ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟΥΣ ΚΗΠΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ- ΜΙΑ ΔΩΡΕΑΝ ΟΑΣΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Η κυριακάτικη βόλτα μας στην Αθήνα κατέληξε στους Κήπους του Προεδρικού Μεγάρου, που όταν ανοίγουν για το κοινό γίνεται κοσμοσυρροή.
Καιρού επιτρέποντος, μία βόλτα στο κέντρο της Αθήνας την Κυριακή δίνει πολλές ευκαιρίες για περπάτημα και χάζι και μία από αυτές για εμάς κατέληξε στους Κήπους του Προεδρικού Μεγάρου στην Ηρώδου του Αττικού. Πρόκειται για ένα τοπόσημο που δεν είναι προσβάσιμο συχνά για το ευρύ κοινό αλλά, όπως είδαμε με τα μάτια μας, όταν ανοίγει συγκεντρώνει “μελίσσι” επισκεπτών από όλο το λεκανοπέδιο.
Ο “ανώτατος θεσμός της Δημοκρατίας έχει υποχρέωση να μην κρατά τους χώρους του Μεγάρου απροσπέλαστους στους πολίτες και προσβάσιμους μόνο στους επίσημους επισκέπτες” είπε η πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, όταν παρευρέθηκε στον Κήπο του Προεδρικού, στις 9 Οκτωβρίου, συνομιλώντας με το κοινό. Και κάπως έτσι η “συμπερίληψη” αποκτά μία ακόμα διάσταση και οι κήποι τους οποίους κρυφοκοιτούσαμε από την Ηρώδου του Αττικού άνοιξαν για ακόμα μία φορά τις πόρτες τους.
Μετά την αναπάντεχη ουρά στην είσοδο και αφού ελέγχθηκαν η ταυτότητα και η τσάντα μας, ο κήπος άνοιξε μπροστά μας την τεράστια αγκαλιά του με τα αιωνόβια πλατάνια, τις φιλύρες και τα κυπαρίσσια, αλλά και τα δεκάδες πουλιά που βρίσκουν καταφύγιο στα 25 περίπου στρέμματά του.
Μια όαση στο κέντρο της Αθήνας
Μπαίνοντας, αφού περπατήσαμε για λίγο στη… σκιά του αριστουργηματικού κτιρίου του Τσίλερ, κατεβήκαμε καμαρωτά τις μαρμάρινες σκάλες και από εδώ πλέον είδαμε όλο το ανάπτυγμα των κήπων να απλώνονται μπροστά μας, καταπράσινοι και γεμάτοι ζωή. Στη βάση της σκάλας μάς υποδέχτηκε μια συστοιχία διπλών πανύψηλων κυπαρισσιών μαζί με τις μυρωδιές της φύσης.
Ο κήπος ακολουθεί ένα σχετικά αυστηρό γεωμετρικό σχέδιο γαλλικού ρυθμού, με συμμετρικά παρτέρια χλόης και νησίδες εποχικών ανθοφόρων φυτών. Αιωνόβια πλατάνια, φιλύρες, φοίνικες και κυπαρίσσια απλώνονται προς την οδό Ηρώδου Αττικού.
Οικογένειες με μικρά παιδιά, μαθητές, ηλικιωμένα ζευγάρια πιασμένα χέρι χέρι, παρέες νεαρών με φωτογραφικές μηχανές, έκαναν την υπέροχη βόλτα τους δίπλα μας, ένα βήμα μακριά από την πολύβουη πόλη. Τραπεζάκια ή και σκέτες καρέκλες στέκουν ακροβολισμένες στο γρασίδι, με πολλούς επισκέπτες να “μαζεύουν λίγο ήλιο”, ενώ η περιήγησή μας ξαφνικά πήρε και άρωμα… τέχνης, παρατηρώντας την “υπαίθρια γλυπτοθήκη” γύρω μας.
Τους κήπους του Προεδρικού κοσμούν γλυπτά γνωστών εικαστικών όπως: ο “Γκάιντας” του Γιάννη Παππά, το “TEL-NEANT” του Γιώργου Ζογγολόπουλου και έργα του Θόδωρου Παπαγιάννη και του Κώστα Βαρώτσου.
