ΑΛ ΖΑΟΥΑΧΡΙ: Ο ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΤΟ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΜΠΙΝ ΛΑΝΤΕΝ

Ως ένας από τους ανθρώπους-κλειδιά πίσω από την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου, ο Αϊμάν αλ Ζαουάχρι πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες με μία επικήρυξη 25 εκατομμυρίων δολαρίων να κρέμεται πάνω απ’ το κεφάλι του.

Αυτός ο Αιγύπτιος γιατρός με τα αυστηρά γυαλιά, αν και ήταν ο αρχηγός της Αλ Κάιντα για σχεδόν εδώ και έντεκα χρόνια, έγινε περισσότερο γνωστός από τον προηγούμενο ρόλο του ως ο Νούμερο Δύο πίσω απ’ τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, τον ιδρυτή μιας από τις πλέον διαβόητες και βάρβαρες τρομοκρατικές οργανώσεις του κόσμου.

Μόνο μετά την εκτέλεση του Μπιν Λάντεν από τις ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ στο Πακιστάν το 2011, ο Ζαουάχρι ανέλαβε επικεφαλής της οργάνωσης, παρότι δεν είχε την ικανότητα να εμπνέει τους οπαδούς του, όπως ο νεκρός πλέον πρώην στενός φίλος και σύμμαχος του.

Η Αλ Κάιντα υπό την ηγεσία του δυσκολεύτηκε πολύ να κάνει την παρουσία της αισθητή, ειδικά από τη στιγμή που οι επιζώντες ηγέτες της είτε ζούσαν σρτη φυλακή είτε κρύβονταν από τις αμερικανικές, βρετανικές και άλλες δυτικές αντιτρομοκρατικές δυνάμεις. Και όλα αυτά, τη στιγμή που αντίπαλες ισλαμιστικές εξτρεμιστικές ομάδες αναδύονταν -κυρίως το Ισλαμικό Κράτος (ISIS)- με μια πιο σύγχρονη προσέγγιση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσελκύοντας έτσι περισσότερους εθελοντές μαχητές.

Ωστόσο, ο 71χρονος Ζαουάχρι παρέμεινε -μέχρι το Σαββατοκύριακο τουλάχιστον- ο πιο διαβόητος ισλαμιστής μαχητής που γλίτωσε τον θάνατο ή τη σύλληψη από τότε που ο Τζορτζ Μπους κήρυξε τον λεγόμενο “πόλεμο κατά της τρομοκρατίας”.

Αυτό σημαίνει ότι ο θάνατός του μετά από επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος της CIA στην Καμπούλ θα θεωρηθεί ως μια εξαιρετικά σημαντική στιγμή για τους χιλιάδες Αμερικανούς και Βρετανούς κατασκόπους, αλλά και για το προσωπικό των ειδικών δυνάμεων που δεν σταμάτησαν ποτέ να τον κυνηγούν. Ήταν κομμάτι της αποστολής τους αυτό, ήθελαν να προκαλούν προβλήματα στη λειτουργία της Αλ Κάιντα και να μειώσουν τη δυναμική της, έτσι ώστε να αποκλειστεί κάθε πιθανότητα να εξελιχθεί μια μέρα ξανά σε διεθνή απειλή.

“Δεν ξεχνούν ποτέ”, είπε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, σε ομιλία του προς τους Αμερικανούς πολίτες το βράδυ της Δευτέρας, επιβεβαιώνοντας την είδηση ότι ο Ζαουάχρι ήταν νεκρός. Στην ίδια ομιλία αποκάλυψε επίσης ότι ο αρχηγός της τρομοκρατικής οργάνωσης είχε μετακομίσει στο “κέντρο της Καμπούλ” προκειμένου να επανενωθεί με την οικογένειά του.

Η λάθος απόφαση

Αυτή η απόφασή του ήταν γεμάτη ρίσκο και ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με ό,τι έπραττε τα προηγούμενα χρόνια, τότε που έκανε τα πάντα για να κρύψει την τοποθεσία του (κάτι που θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ότι το πέτυχε μένοντας σε μια απομακρυσμένη, φυλετική περιοχή του Πακιστάν που συνορεύει με το Αφγανιστάν).

