Μαρία Πετεβή: “Τρομάζω που ένας ηθοποιός στερείται την ελευθερία του επειδή εκφράστηκε”

Μαρία Πετεβή, ένα γλυκό κορίτσι, με ευγένεια και έναν τρόπο βαθιά αυθεντικό και ουσιαστικά ανθρώπινο, μιλά για όλα όσα την καθόρισαν στην πορεία αυτή που δεν ήρθε εύκολα, αλλά σταθερά την ανεβάζει όλο και ψηλότερα. Eίναι ευαίσθητη και ευαισθητοποιημένη, προσγειωμένη και με όνειρα, ταλαντούχα και εργατική μέλισσα.

Μεγάλωσε στα Μεσόγεια και έφυγε από εκεί γύρω στα 20 της για να ζήσει στο κέντρο, επειδή σπούδαζε στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών. Έχει δύο αδέρφια με τα οποία είναι πολύ αγαπημένοι -κάτι που της φαινόταν κάποτε αυτονόητο αλλά απ’ ό,τι βλέπει πια σήμερα γύρω της, καθόλου δεν είναι.

«Είναι και οι δύο μεγαλύτεροι από μένα, ο αδερφός μου ασχολείται με τη μουσική, παίζει βιολί και η αδερφή μου είναι ψυχοθεραπεύτρια. Ο μπαμπάς μου ήταν επίσης μουσικός, τώρα έχει συνταξιοδοτηθεί, και η μητέρα μου είναι νοσηλεύτρια.

Υπήρχε, δηλαδή, και λίγο καλλιτεχνικό αίμα.

Η οικογένειά μου είναι κάπως χωρισμένη στα δύο, οι μισοί ασχολούνται με τον τομέα της υγείας, που και αυτό είναι επάγγελμα προσφοράς, και οι άλλοι μισοί ασχολούνται με τα καλλιτεχνικά, επίσης ανθρωποκεντρικό και επάγγελμα προσφοράς. Δεν ήταν αυτονόητο ότι θα ακολουθούσα και εγώ το καλλιτεχνικό κομμάτι της οικογένειας, γιατί είδα από μικρή πόσο δύσκολος χώρος είναι. Εξάλλου η οικογένειά μου δεν είναι εύπορη, ακριβώς επειδή αποτελείται από καλλιτέχνες. Έτσι, επειδή ήμουν και καλή μαθήτρια και μπορούσα να μπω στο πανεπιστήμιο και να σπουδάσω κάτι άλλο, προσπάθησαν να με μεταπείσουν. Ήταν όμως κάτι που το είχα μέσα μου και μου ήταν αδύνατο να το απαρνηθώ. Πήγα στο πανεπιστήμιο λοιπόν, αλλά επέλεξα το τμήμα Θεατρικών Σπουδών, γιατί οι δραματικές σχολές έχουν και κάποιο αντίτιμο και τα οικονομικά μας δεν μας το επέτρεπαν”.

Πόση και ποια σημασία έχουν, τελικά, οι σπουδές;

Επειδή, όπως είπα, μεγάλωσα στα Μεσόγεια, ήταν ένα πιο κλειστό περιβάλλον όπου δεν έχεις και τόσες προσλαμβάνουσες σε σχέση με ένα παιδί που ζει σε μια μεγάλη πόλη όπως η Αθήνα. Βγήκα από το πανεπιστήμιο μία τελείως διαφορετική προσωπικότητα, γιατί συναναστράφηκα με πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, αν και βέβαια οι ψυχικές μου βάσεις έμειναν οι ίδιες.

Είχα πολύ σπουδαίους καθηγητές, που μας ενέπνευσαν πραγματικά – κάπως έτσι ανοίγει το μυαλό σου και η σκέψη σου, ακούς διαφορετικές φωνές ανθρώπων, που και αυτοί σου μεταδίδουν πληροφορίες από έναν άλλο τρόπο ζωής σε σχέση με τον δικό σου. Πρέπει κι εσύ όμως, λαμβάνοντας αυτά τα ερεθίσματα, να κάνεις δουλειά μόνος σου -διαβάζεις, ψάχνεις, μαθαίνεις. Στην υποκριτική, το κομμάτι της έρευνας με ενδιαφέρει πολύ. Μου αρέσει να μαθαίνω περισσότερα πράγματα για έναν ρόλο, ας πούμε, διαβάζοντας οτιδήποτε μπορεί να τον αφορούν.

