Ο Παρασκευάς Καρασούλος, ο Πωλ Γκωγκέν, ένα φιλί και το παιχνίδι των λέξεων

Έχει γράψει μερικούς από τους πιο τραγουδισμένους στίχους των τελευταίων ετών. «Μικρή Πατρίδα», «Δεν είσαι εδώ», «Δυο μέρες μόνο» είναι κάποια μόνο από τα τραγούδια του που σιγοτραγουδάμε…Ο λόγος για τον Παρασκευά Καρασούλο έναν εξαιρετικά δραστήριο στιχουργό και συγγραφέα που έχει συνεργαστεί με τις σύγχρονες κορυφαίες φωνές της Ελλάδας (Γιώργος Νταλάρας, Δήμητρα Γαλάνη κ.ά).

Τρεις Παρασκευές (Παρασκευή 18 Μαρτίου και Παρασκευή 1 & 8 Απριλίου) στο θέατρο RADAR παρουσιάζεται ένα μουσικό ταξίδι στον λόγο του Παρασκευά Καρασούλου. Το παιχνίδι των λέξεων είναι μια μουσική αφήγηση, στηριγμένη σε ανέκδοτα κείμενά του που διαβάζει ο ίδιος ο στιχουργός επί σκηνής και τραγούδια του που ερμηνεύει ο Θοδωρής Νικολάου. Ο Παρασκευάς Καρασούλος διαβάζει κείμενά του από την ανέκδοτη συλλογή αφηγημάτων Το παιχνίδι των λέξεων, από τις Ιστορίες για να μην λείπεις όσο θα λείπεις, ενώ ο Θοδωρής Νικολάου ερμηνεύει αγαπημένα τραγούδια του, όπως η Μικρή πατρίδα, το Αν, τον Εαυτό του παιδί, τους Δον Κιχώτες, το νέο κύκλο τραγουδιών «Της ομορφιάς το άγριο φιλί».

Παράλληλα, πριν λίγο καιρό εξέδωσε τον τρίτο τόμο με τιτλο “Το φιλί του αγαπημένου” από τον κύκλο Ιστορίες για να μην λείπεις όσο θα λείπεις”, ενώ κυκλοφόρησε και το δεύτερο τραγούδι του “ο κύριος Γκωγκέν” από τον επερχόμενο δίσκο του.

Εμεις είχαμε με τον Παρασκευά Καρασούλο μία εφ όλης της ύλης συζήτηση με αφορφή τις παραστάσεις στο Θέατρο Radar, αλλά και τις υπόλοιπες δράσεις του.

Καινούριo τραγούδι, καινούριο βιβλίο, επερχόμενες εμφανίσεις… είστε εξαιρετικά δραστήριος την περίοδο αυτή. Τελικά όλος αυτός ο εγκλεισμός, αλλά και ο φόβος ενός νέου εν μέσω πανδημίας λειτούργησε δημιουργικά σε εσάς;
Δεν νομίζω πως ο εγκλεισμός, ο οποιοσδήποτε εγκλεισμός, μπορεί να λειτουργήσει στους ανθρώπους δημιουργικά. Αν υπήρχε δημιουργική εκδοχή δεν θα είχε αυξηθεί η χρήση ψυχοφαρμάκων σε τέτοιο βαθμό στην κοινωνία μας. Νομίζω πως δεν πρέπει να εξωραΐζουμε καταστάσεις που περιλαμβάνουν την ολοσχερή απώλεια πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων, ανθρώπινης επαφής και συνάφειας, στο όνομα της επιβεβλημένης δήθεν συγκέντρωσης στον εαυτό μας. Στον πολιτισμό δε, ο εγκλεισμός λειτούργησε σχεδόν καταστροφικά. Ανέστειλε κάθε καλλιτεχνική δραστηριότητα και δημιούργησε χαμένα χρόνια που δύσκολα θα ξανακερδηθούν. Μοιάζει με υπερδραστηριότητα, αλλά οι εργασίες μου που εκδίδονται τώρα, είναι αυτές που σταμάτησε βίαια την εκδοτική τους πορεία, ακριβώς η … πανδημία και ο εγκλεισμός μας.

Τι θα λέγατε πως είναι αυτό που εξακολουθεί να σας εμπνέει;
Η ζωή στο σύνολό της. Τα αινίγματα, τα μυστικά της, οι ανατροπές της. Κι ο άνθρωπος με τις ήττες και τις νίκες του. Δηλαδή ο Χρόνος, ο Τόπος και το Πρόσωπο – οι τρεις πλευρές αυτού του τριγώνου, στην αλληλεπίδραση τους.

Τι θα ακούσουμε στο θέατρο Radar;
Έναν διάλογο ιστοριών και τραγουδιών, που αλληλοσυμπληρώνονται περιγράφοντας αγωνίες και χαρές, στιγμές και εντυπώσεις από το ταξίδι ενός ανθρώπου στη ζωή του. Με τον Θοδωρή Νικολάου ανακαλύψαμε δουλεύοντας την παράσταση, πόσο συμπληρωματικά και στοχοπροσηλωμένα στους ίδιους άξονες είναι τα κείμενα και τα τραγούδια, θεματικά και νοηματικά. Οπότε δε δυσκολευτήκαμε ιδιαίτερα να στήσουμε το σενάριο και τη ροή της παράστασης.

Προτιμώ τον λόγο από τη σιωπή, θεωρώ σπουδαία τη δυνατότητά μας να κατανοούμε και να περιγράφουμε, να ερμηνεύουμε και να ανακαλύπτουμε τα μυστικά της ζωής. Και κυρίως να τα ορίζουμε ή και να τα επανορίζουμε με λέξεις.

Τι συνιστά το δικό σας “παιχνίδι των λέξεων”; Πόσο πολύτιμες είναι οι λέξεις σωστά συνδυασμένες;
Ο Λόγος είναι πράξη. Μπορεί να χαρείς, να στενοχωρηθείς, να ζήσεις και να πεθάνεις εξαιτίας του. Άρα οι λέξεις, γίνονται αφορμή να πλουτίσουν ή να φτωχύνουν το ταξίδι της ζωής σου. Στη δική μου περίπτωση, οι λέξεις υπήρξαν ανέκαθεν πιστοί συνοδοιπόροι και στο χαρτί και στην προφορική τους παρουσία. Προτιμώ τον λόγο από τη σιωπή, θεωρώ σπουδαία τη δυνατότητά μας να κατανοούμε και να περιγράφουμε, να ερμηνεύουμε και να ανακαλύπτουμε τα μυστικά της ζωής. Και κυρίως να τα ορίζουμε ή και να τα επανορίζουμε με λέξεις.

Πρόσφατα ακούσαμε τον “κύριο Γκωγκέν”, πώς προέκυψε το τραγούδι αυτό;
Ήθελα πολύ να αφηγηθώ με λέξεις και χρώματα τη σημασία της υπέρβασης στη ζωή ενός ανθρώπου, αλλά και την υπερβατικότητα που μπορεί να έχει η ίδια η καλλιτεχνική αγωνία. Με συγκινούσε ανέκαθεν η ζωή και το έργο του ζωγράφου. Το μότο στον κύκλο τραγουδιών «Μικρή πατρίδα» είναι ο στίχος «Μια στιγμή, να ξεφύγει απ’ τη Μοίρα της – φτάνει.». Ε, ο Πωλ Γκωγκέν τα παράτησε όλα, και έχτισε το δικό του χρόνο και τόπο, ψάχνοντας τα πάντα από την αρχή: την Ομορφιά, την Πίστη, τα χρώματα, τον Κόσμο του. Εκφράζει μια εποχή που οι άνθρωποι διεκδικούσαν την Μοίρα τους. Κι οι καλλιτέχνες ζούσαν όπως έγραφαν, δεν έγραφαν όπως ζούσαν. Νιώθω πολύ τυχερός που οι στίχοι του τραγουδιού, μελοποιήθηκαν τόσο όμορφα από τον Γκωτιέ Βελισσάρη, ενορχηστρώθηκαν με τόση ευαισθησία από τον Γιώργο Ανδρέου και ερμηνεύτηκαν τόσο αισθαντικά από το Θοδωρή Νικολάου.

Ε, ο Πωλ Γκωγκέν τα παράτησε όλα, και έχτισε το δικό του χρόνο και τόπο, ψάχνοντας τα πάντα από την αρχή: την Ομορφιά, την Πίστη, τα χρώματα, τον Κόσμο του. Εκφράζει μια εποχή που οι άνθρωποι διεκδικούσαν την Μοίρα τους.

Τι είναι αυτό που σας γοήτευσε στον Θοδωρή Νικολάου και συνεργάζεστε μαζί του στη νέα σας δουλειά;
Το ταλέντο του, η εργατικότητά του, το πείσμα και η υπομονή του, η σχέση του με την πραγματικότητα. Ο Θοδωρής είναι ένας ταλαντούχος νέος ερμηνευτής που γνωρίζει πολύ καλά την ιστορία του ελληνικού τραγουδιού κι έχει μια απίστευτη διάθεση βελτίωσης των εκφραστικών του μέσων. Ακούει, αλλάζει, βελτιώνεται συνεχώς, αγαπά τον Λόγο και θέλει να τον αποκωδικοποιεί για να τον αποδώσει καλύτερα με την φωνή του, σέβεται τους δημιουργούς και το έργο τους. Η συνεργασία μαζί του είναι για μένα ένα από τα πιο όμορφα δώρα που μου δόθηκαν στην καλλιτεχνική πορεία μου. Μαζί του νιώθω ασφαλής και ελεύθερος, ώστε να σχεδιάζουμε συνεχώς νέα βήματα. Είναι μια καλλιτεχνική σχέση χωρίς ανταγωνισμούς και εμπόδια, αλλά και με σεβασμό στα όρια του ρόλου του καθένα.

Ας περάσουμε στα… συγγραφικά: Το φιλί του αγαπημένου. Τι σας ώθησε να το γράψετε;
Οι «ιστορίες για να μη λείπεις όσο θα λείπεις» είναι ερωτικά παραμύθια για μεγάλους, λόγοι παρηγορητικοί αλλά και παρότρυνσης στην επανάκτηση της δύναμης της επιθυμίας και του έρωτα. Ιστορούν τον τρόπο που ζει ο Αγαπημένος την απουσία του Αγαπημένου του, αλλά κυρίως αφηγούνται την παρουσία του έρωτά τους. Ακριβώς γι αυτό, το φιλί που στέλνει ο ένας στον άλλο, και οι περιπέτειες που ζει μέχρι να φτάσει στον προορισμό του, είναι η γοητευτική οδύσσεια της αγάπης μέχρι να προσεγγίσει την Ιθάκη της. Το «φιλί του αγαπημένου» είναι ο τρίτος τόμος των Ιστοριών. Ο έβδομος είναι ήδη έτοιμος. Μένουν να διορθωθούν και να ξαναδώ τους ενδιάμεσους τρεις.

Διαβάζω στο δελτίο Τύπου πως “τα φιλιά έχουν αισθήματα και κυρίως το καθένα έχει το δικό του χαρακτήρα”. Μιλήστε μας για τη σημασία αυτή του φιλιού σε μία εποχή που είναι απαγορευμένο αφενός μεν λόγω της πανδημίας, αφετέρου δε επειδή πολλές από τις σύγχρονες σχέσεις είναι πλέον μέσω μίας οθόνης…
Ο Μάσιμο Ρεκαλκάτι λέει σ’ ένα σχετικό του βιβλίο (Κράτα το φιλί) πως το φιλί είναι η εικόνα που περισσότερο από κάθε άλλη, συμπυκνώνει την ομορφιά και την ποίηση του έρωτα. Όπως δεν υπάρχει έρωτας χωρίς να λέγεται το «Σ’ αγαπώ», έτσι δεν μπορεί να υπάρξει κι έρωτας χωρίς φιλί. Γι αυτό στην αρχή μίλησα για την πανδημία θεωρώντας την χαμένο χρόνο για τους ανθρώπους, αφού μας στέρησε τη φυσική παρουσία και επαφή και άρα και τον έρωτα, που χωρίς αυτήν είναι ανάπηρος. Η πανδημία ήταν μια αντιερωτική περίοδος. Οι σχέσεις μέσω οθόνης τώρα, είναι μια άλλη ιστορία νομίζω: κατά περίπτωση, μπορεί να βοηθούν ή να δυναστεύουν την επαφή των ανθρώπων. Εξαρτάται από το αν χρησιμοποιείς εσύ την τεχνολογία ή σε χρησιμοποιεί εκείνη. Ξέρετε, πιστεύω πως ένας από τους κυρίαρχους φόβους της εποχής μας είναι ο φόβος της δέσμευσης. Η τεχνολογία μπορεί να τον ενισχύσει ή να τον ησυχάσει. Από εμάς εξαρτάται.

