Μητρότητα στα όρια – Οι έγκυες γυναίκες στο Σουδάν σε κίνδυνο

Με ελάχιστες υγειονομικές δομές να λειτουργούν ακόμα στο Νταρφούρ του Σουδάν, οι έγκυες γυναίκες αντιμετωπίζουν σκληρές δοκιμασίες για να λάβουν ιατρική περίθαλψη.

Η ανασφάλεια, τα σημεία ελέγχου και η απρόσιτη ή ανύπαρκτη μετακίνηση τις αναγκάζουν να διανύουν ολοήμερες διαδρομές με τα πόδια ή πάνω σε γαϊδούρια, συχνά με αποτέλεσμα επιπλοκές στον τοκετό, αποβολές ή ακόμα και θάνατο.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δραστηριοποιούνται σε 10 από τις 18 πολιτείες του Σουδάν και γίνονται μάρτυρες των τρομακτικών συνεπειών που έχει ο πόλεμος στην υγεία των γυναικών στο Νταρφούρ και σε ολόκληρη τη χώρα.

Στο Δυτικό και στο Κεντρικό Νταρφούρ, πολλές γυναίκες που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές γεννούν στο σπίτι, στηριζόμενες σε παραδοσιακές μεθόδους. Η έλλειψη υγειονομικών δομών, τις οδηγούν στο να αναζητούν ιατρική βοήθεια μόνο όταν προκύψουν επιπλοκές, θέτοντας σε κίνδυνο τόσο τις ίδιες όσο και τα μωρά τους.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), πάνω από το 70% των υγειονομικών δομών σε περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις, όπως το Νταρφούρ, είτε υπολειτουργούν είτε έχουν κλείσει εντελώς, αφήνοντας εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς πρόσβαση σε κρίσιμη ιατρική φροντίδα, εν μέσω μιας από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις των τελευταίων ετών.

«Μια μητέρα γέννησε στο σπίτι και δεν μπόρεσε να αποβάλλει τον πλακούντα. Άρχισε να αιμορραγεί και η οικογένειά της την μετέφερε στο νοσοκομείο. Μετά από μια ολόκληρη μέρα πεζοπορίας, όταν τελικά έφτασαν, είχε ήδη πεθάνει από την αιμορραγία», λέει ο Wendemagegn Tefera Benty, υπεύθυνος ιατρικού έργου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο νοσοκομείο Zalingei, στο Κεντρικό Νταρφούρ.

«Η απώλεια του μωρού μου ήταν η μεγαλύτερη θλίψη για μένα» — Afaf Omar Yahya, μητέρα ασθενής στο νοσοκομείο Zalingei

Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στο Σουδάν έχει δραματικές επιπτώσεις στην υγεία των εγκύων και των βρεφών τους, ιδιαίτερα όσον αφορά τους πρόωρους τοκετούς.

Η οικονομική καταστροφή έχει αφήσει πολλούς χωρίς εργασία, ενώ η πρόσβαση σε τροφή και καθαρό νερό έχει διακοπεί. Πολλές έγκυες γυναίκες φτάνουν στα νοσοκομεία υποσιτισμένες, γεγονός που επηρεάζει την υγεία των νεογέννητων, οδηγώντας σε πρόωρους τοκετούς και σοβαρό υποσιτισμό. Μετά τη γέννηση, πολλά από αυτά τα βρέφη εισάγονται σε μονάδες παρακολούθησης για να διασφαλιστεί η επιβίωσή τους.

«Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι το πώς να βρω φαγητό για τα παιδιά μου», λέει μια γυναίκα που νοσηλεύεται στο νοσοκομείο Murnei. «Δούλευα πολύ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μου και ίσως γι’ αυτό το μωρό μου γεννήθηκε αδύναμο. Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη ήταν επίσης δύσκολη, αλλά οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα με βοήθησαν».

Το νοσοκομείο Zalingei, που υποστηρίζεται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, είναι το μοναδικό νοσοκομείο παραπομπής για εξειδικευμένες ιατρικές υπηρεσίες, εξυπηρετώντας περίπου 500.000 ανθρώπους. Δεν υπάρχει καμία άλλη δομή που να αναλαμβάνει τοκετούς στην περιοχή. Στην αίθουσα χειρουργείων του νοσοκομείου Zalingei, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα πραγματοποιούν πάνω από 40 επείγουσες καισαρικές τομές τον μήνα.

Η Afaf Omar Yahya ένιωσε έντονους πόνους στην κοιλιά λίγο πριν γεννήσει. Λόγω της έλλειψης μεταφοράς στο Νταρφούρ, αναγκάστηκε να ταξιδέψει για ώρες πάνω σε γαϊδούρι για να φτάσει στο νοσοκομείο Zalingei. Όταν έφτασε, ο γιατρός την ενημέρωσε ότι είχε αποβάλει και έπρεπε να υποβληθεί σε επείγουσα καισαρική τομή.

Γυναίκες από όλο το Νταρφούρ βιώνουν παρόμοιες τραγωδίες, αλλά η κατάσταση δεν δείχνει κανένα σημάδι βελτίωσης.

«Οι περισσότερες επιπλοκές που αντιμετωπίζουμε προέρχονται από τοκετούς που έγιναν στο σπίτι και από αναιμία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης», αναφέρει η Virginie Mukamiza, υπεύθυνη μαιευτικής δραστηριότητας στο νοσοκομείο Zalingei.Οι έγκυες γυναίκες ζητούν ιατρική φροντίδα κυρίως όταν αντιμετωπίζουν αιμορραγία μετά τον τοκετό ή σήψη.

«Οι περισσότερες υγειονομικές δομές στο Νταρφούρ είναι πλέον απλώς άδεια κτίρια», λέει η Osanatu Cento Bangura, υπεύθυνη μαιευτικής δραστηριότητας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο νοσοκομείο Murnei. «Δεν υπάρχει προσωπικό, δεν υπάρχουν φάρμακα, τίποτα. Πριν από τον πόλεμο, οι άνθρωποι είχαν τουλάχιστον βασικά κέντρα υγείας κοντά στα σπίτια τους. Τώρα αναγκάζονται να βασίζονται σε μεγάλα νοσοκομεία που βρίσκονται πολύ μακριά».

Πολλές από αυτές τις καταστάσεις θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί με προγεννητικές εξετάσεις και αποτελεσματικά συστήματα παραπομπής από βασικές υγειονομικές δομές. Ωστόσο, οι περισσότερες από αυτές έχουν πάψει να λειτουργούν από την αρχή του πολέμου ή εξαρτώνται από ανθρωπιστική βοήθεια, η οποία είναι ελάχιστα διαθέσιμη.

Ο πόλεμος συνεχίζει να παγιδεύει τις γυναίκες και τα κορίτσια σε έναν ατελείωτο κύκλο υποσιτισμού, επιδεινούμενης υγείας και μητρικής θνησιμότητας.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα επαναλαμβάνουν την έκκλησή τους για άμεση και μαζική αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας και της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη στο Νταρφούρ. Οι εμπλεκόμενες πλευρές πρέπει να επιτρέψουν την απρόσκοπτη παροχή βοήθειας και να άρουν τα εμπόδια που εμποδίζουν την πρόσβαση των ανθρώπων στην ιατρική φροντίδα.