Οι δημοσκοπήσεις έφεραν νέα μέτρα άρον άρον

Η Νέα Δημοκρατία από τις ευρωεκλογές πέρυσι δεν έχει καταφέρει να ανακάμψει δημοσκοπικά, παρότι ουσιαστικά δεν έχει αντίπαλο.

Έτσι από την επωδό πως νέα μέτρα θα ανακοινωθούν στη ΔΕΘ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χθες “μοίρασε” 1,1 δισ ευρώ από το περίσσευμα του πρωτογενούς πλεονάσματος σε ενοικιαστές, συνταξιούχους, αλλά και για δημόσια έργα. 

Τα κόμματα βέβαια είθισται να καταγγέλουν όταν είναι στην αντιπολίτευση την εκάστοτε κυβέρνηση για παροχολογία, ψηφοθηρικά “δωράκια” και “ψίχουλα”, αλλά όταν γίνονται κυβέρνηση και αφού λάβουν ανησυχητικά μηνύματα στις δημοσκοπήσεις να ανακοινώνουν μέτρα με το βλέμμα στις επόμενες κάλπες. Και η ΝΔ δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτό.

Το Μαξίμου πάντως διαβεβαιώνει ότι δεν σχεδιάζει πρόωρες εκλογές, ενώ τονίζει ότι τα μέτρα που ανακοινώθηκαν χθες έχουν μόνιμο χαρακτήρα και δεν αποτελούν έκτακτα επιδόματα.

“Σύμφωνα με τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση το πρόσθετο πλεόνασμα του 2024 θα μπορούσε να αξιοποιηθεί φέτος, για αυτό και τα μόνιμα μέτρα υπέρ των ενοικιαστών, χαμηλοσυνταξιούχων, ανασφάλιστων υπερήλικων και ΑΜΕΑ θα εφαρμοσθούν από τον Νοέμβριο ενώ και το Πρόγραμμα Δημοσίων επενδύσεων θα αυξηθεί φέτος κατά 500 εκατομμύρια ευρώ” έλεγαν κυβερνητικά στελέχη.

Στο γαλάζιο στρατόπεδο θεωρούν άλλωστε πως θα χρειαστεί χρόνος για να αποδώσουν πολιτικά όποια νέα μέτρα ανακοινώνονται τώρα. “Οποίος μοίρασε λεφτά προεκλογικά έχασε” προειδοποιούν έμπειρα στελέχη, εκτιμώντας ότι ο κ. Μητσοτάκης προβαίνει σε ανακοινώσεις τώρα για να τις έχουν αισθανθεί στην τσέπη τους οι ψηφοφόροι όταν φτάσουν στις κάλπες τέτοια εποχή το 2027. Ακόμη άλλωστε και να μην γίνουν πρόωρες εκλογές, το 2026 θα είναι ένα μακρύ προεκλογικό έτος.

Άλλο πακέτο στη ΔΕΘ για τη “μεσαία τάξη”

Από το Μαξίμου ξεκαθάριζαν δε ότι η κυβέρνηση δεν φέρνει πιο μπροστά τα μέτρα που επρόκειτο να ανακοινώσει στη ΔΕΘ, τα οποία θα αφορούν το 2026. “Οι μόνιμες παρεμβάσεις που ανακοινώθηκαν χθες αφορούν το τρέχον έτος και όχι τον σχεδιασμό του 2026. Αυτός θα ανακοινωθεί κανονικά στην επόμενη ΔΕΘ”, έλεγαν κυβερνητικά στελέχη.

Στη ΔΕΘ ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται ειδικότερα να εξαγγείλει μειώσεις φόρων κυρίως για τη λεγόμενη “μεσαία τάξη”, που θεωρείται ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις εκλογικές νίκες της ΝΔ το 2019 και το 2023.

Εν τω μεταξύ πάντως δεν αποκλείεται η κυβέρνηση να ανακοινώνει σε δόσεις και άλλα μέτρα, όπως είχε κάνει άλλωστε με την προαναγγελία των αυξήσεων στις Ένοπλες Δυνάμεις, οι οποίες τυπικά θα περιλαμβάνονται στο πακέτο της ΔΕΘ.

Τα νέα μέτρα για ενοικιαστές, συνταξιούχους και ενίσχυση των δημοσίων έργων είχαν συζητηθεί τις τελευταίες δέκα ημέρες σε κλειστό κύκλο στο Μέγαρο Μαξίμου με το οικονομικό επιτελείο.

Οι ανακοινώσεις έγιναν όμως χθες, μετά την επίσημη δημοσίευση των στοιχείων για το πρωτογενές πλεόνασμα από την ΕΛΣΤΑΤ και τη Eurostat, αλλά και για να μη “χαθούν” μέσα στις διακοπές του Πάσχα.

