Βαριά η οικονομική ατζέντα των επόμενων μηνών

Δύσκολη εκκίνηση θα έχει η κυβέρνηση που θα αναλάβει μέσα στο καλοκαίρι αφού η μακρά προεκλογική περίοδος άφησε εκκρεμότητες οικονομικής φύσεως. Εκτός από τις ενστάσεις που έχουν ήδη προβάλει οι δανειστές, υπάρχει και ένα πακέτο πέντε συν ένα θεμάτων τα οποία δεν παίρνουν άλλη αναβολή.

Τούτο διότι όλες αυτές οι εκκρεμότητες συνδέονται είτε με την λύση προβλημάτων μεγάλων κοινωνικών ομάδων, είτε με διευθετήσεις όχι πολύ ευχάριστες επίσης για τις μεγάλες κοινωνικές ομάδες.

Ετσι λοιπόν εκτός από την μάχη για την επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για το 2019 και τη μείωση των δημοσιονομικών στόχων ως το 2022, οι υπουργοί της νέα Κυβέρνησης θα έχουν να αντιμετωπίσουν άμεσα ένα πακέτο πέντε ανοιχτών θεμάτων.

Συγκεκριμένα:

1. Μηδενισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου, οι οποίες 10 μήνες μετά την λήξη του τρίτου μνημονίου παραμένουν λίγο πάνω από τα 2 δισ. ευρώ με τάση ελαφρώς αυξητική. Ο μηδενισμός αυτός περνάει μέσα από την διευθέτηση περίπου 1 δισ. από rebate από φαρμακευτικές εταιρίες claw back από διαγνωστικά κέντρα και κουρεμάτων σε πληρωμές ιδιωτών, οι οποίες ακόμη δεν έχουν γίνει αποδεκτές. Η πρώτη απόπειρα ανάκτησης claw back 110 εκ ευρώ από διαγνωστικά κέντρα είχε τα γνωστά αποτελέσματα με τις δυσλειτουργίες που είχαμε τις προηγούμενες εβδομάδες. Επίσης περνά από την καθυστερούμενη επιστροφή φόρων ύψους περίπου 700 εκ ευρώ που συσσωρεύτηκαν μέχρι και τα τέλη Μαΐου.
2. Η ενεργοποίηση του νέου νόμου Κατσέλη που βρίσκεται ακόμη στον αέρα, καθώς η αυτοματοποιημένη πλατφόρμα δεν έχει λειτουργήσει. Οι περίπου 170.000 δανειολήπτες τους οποίους αναμένεται να καλύψει ο νέος νόμος έχουν μείνει στο αέρα περιμένοντας την ηλεκτρονική διασύνδεση της πλατφόρμας με τις τράπεζες και τις υπόλοιπες δημόσιες υπηρεσίες ώστε να ανακτούνται αυτόματα τα δικαιολογητικά που θα συνοδεύουν την αίτηση του δανειολήπτη. Οι δανειστές έχουν ξεκαθαρίσει ότι ο νόμος θα έχει ζωή μέχρι και το τέλος του χρόνου. Αν η πλατφόρμα λειτουργήσει τελικά περί τα τέλη Ιουλίου, είναι αμφίβολο πόσοι θα καταφέρουν τελικά να ενταχθούν στην νέα ρύθμιση. Τούτο χωρίς να υπολογίζεται, ότι μέσω του νόμου αναμένονταν να μειωθούν (μέσω της μετάταξης από το ένα καθεστώς στο άλλο) και οι 87.000 του νόμου Κατσέλη που έκαναν αίτηση εκμεταλλευόμενοι την παράταση του «παλιού» νόμου και τώρα περιμένουν η υπόθεση τους να εκδικαστεί.
3. Η διευθέτηση του θέματος της ΔΕΗ. Οι αιτίες της οικονομικής ασφυξίας της επιχείρησης είναι πλέον γνωστές. Τα χρέη ιδιωτών και επιχειρήσεων ύψους 2,2 δισ. ευρώ , η αύξηση των τιμών του πετρελαίου, το κόστος της κοινωνικής πολιτικής και η καθυστέρηση του εκσυγχρονισμού των μονάδων παραγωγής. Η έκθεση για την 3η αξιολόγηση εκτιμά ότι ακόμη και η αύξηση των τιμολογίων δεν θα λύσει το πρόβλημα. Στο μεταξύ και η τιτλοποίηση των οφειλών που ετοίμαζε και καθυστέρησε λόγω προεκλογικής περιόδου για να κλείσει την τρύπα στα έσοδα της, πλέον όταν θα γίνει θα έχει σαφώς μικρότερο αποτέλεσμα από το αναμενόμενο, αφού το επιτόκιο που θα κληθεί να πληρώσει θα είναι πολύ υψηλότερο, επιβαρύνοντας τις ήδη υψηλές υποχρεώσεις της. Εδώ, το στοίχημα είναι να μην υπάρξουν δυσλειτουργίες μέσα στο καλοκαίρι και να καλυφθεί χρηματοδοτικά η ΔΕΗ χωρίς αύξηση των τιμολογίων.
4. Το κλείσιμο των ανοιχτών θεμάτων του δημοσίου. Ηδη, οι δανειστές έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τους συμβασιούχους ζητώντας την απομάκρυνση 1.550 από αυτούς που προσλήφθηκαν πρόσφατα. Μια νέα Κυβέρνηση θα βρεθεί στην δύσκολη θέση να πρέπει να προχωρήσει σε απολύσεις αμέσως μόλις αναλάβει. Η ΝΔ η οποία προηγείται σε όλες τις δημοσκοπήσεις, έχει ταχθεί υπέρ του κανόνα της μιας πρόσληψης για κάθε πέντε αποχωρήσεις. Συνεπώς, θα πρέπει να αναδιατάξει άμεσα το πρόγραμμα των προσλήψεων της σημερινής κυβέρνησης και για το 2020 για να καλύψει τις άμεσες ανάγκες του δημοσίου. Επίσης, ανοιχτό είναι και το θέμα της κάλυψης των 69 θέσεων ανεξάρτητων γενικών γραμματέων, η οποία εκκρεμεί από το 2017. Μετά από πολλές διορθώσεις στα κριτήρια για την επιλογή τους με παρέμβαση των δανειστών η τοποθέτηση τους θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι και το τέλος του χρόνου.
5. Η ολοκλήρωση της δεύτερης παρέμβασης στις αντικειμενικές τιμές, ώστε να πλησιάσουν τις εμπορικές τιμές όπως έχει συμφωνηθεί από το 2018, είναι ένα ακόμη ανοιχτό θέμα. Η σημερινή Κυβέρνηση είχε συμφωνήσει σε μια ήπια προσαρμογή για τον προηγούμενο χρόνο με προοπτική το 50% του υπολοίπου της προσαρμογής να γίνει φέτος και το άλλο 50% το 2020, οπότε και οι αντικειμενικές τιμές να ταυτιστούν με τις εμπορικές. Και εδώ οι αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν στο παρά πέντε για την νέα Κυβέρνηση, καθώς η εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να γίνει αμέσως μετά την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων μέσα στον Ιούλιο. Αν υπάρχει συναίνεση των δανειστών η αναπροσαρμογή των τιμών μπορεί να αναβληθεί για τον επόμενο χρόνο. Τότε όμως το 2020 μπορεί να έχουμε μεγάλη αύξηση των αντικειμενικών τιμών σε λαϊκές περιοχές, αφού οι ιδιώτες εκτιμητές είχαν εντοπίσει εμπορικές τιμές πολύ υψηλότερες έναντι των αντικειμενικών.