Αυτή η επιλογή του, θα μπορούσε μάλιστα να υποδηλώνει ότι η εξαιρετικά αμφιλεγόμενη απόφαση των ΗΠΑ να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από το Αφγανιστάν πριν από ένα χρόνο δημιούργησε ακούσια τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να παρασυρθεί ο ίδιος και να βγει απ’ τις σκιές. Οι Ταλιμπάν διατηρούν εδώ και πολύ καιρό στενές σχέσεις με την Αλ Κάιντα παρά το γεγονός ότι υποσχέθηκαν να διακόψουν τους δεσμούς τους ως μέρος της συμφωνίας τους με τις ΗΠΑ προκειμένου οι τελευταίες να αποχωρήσουν.

Εν τω μεταξύ, ο θάνατός του από μια κρυφή επίθεση με drone στο Αφγανιστάν απέχει πολύ από τον άνετο τρόπο με τον οποίο μεγάλωσε.

Τα πρώτα εύπορα χρόνια

Ο Ζαουάχρι γεννήθηκε σε μια μεσοαστική οικογένεια στο προάστιο Μαάντι του Καΐρου στις 19 Ιουνίου 1951. Ο πατέρας του ήταν καθηγητής φαρμακολογίας και ο ίδιος ως προικισμένος μαθητής, επέλεξε να σπουδάσει ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου. Παράλληλα, ήταν και ένας πολιτικά ενεργός φοιτητής, με ολοένα και πιο ακραίες απόψεις κατά της αιγυπτιακής κυβέρνησης, γεγονός που θα τον οδηγούσε στην ίδρυση της Αιγυπτιακής Ισλαμικής Ομάδας Τζιχάντ, με αρκετούς οπαδούς μάλιστα.

Σε προσωπικό επίπεδο, ο Ζαουάχρι παντρεύτηκε αρχικά μια γυναίκα που ονομαζόταν Άζα Νοουαΐρ, αποκτώντας μαζί της έξι παιδιά -έναν γιο και πέντε κόρες. Ο Ζαουάχρι πιστεύεται επίσης ότι είχε μια άλλη κόρη με μια από τις τρεις άλλες γνωστές συζύγους του.

Η γνωριμία με τον Οσάμα μπιν Λάντεν

Αργότερα ο Ζαουάχρι άνοιξε ένα ιατρείο αλλά περισσότερο άρχισε να ασχολείται με την επίσκεψη προσφυγικών καταυλισμών κατά μήκος των συνόρων Αφγανιστάν-Πακιστάν, σύμφωνα με την Washington Post. Εκεί περιποιόταν Αφγανούς μουτζαχεντίν που αντιτίθεντο στην αφγανική κυβέρνηση, που τότε υποστηριζόταν από τη Σοβιετική Ένωση.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου φέρεται να συνάντησε και για πρώτη φορά τον Σαουδάραβα Οσάμα Μπιν Λάντεν.

Η αναταραχή που προκλήθηκε την ίδια περίοδο πίσω στην πατρίδα του την Αίγυπτο, μετά τη δολοφονία του τότε Προέδρου της χώρας το 1981, βρήκε τον Ζαουάχρι να συλλαμβάνεται και να περνά στη φυλακή τρία χρόνια. Ισχυριζόταν ότι εκείνο το διάστημα, βασανίστηκε.

Μετά την απελευθέρωσή του συνάντησε ξανά τον Μπιν Λάντεν και ουσιαστικά έγινε ο προσωπικός του γιατρός καθώς και ένας όλο και πιο αξιόπιστος σύμμαχος. Μια αφίσα “Καταζητείται” του FBI που προσέφερε αμοιβή έως και 25 εκατομμύρια δολάρια για πληροφορίες σχετικά με το πού βρισκόταν, ανέφερε ότι ο Ζαουάχρι χρησιμοποιούσε διάφορα ψευδώνυμα, συμπεριλαμβανομένων των “Ο Γιατρός” και “Ο Δάσκαλος”.

