Η ηλικία που φτάνουμε στο πικ της νοητικής μας δύναμης

Ο εγκέφαλος μας λειτουργεί από την στιγμή της δημιουργίας του έως αυτήν που αποχαιρετούμε τα εγκόσμια. Συνεχίζει να αναπτύσσεται και να αλλάζει για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας.

Υπάρχουν φάσεις στις οποίες οι νοητικές δεξιότητες που έχουμε γίνονται καλύτερες, αυτή που φτάνουν στην κορύφωση τους κι εκείνη που αρχίζουν οι εκπτώσεις.

Όπου «νοητικές δεξιότητες», είναι η μνήμη, η προσοχή, ο συλλογισμός και η δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων. Στην εξέλιξη τους έχουν «λόγο» η ανάπτυξη του εγκεφάλου και οι εμπειρίες που ζούμε.

Η βιβλιογραφία πρότεινε ότι οι γνωστικές δεξιότητες αρχίζουν να μειώνονται από την ηλικία των 30 ετών.

Η πραγματικότητα φαίνεται να είναι διαφορετική.

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΜΑΣ ΔΥΝΑΜΗ ΣΕ ΚΑΘΕ ΗΛΙΚΙΑ

Έως τώρα οι μελέτες έδειχναν πως στις αρχές της δεκαετίας των 20 (20 έως 25) κορυφώνονται η ταχύτητα επεξεργασίας και η μνήμη εργασίας κι έτσι είμαστε στο πικ της εστίασης και της γρήγορης σκέψης.

Στη δεκαετία 25 με 35 φτάνουν στο καλύτερο σημείο η επίλυση νέων προβλημάτων και η αφηρημένη σκέψη (η χρήση των “πληροφοριών” -όχι η απόκτηση). Παράλληλα, αρχίζουν να μειώνονται οι χρόνοι αντίδρασης αλλά δεν είναι σημαντική η αλλαγή, οπότε δεν την παρατηρήσουμε.

Από τα 40 έως τα 50 φτάνει στο καλύτερο σημείο της η γνώση που χτίζεται από τις εμπειρίες μας. Δεν είμαστε πια οι πιο γρήγοροι, αλλά γινόμαστε οι πιο έξυπνοι από πρακτικής απόψεως.

Μετά τα 50 αρχίζουν -ή επιταχύνονται- οι πτωτικές τάσεις σε όλα.

Ή αυτό ήταν γνωστό έως τώρα.

Use it or lose it

Ερευνητές από το Stanford και το University of Cambridge παρακολούθησαν χιλιάδες Γερμανούς ενήλικες για αρκετά χρόνια, ως προς το πώς άλλαξαν οι δεξιότητες αλφαβητισμού (γραφής και ανάγνωσης) και αριθμητικής σε κάθε άτομο.

Αντί να συγκρίνουν διαφορετικές ηλικιακές ομάδες ταυτόχρονα (μέθοδος που συχνά συγχέει τις διαφορές γενεών με τη γήρανση) εστίασαν στο πώς εξελίχθηκαν οι ικανότητες των ίδιων ατόμων μέσα στα χρόνια. Έτσι απέκτησαν πιο σαφή εικόνα για τον τρόπο που αλλάζουν οι γνωστικές μας δεξιότητες με τα χρόνια και πότε κορυφώνονται.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, ο αλφαβητισμός και η αριθμητική συνεχίζουν να βελτιώνονται μέχρι τις αρχές της δεκαετίας των 40.

Μετά τα 40 ο αλφαβητισμός παραμένει αρκετά δυνατή και αρχίζει να μειώνεται ελαφρώς η αριθμητική. Η πτώση όμως, δεν είναι καθολική σε όσους χρησιμοποιούν τακτικά (καθημερινά) τις δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής και μαθηματικών πριν τα 50. Όχι μόνο μπορούν να διατηρήσουν και τις δεξιότητες, αλλά μπορούν και να τις βελτιώσουν.

Και κάπως έτσι καταρρίφθηκε η μακροχρόνια πεποίθηση ότι η νοητική πτώση είναι αναπόφευκτη μετά τα 40.

«Στην πραγματικότητα, το πόσο συχνά χρησιμοποιούμε τις γνωστικές μας ικανότητες παίζει μεγαλύτερο ρόλο ως προς το πότε κορυφώνονται, από ό,τι η ηλικία» διευκρίνισαν οι ερευνητές, προσθέτοντας ότι «όσο πιο πολύ κάνει focus ο εγκέφαλός μας, μέσω του διαβάσματος, της επίλυσης προβλημάτων κλπ-, τόσο περισσότερο μπορούμε να καθυστερήσουμε ή ακόμα και να αποφύγουμε οποιαδήποτε πτώση».

Σημειώνεται ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν -πχ οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ-, ωστόσο τα ευρήματα δείχνουν πως η κορύφωση της νοητικής μας κατάστασης δεν εξαρτάται από την ηλικία.

Ως εκ τούτου, «είναι καλύτερο να σκέφτεστε τον εγκέφαλό σας ως έναν μυ που δυναμώνει με τη χρήση και αδυνατίζει όταν τον παραμελείτε».