Shedia Art Project: Η Σχεδία βάζει πλώρη το design

Ο Χρήστος Αλεφάντης είναι δημοσιογράφος με εμπειρία πάνω από 20 χρόνια. Είναι ο ιδρυτής και διευθυντής σύνταξης του ελληνικού περιοδικού δρόμου «σχεδία», το οποίο κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 2013.

Επιμελείται τη δημοσιογραφική ύλη και συντονίζει την εθελοντική ομάδα σύνταξης του περιοδικού. Πέρα των δράσεων του στο πλαίσιο της «σχεδίας», το 2006 ξεκίνησε σε εθελοντική βάση την καμπάνια «Γκολ στη Φτώχεια» στην Ελλάδα, ενσωματώνοντας την εθνική ποδοσφαιρική ομάδα αστέγων, μια κοινωνική πρωτίστως πρωτοβουλία που αξιοποιεί το ποδόσφαιρο ως μέσο ενεργοποίησης και (επαν)ένταξης συνανθρώπων μας που βιώνουν τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Πώς λάβατε την απόφαση να ξεκινήσετε το εγχείρημα της Σχεδίας, που πλέον μετρά ήδη πάνω από 5 χρόνια;

Πριν από 12 χρόνια φτιάξαμε μία ποδοσφαιρική ομάδα, την Εθνική Ομάδα Αστέγων. Ξεκινήσαμε λοιπόν το 2007, κάναμε την πρώτη μας προπόνηση και τον ίδιο χρόνο υπήρξε η πρώτη ελληνική συμμετοχή στο Παγκόσμιο Κύπελο Αστέγων στην Κοπεγχάγη. Φάγαμε πολλά γκολ, πήραμε το Κύπελλο Ήθους (Fair Play Award) και, κυρίως, εκεί κάναμε και την πρώτη μας συνάντηση, τέλη Ιουλίου του 2007 ήταν, με εκπρόσωπο του Διεθνούς Δικτύου Περιοδικών Δρόμου. Γιατί το Παγκόσμιο Κύπελο Αστέγων ξεκίνησε μέσα από τα περιοδικά δρόμου. Μας εξήγησαν, λοιπόν, πώς ακριβώς λειτουργεί αυτό το μοντέλο κοινωνικής υποστήριξης και πώς μία τέτοια διαδικασία μπορεί να επιδράσει καταλυτικά και άμεσα υποστηρικτικά για κάποιους συνανθρώπους μας. Προσωπικά, ήμουν και αναγνώστης του αυστραλιανού περιοδικού δρόμου The Big Issue, γνώριζα λοιπόν, κάποια πράγματα για το πώς λειτουργούν τα περιοδικά δρόμου. Μετά από εκείνη τη συνάντηση στην Κοπεγχάγη, λοιπόν, ήταν που ένιωσα τη βεβαιότητα ότι μια μέρα θα βγάλουμε και ένα περιοδικό δρόμου στην Ελλάδα.

Η Σχεδία έχει καταφέρει να καταστήσει του πωλητές ξανά ορατούς και ενεργούς στην κοινωνία. Τι σημαίνει για εσάς “κοινωνική αλληλεγγύη”;

Κοινωνική αλληλεγγύη είναι να κοιτάς στα μάτια το διπλανό σου που είναι πολύ πιο φτωχός από σένα, που βιώνει τον κοινωνικό αποκλεισμό σε ακραίες μορφές. Να απλώνεις το χέρι σου προς εκείνους που έχουν ανάγκη, να είσαι παρών, ενεργός πολίτης. Οριζόντια και χωρίς όρους και προϋποθέσεις.

Πόσους πωλητές μετρά σήμερα η Σχεδία;

Καθημερινά στους δρόμους της πόλης, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, είναι κάπου 150 οι συνάνθρωποί μας που δηλώνουν «παρών» ή «παρούσα» στη ζωή, φορώντας το κόκκινο γιλέκο της «σχεδίας» μας.

Πείτε μας λίγα λόγια για το νέο σας εγχείρημα που ολοκληρώθηκε πρόσφατα  στην ιστορική Στοά των Εμπόρων, το Shedia Art Project. Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας με την εταιρεία Design Ambassador; Πώς δημιουργήθηκε το Shedia Art Project και τι μπορεί να βρει κανείς εκεί;

Η συνηθισμένη πρακτική στο χώρο του έντυπου Τύπου είναι η ανακύκλωση των όποιων αδιάθετων (απούλητων) φύλλων, συνήθως μέσω της παράδοσής τους σε εταιρείες που εξειδικεύονται στην ανακύκλωση χαρτιού. Η πρακτική αυτή κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, χωρίς, ωστόσο, να αξιοποιεί στον μέγιστο βαθμό τις υπάρχουσες κοινωνικές και οικονομικές δυνατότητες και να αποδίδει το ελάχιστο δυνατόν περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Διεθνώς, η εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων βασίζεται στην ακόλουθη πυραμίδα ιεράρχησης: πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση (υλικών και ενέργειας) και, στο τέλος, ταφή. Και η «σχεδία», έχοντας ως θεμελιώδη αρχή της το σεβασμό στον άνθρωπο, δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει διαφορετικά όσον αφορά το περιβάλλον. Έτσι, από το Μάρτιο του 2013, όταν κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του περιοδικού δρόμου «σχεδία», τα αδιάθετα τεύχη δεν φεύγουν από το γραφείο, αλλά αποθηκεύονται με σκοπό όχι την ανακύκλωση, αλλά την επαναχρησιμοποίηση, τον επανασχεδιασμό τους και τη μεταμόρφωσή τους σε νέα προϊόντα, χρηστικά κυρίως, υψηλής ποιότητας και αισθητικής.

