον Στέφανο και την Ελευθερία σε αυτό το δείπνο. Βάλαμε τα καλά μας και λερωθήκαμε με αυτά τα υλικά. Δεν έχω κάτι βαθυστόχαστο να πω. Δεν γνωρίζω τίποτα για το πως γίνεται η δουλειά.

Η συνεργασία μας με τον Στέφανο, μου κάνει σαφές το προς τα που πάω.

Η δουλειά μας με την Ελευθερία, στην σκηνική οργάνωση του σώματος, μας άνοιξε έναν εκφραστικό δρόμο προς το μη άμεσα κατανοητό, περιοχή έντονα ενδιαφέρουσα και δύσκολα προσβάσιμη από τον σκηνικό λόγο.

Μας είναι εξαιρετικά δύσκολο να μιλήσουμε για την δουλειά που έκανε ο καθένας ξεχωριστά. Είναι ένα project που φτιάχτηκε από κοινού – μια μυστική σύμπραξη, τους όρους της οποίας ακόμη αγνοώ. Δεν ξέρω πως το φτιάξαμε αυτό που φτιάξαμε.

Το έργο σας έχει σαφείς αναφορές σε κλασικά έργα και θρησκευτικά κείμενα, όπως το OKU NO HOSOMICHI και το ΑΡΧΕΙΟΝ. Πώς συνδέετε αυτά τα κείμενα με τη σύγχρονη δημιουργία και τη θεματική σας;

Δεν υπάρχει θεματική ή αν υπάρχει δεν με οδηγεί αυτή. Ξεκινάω υπηρετώντας ένα σχήμα – αυτό μου έχει διδάξει η ζωγραφική. Κοιτάζω και δεν καταλαβαίνω και πάω. Δεν γνώριζα τη σχέση τους στην αρχή. Το μόνο κοινό τους ήταν ότι ήταν και τα δύο έργα για έναν performer, τον Στέφανο. Θα μπορούσα να σας απαντήσω στο ερώτημα σας, εάν γνώριζα σε τι συνίσταται η σύγχρονη δημιουργία.

Δεν με απασχολεί, ωστόσο, να είμαι σύγχρονος παρά μόνο στο επίπεδο το καθαρά κυριολεκτικό. Επιστρέφω πάλι στην ζωγραφική: εξερευνούμε ένα σχήμα, εξαντλούμε τους χώρους του. Αυτό είναι όλο – δεν έχει φώτα, καπνούς, κοστούμια και τέτοια. Σε όλη αυτή την δίνη εντυπώσεων της σύγχρονης δημιουργίας, εμείς φτιάχνουμε μια παράσταση πρόταση για τη βίωση του κόσμου, άρα και για την ίδια την καλλιτεχνική δημιουργία, μόνο με ένα φως φθορίου. Τις Κυριακές, δε, σε φυσικό φως.

Θέλω να πω, δεν είναι σκοπός το να είναι σύγχρονο αυτό που κάνουμε. Ακόμη, βλέποντας γύρω μου τι συνθέτει αυτό που λογίζεται ως σύγχρονη δημιουργία, μάλλον, προτιμώ να κοιτάξω από την άλλη. Τα κείμενα αυτά δεν είναι απλές αναφορές, αλλά, είναι τα υλικά για να φτιάξουμε το σπίτι μας. Κάποιος σου λέει κάτι και δεν το καταλαβαίνεις και λες θα πάω προς τα ‘κει να δω τι έχει. Δεν υπάρχει σε καμία διάσταση, μια διάθεση να φέρουμε αυτά τα κείμενα στο σήμερα. Η εργασία μας συνίσταται στην ίδια την επεξεργασία των υλικών, όπως ο μαραγκός παίρνει το πεύκο και το κάνει πολυθρόνα.

Στην παράσταση ακούγεται μουσική του Arvo Pärt. Πώς τη συνδυάζεται με την κίνηση και την ερμηνεία;

Tο «Psalom» είναι μια δροσιά, ένας αέρας, που συναντά τον άνθρωπο σε μια σημαντική στιγμή της πορείας του και τον ανακουφίζει – του λέει «καλώς εκόπιασες», δηλαδή άξιζε τον κόπο.
Ανοίγω το παράθυρο και μπαίνει το «Psalom», που θα πεί “ψαλμός”.

Η performance πραγματοποιείται στο Φουαγιέ του ΠΛΥΦΑ. Πώς η συγκεκριμένη τοποθεσία επηρεάζει την ατμόσφαιρα και την αλληλεπίδραση με το κοινό;

Όλο το ζουμί είναι η εγγύτητα. Ο θεατής θα είναι σε απόσταση αναπνοής από την δράση. Αυτό ήταν βασική προϋπόθεση γι αυτήν την παράσταση. Ο θεατής δεν έχει παρά να κοιτάξει.

Στο OKU NO HOSOMICHI ο Στέφανος σε κάποια στιγμή λέει “ α δέτε!”, δηλαδή “κοιτάξτε”. Αυτή είναι η παραίνεση του έργου – μέσα σε αυτή την μικρή λέξη συγκεφαλαιώνεται ολόκληρο. Προσέξτε, όμως, και κάτι ακόμη, πως ο αναγραμματισμός της προστακτικής αυτής και του επιφωνήματος “α”, υποκρύπτει μια παραίνεση ακόμη: το “α δέτε!” ακούγεται και “άδετε”, δηλαδή τραγουδήστε.

Πώς θεωρείτε πως το έργο αυτό θα αγγίξει τους θεατές;

Το μέτρο είναι τόσο μικρό, που πρέπει να μικρύνεις για να το δεχτείς. Αυτό το τέντωμα είναι όλο το παιχνίδι. Εμείς φτιάχνουμε μια σύνθεση που να σε καλεί και σου επιτρέπει αυτή την ταπείνωση. Το έχω ξαναπεί και το ξαναλέω, παρατηρώντας τον Στέφανο, μετά περπατάω διαφορετικά, ακούω λεπτούς ήχους, νιώθω την τριβή των σωματιδίων του αέρα κι εκεί λέω ότι κάτι έγινε! Αν μπορέσει κανείς να μικρύνει για να τεντώσει, εκεί να δεις, μανούλα μου!

Συντελεστές

Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Παπασωτηρόπουλος
Χορογραφία: Ελευθερία Αγαπάκη
Ερμηνεία: Στέφανος Βλάχος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Γεωργία Γκότση
Φωτογραφίες – diaristic film: Γιώργος Αποστολόπουλος
Αφίσα – Γραφιστικά: Γλυκερία Παππά
Βοηθός παραγωγής: Χάρης Φαλτσέτος
Φωτογραφίες πρόβας: Μελίνα Μανταίου
Μουσική: Arvo Pärt, Psalom, 1991, έργο για ορχήστρα εγχόρδων
Η ειδική κατασκευή του σκηνικού είναι έργο του κ. Γρηγόρη