Γιάννης Πούπκος: Απαραίτητη για τη χώρα μια νέα εθνική, κοινωνική, πράσινη, αναπτυξιακή συμφωνία

Την τελευταία δεκαετία, στο πλαίσιο των διαδοχικών κρίσεων που αντιμετώπισε η χώρα, επιβλήθηκε μία σειρά αντεργατικών μέτρων και «μεταρρυθμίσεων» που αποσάρθρωσε, στο σύνολό του, το πλέγμα των δημοκρατικών εργασιακών σχέσεων το οποίο είχε διαμορφωθεί μέσα από τους διαχρονικούς αγώνες των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους.  

Ως αποτέλεσμα, το βάρος όλων των κρίσεων επωμίστηκαν κυρίως, με έναν άδικο και ασύμμετρο τρόπο, ο κόσμος της εργασίας καθώς και οι συνταξιούχοι της χώρας.

Η αποκατάσταση αυτής της κοινωνικής αδικίας είναι σήμερα αναγκαία όσο ποτέ.

Σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, η χώρα μας τα επόμενα χρόνια θα σημειώσει σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Έφτασε, λοιπόν, η ώρα αλλαγών και τομών προς όφελος των πολιτών που επλήγησαν περισσότερο τα τελευταία χρόνια, με σκοπό να τους αποδοθεί το μέρισμα της ανάπτυξης που τους αναλογεί, καλύπτοντας τις προηγούμενές τους απώλειες.

Για τον κόσμο της εργασίας, αυτό προϋποθέτει την άμεση δημοκρατική επαναρρύθμιση των εργασιακών σχέσεων καθώς και την αποκατάσταση του πλήρους απορρυθμισμένου συλλογικού εργατικού δικαίου.

Βασικοί πυλώνες του νέου εργασιακού πλαισίου πρέπει να είναι:

