ΕΕ: Χαμηλά ο πήχης για τα “αναχώματα” στην ενεργειακή ακρίβεια

Με χαμηλά τον πήχη σε σχέση με την επιβολή “πλαφόν” στις τιμές εισαγωγής φυσικού αερίου στην ΕΕ συνέρχεται στις 20 Οκτωβρίου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναζητώντας διέξοδο στο ενεργειακό αδιέξοδο.

Ήδη, η Κομισιόν με τη δημοσιοποίηση των προτάσεών της επιχείρησε να συμβιβάσει τις αντικρουόμενες απόψεις αποτυπώνοντας όμως κυρίως τη Γερμανική εκδοχή σε σχέση με το πώς θα δομηθεί η αγορά φυσικού αερίου στο μέλλον.

Συμπερασματικά με βάση τις χθεσινές ανακοινώσεις προβλέπονται  υποχρεωτικές κοινές αγορές 13,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, προώθησης δράσεων αλληλεγγύης σε χώρες-μέλη που αντιμετωπίζουν προβλήματα εφοδιασμού,  μέτρα μείωσης της ζήτησης για φυσικό αέριο, ενώ επελέγη μια “θολή” αναφορά για “ευέλικτο ή δυναμικό περιορισμό των τιμών”  στο TTF που ίσως ενεργοποιηθεί για λίγο διάστημα, έως ότου ετοιμαστεί ο συμπληρωματικός δείκτης τιμολόγησης, ειδικά για το LNG, που προσδοκάται ότι θα δώσει πιο αξιόπιστα σήματα τιμών.

Ευελιξία

Όπως αναφέρθηκε ο  μηχανισμός θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτος για να διασφαλίζει την ασφάλεια εφοδιασμού. Τα όποια όρια τιμών τεθούν θα πρέπει να είναι αρκετά υψηλά για να λειτουργεί η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, να μη διαταράσσονται οι ροές εντός της Ε.Ε. και αρκούντως ικανά για να καλύπτουν και τα υπόλοιπα benchmarks (πέραν του TTF) που υπάρχουν στην Ε.Ε. “Μόλις οι κυβερνήσεις συμφωνήσουν σε αυτές τις αρχές (κάτι που δεν έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής…), τότε θα καθοριστούν οι λεπτομέρειες ώστε αυτό το πλαφόν να καταστεί λειτουργικό. Το δυναμικό πλαφόν θα ενεργοποιηθεί όταν χρειαστεί, δηλαδή όχι απευθείας”,ανέφερε η πρόεδρος της Κομισιόν.

Δεν ξεκαθάρισε πάντως το τι θα γίνει με το “Ιβηρικό μοντέλο” που προβλέπει επιβολή πλαφόν μόνο στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή. Να σημειωθεί ότι μέσα από ένα non paper, που κατέθεσε η Γαλλία, και συζητάει η Γερμανία, αλλά συναντά την αντίθεση σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και το Βέλγιο λόγω του μεγάλου δημοσιονομικού κόστους το θέμα του πλαφόν στην ηλεκτροπαραγωγή διακινείται μεταξύ των κρατών μελών. 

Πάντως, απαντώντας σε ερώτηση για το εάν οι προτάσεις της Κομισιόν έχουν την αποδοχή των κρατών μελών της ΕΕ, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως υπάρχει αποδοχή των θέσεων των Βρυξελλών.  «Υπάρχει σύγκλιση των κρατών-μελών στα προτεινόμενα μέτρα. Όσον αφορά το δυναμικό πλαφόν, αν και υπήρχαν διαφωνίες αρχικά, όσο προχωρούμε σε ανάλυση σε βάθος της λύσης, τόσο περισσότερα μέλη πείθονται. Ήταν σημαντικό εξαρχής να σταθεροποιηθεί η αγορά, αν δεν είχε επιτευχθεί αυτό, δεν θα ήταν δυνατόν να προχωρήσουμε σε αυτές τις νέες προτάσεις. Έχει έρθει η ώρα να προχωρήσουμε σε ένα ξεκάθαρο “σήμα”, ότι θέλουμε να είμαστε αξιόπιστοι εταίροι στην αγορά αερίου, αλλά πλέον όχι σε οποιαδήποτε τιμή του καυσίμου» συμπλήρωσε.  

Πάντως ως φαίνεται οι “ζυμώσεις” θα συνεχιστούν εντατικά. Όπως είπε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε χθεσινοβραδινή ανάρτησή του στο Twitter: “Το επικείμενο Συμβούλιο αποτελεί μια ευκαιρία να ανακτήσουμε τον έλεγχο των ενεργειακών μας αγορών, θέτοντας όρια στις τιμές και περιορίζοντας την ακραία μεταβλητότητα. Αυτό θα αποτελούσε αποφασιστικό βήμα για τη μείωση των τιμών ενέργειας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης”

Τα μέτρα που προτείνονται

• Κοινή αγορά φυσικού αερίου

Αρχικά, η Επιτροπή προτείνει κοινές αγορές φυσικού αερίου για τη διαπραγμάτευση καλύτερων τιμών και την αποφυγή ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών-μελών.  Η Επιτροπή θα αναθέσει σε έναν πάροχο υπηρεσιών να οργανώσει τη συγκέντρωση της ζήτησης σε επίπεδο ΕΕ, ομαδοποιώντας τις ανάγκες εισαγωγής αερίου και αναζητώντας προσφορές στην αγορά που να ανταποκρίνονται στη ζήτηση.   Οι εταιρείες θα έχουν τη δυνατότητα να σχηματίσουν μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία αγορών φυσικού αερίου, σύμφωνα με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ.

