Τράπεζες: Σε χαμηλό 20ετίας τα υπόλοιπα στεγαστικών δανείων

Αυξημένη ανησυχία προκαλεί στις διοικήσεις των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων η σταθερή συρρίκνωση του στεγαστικού χαρτοφυλακίου τους, η οποία σε συνδυασμό με τις στρεβλώσεις του Προγράμματος Σπίτι μου ΙΙ, απειλεί να θέσει εκτός «τροχιάς» ένας από τους βασικότερους στρατηγικούς στόχους που έχουν τεθεί, αυτόν της πιστωτικής επέκτασης.

Εάν οι τράπεζες θέλουν να διατηρήσουν την κερδοφορία τους και τα επόμενα χρόνια, με δεδομένη τη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, καθώς βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στα επιτοκιακά δάνεια, θα πρέπει να αυξήσουν κυρίως το δανειακό τους χαρτοφυλάκιο. Με δεδομένη τη μείωση των επιτοκίων, η ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης αποτελεί τον βασικό μοχλό για μία βιώσιμη και ισχυρή κερδοφορία των τραπεζών.

Ωστόσο, όπως εξηγούν τραπεζικές πηγές «η Στεγαστική πίστη εμφανίζει πολλές ιδιαιτερότητες αυτή την περίοδο καθώς από την μια τα υπόλοιπα στεγαστικών δανείων έχουν υποχωρήσει σε επίπεδα που ήταν προ 20ετίας, την ίδια στιγμή που τα αιτήματα που έχουν εγκριθεί μέσω του Σπίτι μου ΙΙ προσεγγίζουν τα 35.000 και σπίτι έχουν βρει λιγότεροι από 3.000».

Την ίδια στιγμή σε μεγάλος βραχνάς εξελίσσονται οι αποπληρωμές από την έκρηξη της Στεγαστικής Πίστης τα προηγούμενα χρόνια, οι οποίες σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, ανέρχονται στα 2 δις. ευρώ περίπου ετησίως συρρικνώνοντας αργά αλλά σταθερά τα υπόλοιπα της συγκεκριμένης κατηγορίας χορηγήσεων.

Απολύτως ενδεικτικά είναι τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ σύμφωνα με τα οποία το χαρτοφυλάκιο των στεγαστικών δανείων έχει συρρικνωθεί στα 26,3 δισ. ευρώ, φθάνοντας στο επίπεδο του 2003, όταν η στεγαστική πίστη ήταν σε εμβρυακό στάδιο με τη χώρα να έχει μόλις μπει στην Ευρωζώνη. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το υψηλότερο επίπεδο στεγαστικών δανείων καταγράφηκε το 2010, όταν και είχε ξεπεράσει τα 80 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή η προσπάθεια των τραπεζών να «ξαναζεστάνουν» την αγορά στεγαστικών δανείων δεν φαίνεται να διευκολύνεται από την πτωτική πορεία των επιτοκίων.

Η εικόνα θα ήταν μάλιστα πολύ χειρότερη εάν στα παραπάνω νούμερα δεν είχαν προστεθεί και τα δάνεια συνολικού ύψους 750 εκατ. ευρώ του Σπίτι μου Ι, αυξάνοντας τις εκταμιεύσεις στεγαστικών δανείων για το σύνολο του πιστωτικού συστήματος στο 1,3 δισ. ευρώ το 2023 και στο 1,77 δισ. ευρώ το 2024.

Σε ότι αφορά στο Σπίτι μου ΙΙ, τα αιτήματα για νέα στεγαστικά δάνεια στους 2,5 μήνες του προγράμματος προσεγγίζουν τις 35.000, έχουν εγκριθεί 24.000 (τα υπόλοιπα είναι υπό αξιολόγηση), αλλά οι υπαγωγές, δηλαδή αυτοί που έχουν βρει την κατοικία που θα αγοράσουν, φθάνουν προς το παρόν τις 3.000.

Δυστυχώς, παρά τον διπλάσιο προϋπολογισμό και τους περισσότερους δυνητικά δικαιούχους, η περίμετρος των ακινήτων που καλύπτει το Σπίτι μου ΙΙ είναι μικρότερη, δημιουργώντας νέες πιέσεις στην αγορά των ακινήτων και δυσχεραίνοντας τη διαπραγματευτική δυνατότητα των ενδιαφερομένων για την εξεύρεση προσιτής στέγης. Σύμφωνα άλλωστε με στοιχεία που έχουν τα μεγάλα μεσιτικά γραφεία στη διάθεσή τους, στην κατηγορία σπιτιών από 70 έως 150 τ.μ. στην Αττική προκύπτει ότι τα επιλέξιμα ακίνητα του νέου προγράμματος δεν ξεπερνούν το 23% του συνολικού αποθέματος των πωλούμενων κατοικιών στο λεκανοπέδιο.

Να σημειωθεί ότι το τελικό επιτόκιο που ισχύει για το «Σπίτι μου II» καθορίζεται με βάση το euribor και το περιθώριο που εφαρμόζει η τράπεζα. Το περιθώριο αυτό διαμορφώνεται μεταξύ 1,5% έως 1,7% ανάλογα με την τράπεζα και με δεδομένο ότι το euribor διαμορφώνεται σήμερα στο 2,5%, το τελικό επιτόκιο που θα πληρώσει ο δανειολήπτης μετά την επιδότηση, κυμαίνεται μεταξύ 2% έως 2,2%.

Τι λένε οι τράπεζες

Στα τραπεζικά επιτελεία αν και αναγνωρίζουν πλήρως τα προβλήματα που έχουν προκύψει, εκφράζουν την αισιοδοξία τους ότι η κατάσταση όσο περνάει ο καιρός θα εξομαλύνεται καθώς σταδιακά θα αυξάνεται το απόθεμα των διαθέσιμων ακινήτων. Ένας από τους βασικούς παράγοντες της αισιοδοξίας είναι ότι μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού πολλοί ιδιοκτήτες θα έχουν προχωρήσει στις τακτοποιήσεις αυθαιρεσιών που βαραίνουν τα ακίνητά τους και άρα θα έχουν ολοκληρώσει την έκδοση της ηλεκτρονικής ταυτότητας αυξάνοντας τον αριθμό των κατάλληλων ακινήτων.

Παράλληλα τονίζουν ότι όποιος πληροί τα κριτήρια του προγράμματος και διαθέτει ίδια κεφάλαια (10% για το «Σπίτι μου» και άνω 20% για τους υπόλοιπους) μπορεί να προχωρήσει εύκολα στη λήψη στεγαστικού δανείου.

Την ίδια στιγμή και με δεδομένο ότι η στεγαστική κρίση δεν είναι ελληνικό προνόμιο αλλά προβληματίζει συνολικά την Ε.Ε, στα τραπεζικά επιτελεία επικρατεί η βεβαιότητα ότι είναι θέμα χρόνου η Κομισιόν να προχωρήσει στην ανάληψη πρωτοβουλιών θέτοντας αφενός σε ισχύ ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για οικονομικά προσιτή στέγη και αποφασίζοντας αφετέρου την χρονική επέκταση του προγράμματος Σπίτι μου ΙΙ και πέραν του Ιουνίου 2026 οπότε και έχει αρχικά προβλεφθεί το τέλος του.