Μαγνήτης για τα παιδιά πάντως είναι οι εντυπωσιακές μεταλλικές κατσίκες της σημαντικής γλύπτριας Ναταλίας Μελά. μια “Οικογένεια” με το μικρό κατσικάκι να βυζαίνει τη μητέρα του και ένα άλλο σχεδόν να γεννιέται την ίδια στιγμή. Σε άλλο σημείο του κήπου βρίσκεται και ένα από τα τέσσερα ιστορικά κασπώ που κοσμούσαν τους κήπους του Ανακτόρου, στο Τατόι.
Η ιστορία των Κήπων και η “αρχιτεκτονική” του χώρου
Το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο άρχισε να κτίζεται το 1891 και ολοκληρώθηκε το 1897. Ο κήπος του Προεδρικού Μεγάρου καταλαμβάνει έκταση 25 περίπου στρεμμάτων. Στα μέσα του 19ου αιώνα το χώρο αυτό καταλάμβανε ο λαχανόκηπος των Βασιλικών Ανακτόρων (σημερινής Βουλής), αφού όπως διαβάζουμε για την ιστορία των Κήπων το έδαφος στη θέση αυτή ήταν ιδιαίτερα εύφορο.
Μετά την αποπεράτωση του Μεγάρου το 1897 και τη χάραξη της οδού Ηρώδου Αττικού, ο χώρος που περιέβαλε το Ανάκτορο διαμορφώθηκε σε μεγάλο διακοσμητικό κήπο.
Το σχεδιασμό φαίνεται ότι ανέλαβε το τεχνικό γραφείο του Ερνέστο Τσίλλερ, αλλά την επιλογή κατάλληλων φυτών θα πρέπει να επιμελήθηκε Έλληνας ειδικός, αφού τα περισσότερα δέντρα ανήκουν στην ελληνική χλωρίδα.
Ο κήπος ήδη από την αρχή, διαχωρίστηκε σε δύο μεγάλα τμήματα λόγω της σημαντικής κλίσης του εδάφους. Στο πιο ψηλό επάνω τμήμα τοποθετήθηκε το κτίσμα. Ο σχεδιασμός ενός κήπου στην πρόσοψη του κτιρίου συναντάται και σε άλλα νεοκλασικά κτίρια της εποχής (Ακαδημία, Πανεπιστήμιο, Εθνική Βιβλιοθήκη).
Στο μεγαλύτερο τμήμα του κήπου που βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο, οδηγεί μια φαρδιά μαρμάρινη σκάλα. Η συμμετρία έχει διατηρηθεί και εδώ, με κεντρικό σημείο αναφοράς έναν μακρύ διάδρομο με ψηλά κυπαρίσσια που καταλήγει στην πισίνα και το περίπτερο. Δεξιά και αριστερά του διαδρόμου υπάρχουν χλοοτάπητες, βαθμιδωτές ταράτσες, παρτέρια και νησίδες με δέντρα και θάμνους. Περιφερειακά σε όλη την έκταση του κήπου υπάρχουν ψηλές δενδροστοιχίες δίπλα στα κιγκλιδώματα που εξασφαλίζουν την απαραίτητη απομόνωση από τους γύρω δρόμους.
Η φυτολογική σύνθεση του κήπου είναι αρκετά πλούσια αφού περιλαμβάνει περίπου 140 διαφορετικά είδη και ποικιλίες καλλωπιστικών δένδρων, θάμνων, αναρριχώμενων φυτών κ.α. Μερικά από τα φυτά αυτά είναι σπάνια. Πολλά από τα δέντρα του κήπου όπως για παράδειγμα οι αριές και τα κυπαρίσσια ξεπερνούν έναν αιώνα ζωής.
Στους κήπους είθισται να υποδέχονται κάθε χρόνο, στις 24 Ιουλίου, κατά την ετήσια δεξίωση για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο εκάστοτε πρωθυπουργός της χώρας τους προσκεκλημένους. Η πρώτη δεξίωση είχε δοθεί το 1975 από τον Κωνσταντίνο Τσάτσο.