Αυτό που το κάνει ξεχωριστό είναι ότι τα προϊόντα αυτά τα δημιουργούν άνθρωποι που προέρχονται από το δίκτυο των διανομέων της σχεδίας, άνω των 50 χρόνων, που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Εχουν εκπαιδευτεί από μας να τα φτιάχνουν. Αυτή είναι και η λογική: Τα φτιάχνουν οι ίδιοι, τα πουλάμε και έτσι έχουν με αξιοπρέπεια ένα εισόδημα.

Στην πραγματικότητα είναι ένα πρόγραμμα που ενεργοποιεί, ενδυναμώνει, εκπαιδεύει και δημιουργεί συνθήκες απασχόλησης, πραγματικής εργασίας σε συνανθρώπους μας που αυτή τη στιγμή είναι βαθιά αποκλεισμένοι (και) από την αγορά εργασίας.

Το «σχεδία αρτ» είναι ένα πρόγραμμα όπου συναντιούνται η αγάπη, η αλληλεγγύη, η εκπαίδευση, η συμμετοχή, η κοινωνική (επαν)ένταξη, η δημιουργία, η κοινωνική επιχειρηματικότητα, η καινοτομία, αλλά και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης.

Στην ιστορική Στοά Εμπόρων (Βουλής 8-10) βρεθήκαμε μέσω ενός προγράμματος του Δήμου Αθηναίων (τη δράση «Κατάστημα στο Κέντρο»). Είχε ερημώσει η Στοά και ο Δήμος, σε συνεργασία με τον ΕΦΚΑ στον οποίο ανήκει, σκέφτηκαν να την ξαναζωντανέψουν, παραχωρώντας για έξι μήνες τα άδεια καταστήματα σε δέκα κοινωνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Κάπως έτσι βρεθήκαμε και εμείς εκεί. Την ίδια στιγμή, βεβαίως, αγωνιζόμαστε και βρισκόμαστε ένα βήμα πριν την ολοκλήρωση του δικού μας πολυχώρου στην οδό Κολοκοτρώνη αρ. 56, για τον οποίο θα μιλήσω και στην παρουσίασή μου, τη Δευτέρα.

Η συνάντηση με την Design Ambassador και τον Βασίλη Μπαρτζώκα είναι ευτύχημα για μας. Συναντηθήκαμε μέσω της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, όταν αναζητούσαμε ανθρώπους και συνέργειες για το νέο μας πρότζεκτ. Ο Βασίλης μας άκουσε, κατάλαβε τι πάμε να κάνουμε και αγκάλιασε αμέσως την προσπάθειά μας. Η συμβολή του είναι πολύ σημαντική.

Το Shedia Art Project έδωσε την ευκαιρία στην αρχιτεκτονική να επεκτείνει την έκφραση του κοινωνικού προσώπου της. Πιστεύετε στον κοινωνικό ρόλο της αρχιτεκτονικής και του design σήμερα;

Αδιαπραγμάτευτα ναι. Η Αρχιτεκτονική και το design είναι αναπόσπαστα κομμάτια της καθημερινότητας, της ζωής ακόμη και αυτών που ονειρευόμαστε. Μαζί ανασαίνουμε.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια για τη “Σχεδία”;

Βασική μας προτεραιότητα αυτή την εποχή είναι να μπει το «σχεδία αρτ» για τα καλά στις ζωές μας, ο τρόπος, ο άνθρωπος, το design, το περιβάλλον. Εσωκλείει και αναδεικνύει όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οράματα, τις αρχές για να οποία αγωνιζόμαστε. Οραματιζόμαστε, ο πολυχώρος «σχεδία αρτ», στο εμβληματικό κτίριο στη συμβολή των οδών Κολοκοτρώνη 56 και Νικίου 2 να καταστεί κόμβος-πρότυπο εφαρμοσμένης κοινωνικής καινοτομίας. Και βέβαια να υποστηρίξουμε ακόμη περισσότερους ανθρώπους να υποστηρίξουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους.

Ο Χρήστος Αλεφαντής, ιδρυτής και διευθυντής σύνταξης του περιοδικού δρόμου «Σχεδία» οργανώνει το κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόγραμμα «σχεδία αρτ», στο πλαίσιο του οποίου δημιουργούνται χειροποίητα αντικείμενα υψηλής αισθητικής και ποιότητας από το χαρτί των απούλητων τευχών του περιοδικού.
Στην ημερίδα ΕΣΩ 2019 θα μιλήσει για το «Design του δρόμου: Σχεδία αρτ, ξαναφτιάχνοντας της ζωή».
Κλείστε το εισιτήριό σας στη σύνδεση: www.esw.gr