 Οι από κοινού αγορές θα βοηθήσουν τα μικρότερα κράτη μέλη και ειδικότερα τις εταιρείες, που βρίσκονται σε λιγότερο ευνοϊκή κατάσταση ως αγοραστές, να έχουν πρόσβαση σε όγκους φυσικού αερίου με καλύτερες συνθήκες. 

Ο κανονισμός περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για την ενίσχυση της διαφάνειας των προβλεπόμενων και των τελικών αγορών προμήθειας φυσικού αερίου, προκειμένου να αξιολογηθεί κατά πόσο επιτυγχάνονται οι στόχοι της ασφάλειας του εφοδιασμού και της ενεργειακής αλληλεγγύης. Η Επιτροπή θα πρέπει να ενημερώνεται πριν από τη σύναψη οποιασδήποτε αγοράς φυσικού αερίου ή μνημονίου συμφωνίας όγκου άνω των 5 TWh (λίγο πάνω από 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα) και μπορεί να εκδώσει σύσταση σε περίπτωση δυνητικά αρνητικού αντίκτυπου στη λειτουργία της κοινής αγοράς, την ασφάλεια του εφοδιασμού ή την ενεργειακή αλληλεγγύη. 

• Νέος δείκτης στο φυσικό αέριο 

Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός νέου δείκτη τιμολόγησης για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο έως τον Μάρτιο του 2023 και στο μεσοδιάστημα προτείνει τη δημιουργία ενός μηχανισμού διόρθωσης των τιμών για τη θέσπιση ενός δυναμικού ορίου τιμής για τις συναλλαγές στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου TTF.  «To ευρωπαϊκό χρηματιστήριο φυσικού αερίου, το TTF, δεν αντικατοπτρίζει πλέον με ακρίβεια την τιμή των συναλλαγών ΥΦΑ στην ΕΕ», τονίζει η Επιτροπή. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει να αναπτυχθεί ένα νέο συμπληρωματικό σημείο αναφοράς τιμών με τον ACER (ευρωπαϊκός οργανισμός για τη συνεργασία των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας) για την αντιμετώπιση αυτής της «συστημικής πρόκλησης». 

Το νέο σημείο αναφοράς θα προβλέπει σταθερή και προβλέψιμη τιμολόγηση για τις συναλλαγές ΥΦΑ. Η Επιτροπή θα αναθέσει στην ACER να δημιουργήσει ένα αντικειμενικό εργαλείο ημερήσιας αξιολόγησης των τιμών και, στη συνέχεια, ένα σημείο αναφοράς που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους φορείς εκμετάλλευσης της ενεργειακής αγοράς για την αναπροσαρμογή της τιμής στα συμβόλαιά τους για το φυσικό αέριο.  Μέχρι να γίνει το παραπάνω, η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση ενός προσωρινού μηχανισμού περιορισμού των τιμών, μέσω του ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου αερίου ( TTF), ο οποίος θα ενεργοποιείται όταν χρειάζεται. 

• Αλληλεγγύη και μείωση της ζήτησης 

Η Επιτροπή τονίζει ότι «είναι έτοιμη να ενεργοποιήσει την κατάσταση συναγερμού στην ΕΕ» ή να επανεξετάσει το στόχο μείωσης, εάν τα τρέχοντα μέτρα αποδειχθούν ανεπαρκή. Για να ενισχυθεί η ετοιμότητα για πιθανές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή προτείνει μέτρα που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να μειώσουν περαιτέρω τη μη βασική κατανάλωση για να εξασφαλίσουν ότι παρέχεται αέριο σε βασικές υπηρεσίες και βιομηχανίες. «Αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επηρεάσει την κατανάλωση των νοικοκυριών που είναι ευάλωτοι πελάτες», τονίζει η Επιτροπή.  Δεδομένου ότι δεν έχουν συνάψει όλα τα κράτη μέλη τις απαραίτητες διμερείς συμφωνίες αλληλεγγύης, η Επιτροπή προτείνει κανόνες που θα διασφαλίζουν ότι κάθε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει έκτακτη ανάγκη θα λάβει αέριο από άλλα, με αντάλλαγμα μια «δίκαιη αποζημίωση». Η υποχρέωση παροχής αλληλεγγύης θα επεκταθεί σε μη συνδεδεμένα κράτη μέλη με εγκαταστάσεις ΥΦΑ, υπό την προϋπόθεση ότι το αέριο μπορεί να μεταφερθεί στο κράτος μέλος όπου χρειάζεται.

Για τη βελτιστοποίηση της χρήσης του ΥΦΑ και της υποδομής αγωγών, η Επιτροπή προτείνει νέα εργαλεία για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τη διαθέσιμη χωρητικότητα και νέους μηχανισμούς για να διασφαλιστεί ότι η χωρητικότητα δεν δεσμεύεται και δεν χρησιμοποιείται από τους φορείς της αγοράς.

• Τα 40 δισεκ.

Προτείνεται, επίσης, η προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας, υπό το φως της υποψίας δολιοφθοράς των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream 1 & 2.  Επίσης, η Επιτροπή προτείνει να χρησιμοποιηθεί το 10% του Ταμείου Συνοχής για την περίοδο 2014-2020, αξίας περίπου 40 δις ευρώ, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Παράλληλα, σκοπεύει να υποβάλει προτάσεις για την ενίσχυση της οικονομικής δύναμης πυρός της ΕΕ για το REPowerEU, για να επιταχύνει τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και να αποφύγει τον κατακερματισμό στην ενιαία αγορά. 

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις