Στράτα: Τι σημαίνει η λέξη

«Στης ζωής τη στράτα αργοσβήνεις μόνη/ δίχως να’ χεις καμιά συντροφιά μαυρομάτα», τραγουδούσε ο Στελλάκης Περπινιάδης με την Ιωάννα Γεωργακοπούλου, στο ωραίο τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη. Τί είναι λοιπόν, αυτή η στράτα; Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας την ορίζει ως δρόμο. Επίσης, στράτα είναι και η «περπατούρα» των νηπίων, μια κατασκευή με ροδάκια για να βοηθάει το μωρό στα πρώτα βήματά του, αλλά κυρίως είναι ο η οδός, η ρούγα. «Στράτα, στρατούλα» λέγανε παλιά για να ενθαρρύνουν το πιτσιρίκι να σταθεί στα πόδια του και να περπατήσει, να «στραταρίσει».

Η λέξη είναι μεσαιωνική, από το λατινικό «strata via», που σημαίνει «λιθόστρωτος δρόμος». Δηλαδή, «στράτα» σημαίνει κατά κυριολεξία «λιθόστρωτο», «στρωμένο», εννοείται με πλάκες, καθώς είναι το θηλυκό της μετοχής «stratus, strata stratum» του ρήματος «sternere», που σημαίνει «στρώνω, σκορπίζω». Από τη λέξη στράτα παράγεται και το ουδέτερο «στρατί», το δρομάκι.

Επίσης, και κάποιες άλλες λέξεις, που πλέον δεν πολυχρησιμοποιούνται, όπως ο στρατοκόπος, ή ο στρατολάτης, δηλαδή ο οδοιπόρος, αυτός που περπατά. Ίσως αυτές οι λέξεις να έχουν ξεχαστεί, μιας και οι οδοιπόροι μάλλον σπανίζουν στα τεχνολογικώς προηγμένα βιομηχανικά κράτη, στα οποία κατοικεί κυρίως το είδος του homo automobilus, του αυτοκινούμενου ανθρώπου, μιας υβριδικής μορφής ζωής, που έχει προκύψει από τη μίξη ανθρώπου και αυτοκινήτου.

Στο τέλος, θα κινούμαστε μέσα στα σπίτια μας με κάποια πολύ προηγμένη, σούπερ ντούπερ ρομποτική περπατούρα, όπως η στράτα των μωρών, για να μη κάνουμε έστω και τα ελάχιστα βήματα από την κρεβατοκάμαρα στην τουαλέτα.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.