“Η λογική της κυβέρνησης είναι απλή: Πρώτα δημιουργεί τον δημοσιονομικό χώρο και μετά το μετατρέπει σε κοινωνικό και αναπτυξιακό κεφάλαιο, χωρίς να θέτει επ’ ουδενί σε κίνδυνο τη δημοσιονομική και οικονομική μας σταθερότητα”, έλεγαν κυβερνητικά στελέχη.

“Εξαντλήσαμε όλα τα περιθώρια” λένε από την κυβέρνηση

Υποστήριζαν μάλιστα ότι το «υπερπλεόνασμα» δεν προκύπτει από την αύξηση των φορολογικών βαρών των πολιτών.

“Ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι αυτή που έχει μειώσει πάνω από 72 άμεσους φόρους, έμμεσους και εισφορές, σε εισοδήματα, ακίνητα, τέλη επιτηδεύματος, φόρους μικρομεσαίων επιχειρήσεων, επαγγελματιών κλπ” έλεγαν κυβερνητικά στελέχη.

Απέδιδαν ειδικότερα το υψηλό πλεόνασμα σε τρεις παράγοντες: Πρώτον, στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μέσα από σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία και τη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές. Δεύτερον, στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των δημοσίων εσόδων. Τρίτον, σε εξοικονόμηση δαπανών στον δημόσιο τομέα, μέσα από την καταπολέμηση της σπατάλης. Σημειωτέον άλλωστε ότι το βασικό κριτήριο των νέων ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων είναι το ύψος των δαπανών και όχι το ύψος του πλεονάσματος.

Οι ίδιες πηγές απέρριπταν τα αιτήματα της αντιπολίτευσης να μοιραστούν στους πολίτες περισσότερα χρήματα από το υπερπλεόνασμα των 11 δισ. “Με τα μέτρα που ανακοινώθηκαν εξαντλούνται όλα τα περιθώρια, «πιάνουμε» την οροφή των επιτρεπόμενων δαπανών. Οσοι από την αντιπολίτευση πιστεύουν ότι πρέπει να δοθούν και έξτρα χρήματα θα πρέπει να πουν ποιους θα φορολογήσουν και πόσο για να εξασφαλίσουν αυτούς τους πόρους”, έλεγαν κυβερνητικά στελέχη.

Μικρή ανάσα για ενοικιαστές, χωρίς να λύνεται το στεγαστικό

Η κυβέρνηση προβάλλει ιδιαίτερα το μέτρο της επιστροφής ενός ενοικίου ετησίως, καθώς το υψηλό κόστος της στέγασης αποτελεί ένα μείζον κοινωνικό πρόβλημα και προκαλεί οργή στην κοινωνία. Για αυτό άλλωστε ο πρωθυπουργός σήμερα θα επισκεφθεί τελικά το υπουργείο Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής σε συνέχεια των χθεσινών ανακοινώσεων.

Από το Μαξίμου δηλώνουν ότι η απόφαση αυτή ελήφθη “για να δοθεί απάντηση στο πρόβλημα της στέγης” και τονίζουν: “Η ενίσχυση των συμπολιτών μας που είναι στο ενοίκιο ή πληρώνουν ενοίκια για τα παιδιά τους που σπουδάζουν και τα βγάζουν δύσκολα πέρα, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για την κυβέρνηση και τον Κυριάκο Μητσοτάκη.” 

Αλλά εάν και η επιστροφή ενός ενοικίου ετησίως θα είναι μία ανάσα για όσους ενοικιαστές πληρούν τα κριτήρια, το μέτρο αυτό αποτελεί ένα ακόμη παυσίπονο για τη στεγαστική κρίση.

Η κυβέρνηση αρνείται να λάβει ουσιαστικά μέτρα για το AirBnB, που αποτελεί την κύρια πηγή του κακού ιδίως στην Αθήνα, μη θέλοντας να δυσαρεστήσει ιδιοκτήτες και εταιρίες που έχουν σημαντικά εισοδήματα από τη βραχυχρόνια μίσθωση. Εστιάζει δε σε μέτρα αύξησης της προσφοράς της στέγης, τα οποία όμως ακόμη και εάν αποδειχθούν αποτελεσματικά, θα αποδώσουν σε βάθος χρόνου.