Τι θα αλλάζατε γύρω σας αν μπορούσατε στο καλλιτεχνικό τοπίο;
Πολλά. Πάρα πολλά. Η τέχνη του τραγουδιού παραμένει αβοήθητη στη χώρα μας, παρότι προσφέρει ακόμη και σήμερα μεγάλες υπηρεσίες στον Πολιτισμό και στη γλώσσα μας. Παραμένει αβοήθητο το τραγούδι τόσο από τη μεριά της Πολιτείας (φανταστείτε πως ακόμα πχ το φυσικό προϊόν, ο ψηφιακός δίσκος, επιβαρύνεται με έναν υψηλότατο ΦΠΑ που καθιστά το μέσο ακριβό, κατατάσσοντας το στην κατηγορία των …. ειδών πολυτελείας) αλλά και από τους μηχανισμούς διαμεσολάβησης (ραδιόφωνα, τηλεόραση) που δεν το βοηθούν ούτε καν στο κομμάτι της ενημέρωσης των νέων εργασιών που κυκλοφορούν. Μια τέχνη που είναι ήχος δεν έχει τρόπο τις περισσότερες φορές, να φτάσει στα αυτιά των ακροατών. Το ελληνικό τραγούδι προχωρά μόνο του, από τους δημιουργούς του που το υπηρετούν σχεδόν δονκιχωτικά, στηριγμένο αποκλειστικά στην αγάπη του κόσμου και στην ανάγκη του να ακουμπά πάνω σ’ αυτή την τέχνη τις αγωνίες και τις χαρές του. Δυστυχώς. Θα μπορούσαν όλα να είναι πιο εύκολα και δημιουργικά.

Το ελληνικό τραγούδι προχωρά μόνο του, από τους δημιουργούς του που το υπηρετούν σχεδόν δονκιχωτικά, στηριγμένο αποκλειστικά στην αγάπη του κόσμου και στην ανάγκη του να ακουμπά πάνω σ’ αυτή την τέχνη τις αγωνίες και τις χαρές του.

Τα μελλοντικά σας σχέδια…
Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο «Το φιλί του αγαπημένου». Οι παραστάσεις στο Ραντάρ βρίσκονται σε εξέλιξη. Ετοιμάζουμε με το Θοδωρή Νικολάου δύο δισκογραφικές παραγωγές: ο ένας δίσκος έχει τίτλο «Της ομορφιάς το άγριο φιλί» και αποτελείται από ανέκδοτο στιχουργικό μου υλικό μελοποιημένο από σημαντικούς συνθέτες και η δεύτερη παραγωγή της δώσαμε τον τίτλο «Νέα Σελήνη» – είναι ένα ξανακοίταγμα με φρέσκο βλέμμα, τραγουδιών μου παλιών που όμως αγαπάμε πολύ και οι δύο. Παράλληλα ετοιμάζω ένα νέο θεατρικό έργο για τους μικρούς μου φίλους και ένα για τους μεγάλους. Μέσα σε όλα αυτά από τη Μικρή Άρκτο προετοιμάζεται η αναγγελία της 5ης Ακρόασης Νέων Δημιουργών και Ερμηνευτών και το Ψηφιακό Ραδιόφωνό μας, που ελπίζουμε να ανέβει στο διαδίκτυο άμεσα.

ΘΕΑΤΡΟ RADAR : Πλατεία Αγίου Ιωάννη & Πυθέου 93, Δάφνη | Σταθμός Μετρό «Άγιος Ιωάννης» | Τηλ. 210.97.69.294/HMEΡOMHNIA: Παρασκευή 11 & 18 Μαρτίου, 1 & 8 Απριλίου 2022 | 21.00/ΤΙΜΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟΥ : 15 €/ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ : TicketServices.
*Στην παράσταση συμμετέχει η 15χρονη ερμηνεύτρια Μιράντα Ζαφειροπούλου ενώ την ενορχήστρωση υπογράφει ο συνθέτης Χρίστος Θεοδώρου/Συμμετέχουν οι μουσικοί: Χρίστος Θεοδώρου – πιάνο, Διονύσης Βερβιτσιώτης- βιολί, Τατιάνα Λύτρα – βιόλα, Δημήτρης Τσεκούρας – κοντραμπάσο, Έλλη Φιλίππου- τσέλο.