COP27: Από μικρό (και ευάλωτο) μαθαίνεις την αλήθεια

Η ομιλία που ξεχώρισε ανάμεσα στις ομιλίες των παγκόσμιων ηγετών στη Διάσκεψη για το Κλίμα COP27, ήταν αυτή της Mia Mottley, Πρωθυπουργού του Μπαρμπάντος, ενός από αυτούς τους εξωτικούς προορισμούς που πάντα ονειρευόμαστε να πάμε, όμως σε λίγα χρόνια μπορεί να μην υπάρχει, αφού είναι μία από τις πολύ ευάλωτες χώρες στην κλιματική κρίση.

“Έχουμε τη συλλογική ικανότητα να μεταμορφώνουμε. Είμαστε στη χώρα που έχτισε τις πυραμίδες. Ξέρουμε πώς να βγάλουμε τη δουλεία από τον πολιτισμό μας. Μπορούμε να βρούμε ένα εμβόλιο μέσα σε δύο χρόνια μόλις, μετά την πανδημία που μας χτύπησε. Ξέρουμε πώς είναι να στέλνουμε άνθρωπο στο φεγγάρι και τώρα τοποθετήσαμε ρομποτικά ρόβερ στον Άρη. Όμως, η απλή πολιτική θέληση που χρειάζεται, όχι μόνο για να έρθουμε εδώ και να δώσουμε υποσχέσεις, αλλά και να τις πραγματοποιήσουμε και να κάνουμε μια απτή διαφορά στις ζωές των ανθρώπων τους οποίους έχουμε την ευθύνη να υπηρετούμε, ακόμα δεν φαίνεται ότι μπορεί να γίνει πραγματικότητα”, δήλωσε.

Η φετινή COP27 ξεκίνησε με λίγη καθυστέρηση, αφού μετά από πολλές διαπραγματεύσεις, συμπεριλήφθηκε στην ατζέντα της Διάσκεψης το θέμα της χρηματοδότησης για απώλειες και ζημίες εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Πέρσι στη Γλασκώβη, μία αντίστοιχη προσπάθεια είχε μπλοκαριστεί από τις πλούσιες χώρες. Η συζήτηση για απώλειες και ζημίες, για θέματα αποζημιώσεων προς τις πληγείσες χώρες δηλαδή, είναι μία πολύ θετική εξέλιξη, και πρέπει να προχωρήσει παραπέρα, με τη δημιουργία μηχανισμού που θα ρυθμίζει τη χρηματοδότηση αυτή για να στηρίξει την κλιματική δικαιοσύνη, κάτι που οι πληγείσες χώρες ζητούν εδώ και χρόνια. Παρόλα αυτά, ο “αγώνας” αυτός τώρα ξεκινά, αφού και φέτος υπήρξαν πλούσιες χώρες που προσπάθησαν να κρατήσουν το θέμα εκτός ατζέντας. Προς το παρόν δέσμευση φέτος έχει γίνει από τη Σκωτία, τη Δανία, τη Γερμανία, την Αυστρία, την Ιρλανδία και το Βέλγιο.

Την Τρίτη, οι ηγέτες του κόσμου κλήθηκαν να ενωθούν για να προστατεύσουν, να διατηρήσουν και να αποκαταστήσουν τα δάση του πλανήτη, σε συνέχεια των περσινών συνομιλιών όπου περισσότερες από 140 χώρες δεσμεύτηκαν στην COP26 να σταματήσουν και να αντιστρέψουν την καταστροφή των δασών και την υποβάθμιση της γης ως το 2030. Μία ισχυρή συμμαχία θα μπορούσε όντως να προσφέρει τους απαραίτητους πόρους για την προστασία των δασών, όμως η συγκεκριμένη πρωτοβουλία φαίνεται ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα “πράσινο φως” για οχτώ ακόμα χρόνια καταστροφής τους. Είναι πλέον περιττό να πούμε ότι ο χρόνος πιέζει: πρέπει να εφαρμόσουμε πρακτικές ανεξάρτητες από την αγορά για την προστασία της φύσης, όπως ορίζει το Άρθρο 6.8 της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα.

Τα μικρά νησιωτικά κράτη συνεχίζουν να πιέζουν για μέτρα για την κλιματική κρίση, στην ουσία για την ίδια τους τη σωτηρία. Ο Πρωθυπουργός της Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, αυτής της μικρής χώρας στην Καραϊβική, Gaston Browne, μιλώντας εκ μέρους της Συμμαχίας Μικρών Νησιωτικών Κρατών, είπε τα πράγματα με το όνομά τους: “η βιομηχανία πετρελαίου και αερίου συνεχίζει να έχει κέρδος σχεδόν 3 δισεκατομμύρια αμερικανικά δολάρια καθημερινά. Είναι καιρός οι εταιρείες αυτές να αναγκαστούν να πληρώσουν έναν παγκόσμιο φόρο από τα κέρδη τους, ως πηγή της χρηματοδότησης των απωλειών και ζημιών. Όσο κερδίζουν, ο πλανήτης καίγεται.” Επίσης, το νησιωτικό κράτος Τουβαλού ένωσε τη φωνή του με το Βανουάτου, ζητώντας διεθνή συνθήκη για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.

Στα δικά μας, ο Πρωθυπουργός την Τρίτη στην ομιλία του στην COP27, μίλησε για την ανάγκη να είμαστε και ριζοσπάστες, αλλά και ρεαλιστές. Δηλαδή “ναι μεν μετάβαση, αλλά”. Επίσης όμως υποστήριξε ότι η ενέργεια χαμηλών εκπομπών σημαίνει ενεργειακή ασφάλεια, κανείς δεν μπορεί να σταματήσει τον ήλιο και τον αέρα. Άρα, το “αλλά” ποιο είναι; Αφού μπορούμε να έχουμε καθαρή ενέργεια, πιο φθηνή, που δεν προκαλεί εντάσεις και προσφέρει ασφάλεια, γιατί να μην στρέψουμε τους πόρους και την έμφασή μας εκεί; Και πώς όλα αυτά είναι ριζοσπαστικά, αφού η τεχνολογία υπάρχει ήδη;

Ας κρατήσουμε την έκκληση του Simon Stiell, Εκτελεστικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, που είπε ότι “Φαίνεται αδύνατο, μέχρι να γίνει πραγματικότητα. Θα κάνουμε τον καθένα να αναλάβει τις ευθύνες του, είτε είναι Πρόεδρος, είτε Πρωθυπουργός, είτε CEO”. Και ας κλείσουμε με την υπενθύμιση του Antonio Guterres, Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, που μας ξεκαθάρισε πάλι ότι “ένα παράθυρο με ευκαιρία για δράση παραμένει ανοιχτό, αλλά πλέον περνάει μόνο μια στενή αχτίδα φωτός. Ο παγκόσμιος αγώνας για το κλίμα θα τελειώσει με νίκη ή ήττα σε αυτήν την κρίσιμη δεκαετία, στη δική μας βάρδια”.

Η Σμαράγδα Σκούλου εργάζεται στο τμήμα επικοινωνίας του ελληνικού γραφείου της Greenpeace