• Η πλήρης και αξιοπρεπής απασχόληση, με σκοπό την καταπολέμηση της αυξημένης ανεργίας, μέσα από τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας, οι οποίες θα διασφαλίζουν πραγματικά αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και ποιότητας ζωής για το σύνολο των εργαζομένων. Σε αντίθετη, δηλαδή, κατεύθυνση από την ενίσχυση όλων των μορφών προσωρινού χαρακτήρα, ελαστικοποίησης και συνεχούς επισφάλειας, που ήταν η βάση των αντιμεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια. Οι μορφές αυτές δοκιμάστηκαν και κρίθηκαν άδικες και αναποτελεσματικές. Βασικός στόχος, να μην υπάρχουν εργαζόμενοι χωρίς κάλυψη από συλλογική σύμβαση και χωρίς κοινωνική προστασία. Να σταματήσει η άνιση μεταχείριση και η ομηρία των εργαζόμενων-λάστιχο δηλ. των «ενοικιαζόμενων», των εργαζόμενων με μπλοκάκι, με σχέση υπεργολαβίας κλπ. Αντίστοιχες τομές και αλλαγές προς όφελος του κόσμου της εργασίας έγιναν πρόσφατα στην Ισπανία, γεγονός που αποδεικνύει ότι η υλοποίηση αυτών των προτάσεων είναι καθαρά θέμα πολιτικής βούλησης και προοδευτικής θεώρησης.
• Η προστασία της εργασίας, μέσα από την ουσιαστική αντιμετώπιση της μαύρης, ανασφάλιστης και αδήλωτης εργασίας που αποτελεί όνειδος για μία χώρα, η οποία θέλει να λέγεται σύγχρονη, με οικονομία βιώσιμη και ανθεκτική. Με ουσιαστική ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών (βλ. Επιθεώρηση Εργασίας) και όχι με αποδόμησή τους όπως συμβαίνει σήμερα.
• Το σημαντικά ενισχυμένο εισόδημα που θα προκύψει μέσα από την απαιτούμενη γενναία αύξηση του κατώτατου μισθού, ταυτόχρονα όμως με τη διάχυση της αύξησης αυτής στους μισθούς των κλαδικών και των επιχειρησιακών συμβάσεων.
• Ο θεσμός των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων ο οποίος πρέπει να αποκατασταθεί και να ενισχυθεί, με πρώτο βήμα την κατάργηση της 6ης ΠΥΣ/2012  και των προβλέψεών της, όπως και των μετέπειτα νόμων που αποδυνάμωσαν περαιτέρω την πλευρά των εργαζόμενων και των εκπροσώπων τους στις Συλλογικές Διαπραγματεύσεις, στη Μεσολάβηση και στη Διαιτησία. Σημειώνεται ότι το ποσοστό κάλυψης των συλλογικών συμβάσεων στη χώρα μας, με στόχο την κάλυψη του 70% των μισθωτών, είναι σήμερα 14%, χαμηλότερο δηλαδή κατά 56 ποσοστιαίες μονάδες από τον παραπάνω στόχο – πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής!
• Η συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση των εργαζομένων, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο καταπολέμησης της ανεργίας και ταυτόχρονα ποιοτικής ενδυνάμωσης της εργασίας προς την κατεύθυνση θέσεων εργασίας βιώσιμων, σύγχρονων και καλά αμειβόμενων. Είναι απαραίτητη η ποιοτική εκπαίδευση που να ανταποκρίνεται με επιτυχία στη συνεχή αλλαγή ειδικοτήτων και να καλύπτει κενά σε δεξιότητες που μπορεί να προκύψουν από τις τεχνολογικές εξελίξεις ή την αυξανόμενη ζήτηση για «πράσινες» δεξιότητες.
• Η κάλυψη και η αποτελεσματική προστασία των εργαζομένων στη νέα ψηφιακή οικονομία. Χρειάζεται ένα ισχυρό πλαίσιο που να διασφαλίζει ότι ο εργαζόμενος της ψηφιακής εποχής (λ.χ σε ψηφιακές πλατφόρμες, με τηλεργασία κλπ) θα είναι ένας εργαζόμενος ασφαλής, με σαφή διάκριση και σεβασμό του ελεύθερου χρόνου του (δικαίωμα αποσύνδεσης), επαρκώς καταρτισμένος, με αξιοπρεπείς αμοιβές και δικαιώματα που δεν θα κινδυνεύει να εγκλωβιστεί σε εργασιακά υποβαθμισμένα σχήματα «ψευτο-αυτοαπασχόλησης».
• Η ίση αμοιβή για ίση εργασία και η εξάλειψη των ανισοτήτων, των διακρίσεων και των εμποδίων που σήμερα υφίστανται σε μεγάλο βαθμό στην αγορά εργασίας και αφορούν κυρίως στις γυναίκες, στους νέους και στους εργαζόμενους γονείς. Μέσα από εξειδικευμένες προβλέψεις, ειδικά προγράμματα και τη δημιουργία ενός συγκεκριμένου πλέγματος προστασίας και υποστήριξης.

Αυτά μπορεί και πρέπει να γίνουν μέσα από μία νέα Εθνική, Κοινωνική, Πράσινη Αναπτυξιακή Συμφωνία, αποτέλεσμα ενός συγκροτημένου, θεσμικού, αξιόπιστου και ειλικρινούς διαλόγου, από τον οποίο να προκύψουν:

– ένα νέο, σύγχρονο Κοινωνικό Συμβόλαιο για την πραγματική οικονομική και κοινωνική σύγκλιση. Γιατί πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν άνθρωποι.

– μία «Χάρτα Αλληλεγγύης και Ανάπτυξης» για όλους τους πολίτες, ιδίως για εκείνους που είναι «εκτός των τειχών».

Για να επιτευχθεί ο κυρίαρχος στόχος της χώρας για μια πολύπλευρη, βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη.

Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει ότι Κυβέρνηση, συνδικάτα και εργοδοτικές οργανώσεις θα αντιμετωπίσουν τα σύγχρονα προβλήματα με καινοτόμο πνεύμα, με επίκεντρο τον άνθρωπο και με συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας μιας δίκαιης μετάβασης στη νέα, πράσινη και ψηφιακή εποχή.

Ετσι μόνο θα μπορέσουμε να διασφαλίσουμε την κοινωνική βιωσιμότητα, την κοινωνική πρόοδο και την ευημερία για όλους τους πολίτες, χωρίς ανισότητες και αποκλεισμούς.