Με βάση τα στοιχεία που είναι γνωστά από τις φορολογικές δηλώσεις, η κυβέρνηση εκτιμά  ότι στην περίμετρο των δικαιούχων για επιστροφή ενός ενοικίου ετησίως εντάσσεται περίπου το 80% των νοικοκυριών που νοικιάζουν. Ποσοστό που ισοδυναμεί με περίπου 1,28 εκατομμύρια πολίτες. Μένει βέβαια να φανεί στην πράξη πόσους και ποιους τελικά θα αφορά, καθώς στην πραγματικότητα οι νέοι εργαζόμενοι με κατώτατο ή κάτω από το μέσο μισθό ούτως ή άλλως δεν μπορούν σήμερα να ενοικιάσουν μόνοι τους σπίτι.

Στόχος και η πάταξη των μαύρων συναλλαγών στα ενοίκια

Μοιάζει μάλιστα η κυβέρνηση να επιδιώκει με το μέτρο αυτό πρωτίστως και την πάταξη της φοροδιαφυγής από τα ενοίκια. “Η ετήσια επιστροφή θα υπολογίζεται με βάση τη δαπάνη για ενοίκιο που δηλώνεται στις φορολογικές δηλώσεις, και δίνει ένα πολύ σημαντικό κίνητρο ώστε να «ασπρίσουν» αδήλωτα εισοδήματα από ακίνητα” έλεγαν κυβερνητικά στελέχη.

Σημείωναν δε πως το μέσο ενοίκιο ανέρχεται στα 255 ευρώ ανά μήνα (αν και όλοι οι ενοικιαστές ή όσοι αναζητούν στέγη γνωρίζουν ότι η πραγματικότητα στην αγορά είναι διαφορετική). Και τόνιζαν ότι αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο μείωσης των «μαύρων» συναλλαγών.

Αυτό δημιουργεί όμως το ερώτημα εάν υπάρχει κίνδυνος νέας αυξητικής τάσης στα ενοίκια. Κυβερνητικά στελέχη απαντούσαν ότι: “Εκτός από το μέτρο της επιστροφής ενοικίου, το οποίο λειτουργεί και ως κίνητρο ώστε να καταγράφεται και να δηλώνεται το σύνολο του ποσού που καταβάλλεται στους ιδιοκτήτες, η κυβέρνηση εφαρμόζει σειρά μέτρων με στόχο να αυξηθεί η προσφορά ακινήτων.”

Υπενθύμιζαν ειδικότερα την απαγόρευση νέων βραχυπρόθεσμων μισθώσεων σε κορεσμένες περιοχές, το μηδενικό συντελεστή φορολογίας εισοδήματος από ακίνητα για όσους ιδιοκτήτες μετατρέψουν τις μισθώσεις από βραχυχρόνιες σε μακροχρόνιες, το πρόγραμμα «Ανακαινίζω ενοικιάζω» για κλειστές κατοικίες με σκοπό την ενοικίαση και την κοινωνική αντιπαροχή για αδρανή ακίνητα δημοσίου.

Τα κριτήρια για την επιστροφή ενοικίου

Υπενθυμίζεται ότι η επιστροφή ενοικίου θα γίνεται κάθε Νοέμβριο, είναι αφορολόγητη και θα αντιστοιχεί στο 1/12 της δηλωθείσας δαπάνης. Αρα καλύπτονται τόσο οι ενοικιαστές που νοικιάζουν για ολόκληρο το έτος όσο και αυτοί αναζητούν στέγη εποχικά.

Το μέγιστο ποσό της επιστροφής για ενοικίαση πρώτης κατοικίας είναι 800 ευρώ, προσαυξημένο κατά 50 ευρώ για κάθε παιδί. Το μέτρο καλύπτει και την ενοικίαση φοιτητικής κατοικίας. Ξεχωριστή επιστροφή θα δίνεται για όσα παιδιά ενός νοικοκυριού σπουδάζουν και νοικιάζουν. Το πλαφόν για τη φοιτητική κατοικία είναι επίσης 800 ευρώ, χωρίς προσαύξηση, καθώς δεν πρόκειται για οικογενειακή εστία.

Τα ευρεία εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγηση της επιστροφής ενοικίου είναι τα ίδια με το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2» (20.000 ευρώ για άγαμο, 28.000 για έγγαμο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης με προσαύξηση 4.000 ευρώ ανά παιδί, 31.000 ευρώ για μονογονεϊκή οικογένεια με προσαύξηση 5.000 ευρώ ανά τέκνο πέραν του πρώτου). Όσον αφορά στα περιουσιακά κριτήρια, το όριο ανέρχεται στις 120.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 20.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος.

Τα περιουσιακά κριτήρια εφαρμόζονται μόνο για την επιστροφή ενοικίου για την κύρια κατοικία. Για τη φοιτητική εφαρμόζονται μόνο τα εισοδηματικά.