Ταξιδεύεις; Ετσι όπως μιλάς, νιώθω πως αναζητάς «προορισμούς».

Τα ταξίδια είναι το δεύτερο αγαπημένο μου πράγμα μετά το θέατρο. Ταξιδεύω όποτε μπορώ, αλλά θα ήθελα να το κάνω περισσότερο -αν και φοβάμαι λίγο τα αεροπλάνα. Δεν είναι όμως εύκολο με αυτή τη δουλειά, γιατί όταν παίζεις, δεν έχεις ελεύθερο χρόνο και όταν δεν παίζεις, είτε προετοιμάζεσαι για κάτι είτε τα οικονομικά σου δεν αντέχουν ένα ταξίδι.

Όσον αφορά τη δουλειά σου, ήταν εύκολα τα πράγματα στην αρχή;

Όχι, σίγουρα όχι. Είμαι ένας άνθρωπος που πάσχισα και πασχίζω να κάνω αυτή τη δουλειά και όσο γίνεται, τις πιο σωστές επιλογές. Αυτή την περίοδο, έπαιζα στο «Humans». Πρόκειται για την ιστορία μιας οικογένειας, και κάποια στιγμή ο πατέρας λέει την εξής φράση: «Δεν νομίζεις ότι θα έπρεπε να είναι πιο φθηνό το να είσαι ζωντανός;». Το «φθηνό» σε σχέση και με το ψυχικό κόστος που έχει η ίδια η ζωή αλλά και με το οικονομικό κόστος.

Σίγουρα υπήρξαν στιγμές που είχα το σωστό τάιμινγκ και η τύχη, ας πούμε, ήταν μαζί μου, αλλά γενικά έχω κοπιάσει πολύ και έχω θυσιάσει διάφορα πράγματα για τη δουλειά μου. Για πολλά χρόνια δεν πήγαινα διακοπές, ακόμα και δουλειά να μην είχα. Καθόμουν εδώ και διάβαζα, προσπαθούσα να αναπτύξω το υλικό μου, για να είμαι έτοιμη να μπω σε μια δουλειά που θα μπορούσε να έρθει. Είμαι πάντα προσηλωμένη σε αυτό που κάνω, νοιάζομαι για τη δουλειά μου και νοιάζομαι και για τους ανθρώπους που με επιλέγουν, γιατί νιώθω μία ευθύνη απέναντί τους.

Οπως είπα, δεν αποκλείω και τον παράγοντα τύχη, αλλά ακόμη και την τύχη πρέπει να είσαι έτοιμος για να μπορείς να τη διακρίνεις και να την αξιοποιήσεις. Όταν τελείωσα τη σχολή, ύστερα από μόλις τρεις ημέρες, μου είπαν να πάω σε μια οντισιόν για την τηλεόραση. Επειδή όμως τότε την τηλεόραση την είχαμε δαιμονοποιήσει, σκεφτόμουν ότι αν πάω και με πάρουν… τελείωσα – δεν θα με παίρνουν στο θέατρο, γιατί τότε ήταν έντονος αυτός ο διαχωρισμός.

Μια καθηγήτρια μου όμως, η κυρία Βουλγαράκη, μου είπε, «θα πας και μην πάρεις τη δουλειά, αν δεν θέλεις. Στην οντισιόν όμως πήγαινε». Έτσι πήγα και γνώρισα τον σκηνοθέτη, ο οποίος ήταν ένας γλυκύτατος άνθρωπος και ο τρόπος που μου μίλησε με έκανε να σκεφτώ ότι το όλο πράγμα δεν ήταν έτσι όπως το είχα εγώ στο μυαλό μου. Επαιξα λοιπόν στον «Αστέρα Ραχούλας», μια κωμωδία στον Alpha, σε έναν ρόλο πολύ διαφορετικό από εμένα στα 21 μου τότε, και όλα πήγαν μια χαρά. Μετά έπαιξα και στο θέατρο, χωρίς κανένα πρόβλημα.

Κάποια στιγμή αργότερα, ενώ έλεγα ότι δεν θα παίξω ποτέ σε καθημερινό σίριαλ στην τηλεόραση, ήρθε μια τρομερή συγκυρία που με πήραν τηλέφωνο να περάσω από κάστινγκ για τις «Αγριες μέλισσες» ενώ ταυτόχρονα είχα δύο παραστάσεις στο θέατρο και με είχαν πάρει και στο Εθνικό. Ετυχε όμως και ο κορωνοϊός και αν είχα πάει στο Εθνικό, δεν θα ήμουν στις «Αγριες μέλισσες», που ήταν τρία χρόνια στα οποία είχαν κλείσει όλα. Δεν θα μπορούσα λοιπόν να βιοποριστώ και δεν θα ζούσα και αυτή τη σημαντική εμπειρία για μένα, να μάθω να ανταπεξέρχομαι σε αυτούς τους ρυθμούς.

Νομίζω ότι οι «Αγριες μέλισσες» σηματοδότησαν και μια μεγάλη αλλαγή στην τηλεόραση.

Ακριβώς, μπήκαν πολλά καινούργια πρόσωπα και απενοχοποιήθηκε και αυτό το «ποιος παίζει πού». Απλώς σήμερα όλα γίνονται πολύ γρήγορα -παίζουμε με δύο πολύ δύσκολους παράγοντες, που ο ένας επιδρά στον άλλον: τον χρόνο και το χρήμα. Οπότε γίνονται περισσότερες δουλειές, αλλά ο χρόνος που αφιερώνεται στην καθεμία μειώνεται και πας σε ένα αποτέλεσμα πάρα πολύ γρήγορα, γιατί μειώνονται και τα χρήματα που μπορεί να βάλει ένας παραγωγός.

Μερικές φορές αναρωτιέμαι πώς σε αυτή τη συνθήκη μπορεί να δημιουργηθεί κάτι που να ανθίσει. Οι γρήγοροι ρυθμοί, το ίντερνετ, τα social media και φυσικά όλες οι ραγδαίες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις σε όλο τον πλανήτη έχουν αλλάξει πάρα πολύ τη ζωή μας και έχουν μειώσει τη δυνατότητά μας να φτάνουμε στην ουσία των πραγμάτων και να είμαστε σε επαφή με τον βαθύτερο εαυτό μας. Ζούμε σε μια πιο εύκολη και καλύτερη εποχή όσον αφορά την πρόσβαση μας στην υγεία, στην τροφή και πολλά άλλα πράγματα, αλλά ζούμε σε μια χειρότερη εποχή όσον αφορά τον ψυχισμό μας. Δεν έχει κανείς τον χρόνο να κάτσει 5 λεπτά σε ησυχία να σκεφτεί. Ακόμα και στο θέατρο αναρωτιέμαι πώς μπορεί κάποιος να κάτσει να δει μια παράσταση δύο ώρες και να τη νιώσει.

Η Μαρία Πετεβή, η βία και τα Σκυλιά

Επίσης, έχει πάρει άσχημες διαστάσεις και η βία σήμερα.

Υπάρχει τρομακτική βία παντού. Πιστεύω ότι η πίεση που δέχονται καθημερινά οι άνθρωποι, που δουλεύουν πάρα πολλές ώρες, με πολύ λιγότερα χρήματα και ταυτόχρονα πρέπει να είναι και επιτυχημένοι στη δουλειά, και τρομεροί εραστές, και καλλίγραμμοι, και αστείοι στην παρέα και γενικά άριστοι σε όλα, κάποια στιγμή τους τρελαίνει και θα έχουν και ένα βίαιο ξέσπασμα.

Μέσα σε όλα αυτά, πιστεύω ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη να πάει να δει μια καλή παράσταση στο θέατρο, να ξεφύγει. Και βλέπω αρκετά περισσότερες αίθουσες είναι γεμάτες.

Μετά την Covid, τα θέατρα γνώρισαν μια τρομερή άνθιση, αλλά θεωρώ ότι τις δύο τελευταίες χρονιές έχουμε επιστρέψει σε μια βάση όπου πάει ο κόσμος στο θέατρο αλλά δεν είναι και πολύ εύκολα τα πράγματα. Σήμερα το εισιτήριο κοστίζει 20 και 25 ευρώ. Αν με τον σύντροφό σου θέλεις 50 ευρώ για να πας στο θέατρο, θα δυσκολευτείς, γιατί δεν είναι το μόνο που έχεις να κάνεις. Δυστυχώς, όταν η οικονομία δυσκολεύεται, το πρώτο πράγμα που βάλλεται είναι η τέχνη. Αλλά και εμείς οι ηθοποιοί πρέπει συνήθως να έχουμε πάνω από μία δουλειά κάθε φορά για να τα βγάλουμε πέρα, ώσπου κάποια στιγμή, μπορεί εύκολα να έρθει και το burnout -μια ψυχική και σωματική εξάντληση.

Να πούμε όμως και για τωρινή σας παράσταση «Τα σκυλιά»…

«Τα σκυλιά» είναι μια από τις πιο αγαπημένες μου δουλειές, γιατί είναι πολύ δημιουργική. Ο Ανέστης Αζάς δουλεύει με έναν τρόπο που σε κάνει να σε αφορά και να σε περιέχει αυτό που προτείνει. Είναι ένας πάρα πολύ καλός επαγγελματίας, ψύχραιμος και σε βάζει σε μια διαδικασία να ανοίξει η φαντασία σου και να δημιουργήσεις κι εσύ.

Αυτή η δουλειά ήταν ένα πάρα πολύ όμορφο ταξίδι και ήρθα σε επαφή και με ανθρώπους από διαφορετική κουλτούρα -κάτι που μου άρεσε πάρα πολύ. Συνεργαστήκαμε πάρα πολύ καλά, δέσαμε μεταξύ μας και φτιάχτηκε ένα πολύ ωραίο κείμενο που έχει να κάνει με τη βία και τη συγκάλυψη. Είναι ένα αρκετά πολιτικό έργο, που παρουσιάζεται όμως μέσα από κάτι πάρα πολύ αθώο και αυτή είναι μια ωραία αντίθεση. Βλέπουμε την ιστορία ενός σκύλου που δολοφονείται και μία ολόκληρη έρευνα που κάνουν κάποιοι αδέσποτοι σκύλοι, προσπαθώντας να τον δικαιώσουν βρίσκοντας την αλήθεια. Είναι δηλαδή η προσπάθεια του καθένα, που μπορεί να είναι μικρός και αδύναμος, να βρει τη δύναμη να τα βάλει με κάτι μεγαλύτερο από αυτόν -και ίσως πιο άδικο από αυτόν.

Το κείμενο στην αρχή έχει μια ατάκα από ένα ποίημα του Μπάιρον, που λέει, «είναι δύσκολος καιρός για μικρά πλάσματα» -κάτι που ισχύει και σήμερα για οποιονδήποτε δεν έχει τη δύναμη του χρήματος και της εξουσίας. Το αίσθημα δικαιοσύνης που υπάρχει μέσα μας, όμως, μπορεί να μας δώσει τη δύναμη να τα βάλουμε με όλους και όλα για να τα καταφέρουμε. Γι’ αυτό με συγκινεί αυτή η παράσταση, στην οποία μάλιστα όλο αυτό γίνεται με έναν τρόπο που έχει πάρα πολύ χιούμορ, λόγω της αθωότητας αυτών των πλασμάτων. Επίσης έχει μέσα και το κομμάτι της βίας, γιατί δείχνει ότι όσο μικρός κι αν είναι κάποιος, αν αδικηθεί και νιώσει ότι βάλλεται, μπορεί να γίνει και άγριος και να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, αν δεν υπάρχει η δικαιοσύνη.

Ο  Τζεμ Γιίτ Ουζούμογλου (Cem Yiğit Üzümoğlu), ο οποίος επρόκειτο να συμμετάσχει στα “Σκυλιά”, δεν θα πάρει τελικά μέρος, καθώς του επιβλήθηκε από τις τουρκικές αρχές απαγόρευση εξόδου από τη χώρα του. Πώς αισθάνεσαι με αυτό το γεγονός;

Με τρομερή θλίψη και τρόμο στέκομαι μπροστά στο γεγονός ότι ένας συνάδελφος μου αυτή τη στιγμή βιώνει τη στέρηση της ελευθερίας του γιατί απλώς τόλμησε να εκφραστεί. Τρομερή οργή μου προκαλεί ότι τόσο κοντά μας ανθίζουν τέτοιες πρακτικές βίας και στέρησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων που με κάνει να αναρωτιέμαι πώς αφέθηκε να φυτρώσει ένας τόσο κακός σπόρος που τελικά στερεί το οξυγόνο τόσων ανθρώπων.

Αναρωτιέμαι ποια είναι η ατομική και η συλλογική ευθύνη μας.

Αναρωτιέμαι πώς στέκεσαι αντιμέτωπος μπροστά στο τέρας, όποιο και αν είναι αυτό, με όποια μορφή, σε όποια χώρα.

Νομίζω πως κάτι πολύ λάθος συμβαίνει με εμάς που μάλλον θα πρέπει να σκύψουμε πάνω από αυτό και να το ξεψαχνίσουμε. Να το κοιτάξουμε καθαρά και να μας κοιτάξει πίσω.