Το στρατηγικό σχέδιο για μείωση των κόκκινων δανείων

Τέλος ένα θέμα το οποίο επισημαίνει και στην πρόσφατη έκθεση του για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα ο διοικητής της τράπεζας της Ελλάδας κ. Γιάννης Στουρνάρας είναι η ταχύτερη μείωση των κόκκινων δανείων.

Στην κατεύθυνση αυτή υπενθυμίζει και το σχέδιο της παροχής κρατικών εγγυήσεων για της μείωση των κόκκινων δανείων ύψους 20 δισ. που έχει εκπονήσει το ΤΧΣ σε συνεργασία με το ΥΠΟΙΚ (το γνωστό Asset Protection Scheme) που έχει ήδη εφαρμοστεί στην Ιταλία, αλλά και το αντίστοιχο σχέδιο για μείωση των κόκκινων δανείων ύψους 40 δισ. ευρώ με εγγυήσεις τον αναβαλλόμενο φόρο των Τραπεζών που έχει εκπονήσει η Τράπεζα της Ελλάδας.

Τα πρώτο σχέδιο έχει ήδη κατατεθεί από τον Απρίλιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού, αλλά δεν έχει εγκριθεί ακόμη, ενώ το δεύτερο βρίσκεται σε αναμονή.

Τα πράγματα αναμένεται να δυσκολέψουν, αν μέχρι και το φθινόπωρο δεν υπάρχει εγκεκριμένο σχέδιο για στρατηγική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αφού οι τράπεζες μπορεί να βρεθούν να αναζητήσουν κεφάλαια. Ως γνωστόν, ο κοινοτικός κανονισμός προβλέπει από το 2016 διασώσεις «εκ των έσω» , το γνωστό Bail in όπου η τράπεζα θα πρέπει να αναζητήσει κεφάλαια κατ αρχήν από τους μετόχους στην συνέχεια από τους ομολογιούχους και τέλος από τις καταθέσεις τους.