Θεωρείται ότι ο Ζαουάχρι, που περιγράφεται περισσότερο ως στοχαστής και όχι ως μαχητής, πέρασε μεγάλο μέρος της δεκαετίας του ‘90 ταξιδεύοντας σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Βουλγαρίας, της Δανίας και της Σουηδίας, χρησιμοποιώντας πλαστά διαβατήρια και αναζητώντας συνεχώς νέες πηγές χρηματοδότησης.

Και επίσημα στην Αλ Κάιντα

Μέχρι το 1997, είχε εγκατασταθεί στην αφγανική πόλη Τζαλαλαμπάντ. Τον επόμενο χρόνο η ομάδα του συγχωνεύτηκε με την πιο “επιτυχημένη” Αλ Κάιντα του Μπιν Λάντεν -που στα αραβικά σημαίνει “βάση”.

Ο Ζαουάχρι πιστώνεται τον ρόλο του στρατηγικού στοχαστή πίσω από το βασικό δίκτυο της Αλ Κάιντα, επεκτείνοντας τις φιλοδοξίες της ομάδας πέρα από τη Μέση Ανατολή, προκειμένου να χτυπήσει Αμερικανούς και άλλους απομακρυσμένους γεωγραφικά εχθρούς.

Οι τακτικές και οργανωτικές του ικανότητες ήταν αυτές που βοήθησαν την Αλ Κάιντα να δημιουργήσει ένα δίκτυο “θυγατρικών” σε χώρες σε όλο τον κόσμο.

“Ο Μπιν Λάντεν πάντα έδινε μεγάλη σημασία στη γνώμη του”, φέρεται να είπε ο ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας, Μπρους Χόφμαν από το Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν. Ο Αλ Ζαουάχρι “πέρασε χρόνο σε μια αιγυπτιακή φυλακή, βασανίστηκε. Ήταν τζιχάντι από την εποχή που ήταν ακόμη έφηβος”.

Ήταν αυτός που έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας, ανάγοντάς τες στο κύριο και το πιο χαρακτηριστικό κομμάτι των επιθέσεων της Αλ Κάιντα. Ανάμεσα στις πιο γνωστές, περιλαμβάνονταν οι βομβιστικές επιθέσεις του 1998 στις πρεσβείες των ΗΠΑ στην Κένυα και την Τανζανία που σκότωσαν περισσότερους από 200 ανθρώπους.

Ο Ζαουάχρι φυσικά διαδραμάτισε και καθοριστικό ρόλο στην πιο διαβόητη επίθεση της Αλ Κάιντα από όλες -την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. Αναφέρεται επίσης ότι ξεκίνησε μια αποτυχημένη προσπάθεια για να αποκτήσει βιολογικά και πυρηνικά όπλα προτού αναγκαστεί να αρχίσει να υποχωρεί εξαιτίας της εισβολής των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν.

Ως αναπληρωτής του Μπιν Λάντεν, ακόμη και όταν κρυβόταν, ο Ζαουάχρι εμφανίστηκε σε πολυάριθμα βίντεο, προβάλλοντας τις ακραίες και τρομοκρατικές του απόψεις.

Μετά τον θάνατο του αφεντικού του, ωστόσο, και με τις προστριβές που προέκυψαν μέσα στις τάξεις της Αλ Κάιντα -καθώς και μεταξύ άλλων ισλαμιστικών εξτρεμιστικών ομάδων- ο Ζαουάχρι υιοθέτησε ένα πιο χαμηλό προφίλ με πολύ λιγότερες δημόσιες εμφανίσεις. Αν και αυτό είχε αρχίσει να αλλάζει τους τελευταίους μήνες, καθώς όλο και πιο νέα βίντεο εμφανίζονταν από τότε που μετακόμισε στην Καμπούλ.

Όπως και να ’χει, δεν σταμάτησε ποτέ να θεωρείται “υψηλός στόχος” για τις αντιτρομοκρατικές δυνάμεις των ΗΠΑ, όπως αποδείχτηκε και πανηγυρικά το περασμένο Σαββατοκύριακο.