Προβιοτικά και πρεβιοτικά: Τι είναι, πού διαφέρουν, τι προσφέρουν

«Ζωντανοί μικροοργανισμοί, που μπορούν να βελτιώσουν την υγεία μας, αν τους καταναλώσουμε σε επαρκείςποσότητες». Ακούγεται περίεργο, αλλά αυτός είναι ο ορισμός του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τα προβιοτικά, τα οποία αποτελούν μικροοργανισμούς, που μπορούμε να προσλάβουμε μέσω της τροφής και συχνά μπορεί να τα έχετε ακούσει ως μικροχλωρίδα του εντέρου.

Η Ειρήνη Χριστάκη,Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Symmetria,Υποψήφια Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών εξηγεί στο news247.gr: «Στην καλύτερη διαβίωση των προβιοτικών συμβάλλουν τα προβιοτικά, τα οποία είναι κυρίως φρουκτοολιγοσακχαρίτες, που, επίσης,προσλαμβάνουμε από την διατροφή μας και αποτελούν την τροφή τους.

Τα πρεβιοτικά διαπερνούν τον γαστρεντερικό σωλήνα άπεπτα και είναι η τροφή των προβιοτικών. Υπάρχουν κυρίως σε όσπρια, φρούτα και λαχανικά, όπως, για παράδειγμα, στα μήλα, στις μπανάνες, στα ακτινίδια, στις αγκινάρες, στα πράσα, στα σπαράγγια, στο κρεμμύδι, αλλά και σε εμπλουτισμένα τρόφιμα».

Είναι πλέον εκατοντάδες οι μελέτες, που ασχολούνται με τον ρόλο των προβιοτικών στην υγεία του ανθρώπου και αξίζει να σημειωθεί ότι ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό μικροβίωμα, δηλαδή διαφορετική ποικιλία μικροοργανισμών στο έντερό του.

Μια από τις πιο μελετημένες ευεργετικές επιδράσεις τους είναι η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, συμβάλλοντας,έτσι, στην πρόληψη πολλών ασθενειών, όπως ο καρκίνος, τα καρδιαγγειακά και τα αυτοάνοσα νοσήματα, ενώ φαίνεται ότι συμβάλλουν ακόμη στην πρόληψη προσωρινών λοιμώξεων, όπως αυτή του απλού κρυολογήματος ή των λοιμώξεων του ουρογεννητικού συστήματος.

Για την καλύτερη επιβίωση και ανάπτυξη των πρεβιοτικών μικροοργανισμών στο γαστρεντερικό του ανθρώπου είναι απαραίτητα τα πρεβιοτικά.

«Σε μια πρόσφατη ανασκόπηση, στο επιστημονικό περιοδικό Medical Microbiology and Immunology,τονίζεται ότι τα πρεβιοτικά δεν έχουν ευεργετική δράση μόνο λόγω του ρόλου τους στην επιβίωση του μικροβιώματος, αλλά ότι έχουν και άμεση επίδραση, μέσω διαφορετικών μηχανισμών, στην ενίσχυση της άμυνας του ανθρώπου», διασαφηνίζει η κα Χρηστάκη.

«Η κατανάλωση συγκεκριμένων πρεβιοτικών φαίνεται ότι μπορεί να συμβάλει στην μείωση των λεγόμενων προφλεγμονωδών κυτοκινών στον οργανισμό, βοηθώντας, έτσι, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι Κυτοκίνες είναι πεπτίδια ή πρωτεΐνες, που βοηθούν στην επικοινωνία των κυττάρων του ανοσοποιητικού και οι προφλεγμονώδεις κυτοκίνες ενεργοποιούν την διαδικασία της φλεγμονής, με αποτέλεσμα να παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων, όπως είναι τα καρδιαγγειακά και οι κακοήθειες».

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν οι αντιφλεγμονώδεις κυτοκίνες, που συμβάλλουν στην μείωση της φλεγμονής στον οργανισμό και φαίνεται να αυξάνονται, όταν η διατροφή ενισχύεται με επιπλέον πρεβιοτικά.

Ήταν εντυπωσιακή μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό American Journal of Clinical nutrition, η οποία έδειξε ότι η χορήγηση λακτανών για 10 εβδομάδες μπορεί να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή ιντερλευκίνης-10, η οποία έχει αντιφλεγμονώδη δράση και να ενισχύσει σημαντικά το ανοσοποιητικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι λακτάμες είναι πρεβιοτικά, που ανευρίσκονται κυρίως στα κάσιους, τα φιστίκια αιγίνης και τα όσπρια.

«Πέρα, όμως, από αυτούς τους μηχανισμούς, μια πολύ σημαντική δράση του συνδυασμού προβιοτικών και πρεβιοτικών είναι η παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου (SCFAs), η οποία λαμβάνει χώρα κατά την ζύμωση των πρεβιοτικών από τους προβιοτικούς μικροοργανισμούς. Αυτά τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου φαίνεται να έχουν σημαντικό ρόλο στην καλύτερη ρύθμιση της χοληστερίνης, αλλά και στην κυτταρική απόπτωση καρκινικών κυττάρων και, κατ’επέκταση, στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου», λέει η Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.

Είναι αρκετά ενδιαφέρων ο χώρος του μικροβιώματος και οι μελέτες, αν και εκατοντάδες, είναι ακόμη αρκετά πρώιμες. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το μικροβίωμα – οι ποικιλίες μικροοργανισμών, που κατοικούν στο γαστρεντερικό μας,δηλαδή – μπορεί να επηρεάσει ακόμη και την εμφάνιση νευρολογικών νοσημάτων,αλλά ενδεχομένως να παίζει ρόλο ακόμη και στην εξέλιξη αναπτυξιακών διαταραχών στα παιδιά.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2012 δημοσιεύθηκε μια μελέτη για παιδιά, στα οποία χορηγήθηκαν συγκεκριμένα στελέχη προβιοτικών ή placebo -εικονικό συμπλήρωμα δηλαδή – κατά τους πρώτους έξι μήνες ζωής.

«Τα παιδιά αυτά επανελέγχθηκαν όταν έγιναν 13 ετών και με έκπληξη οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι στην ομάδα παιδιών, τα οποία δεν έλαβαν συμπλήρωμα του συγκεκριμένου προβιοτικού κατά την γέννησή τους, υπήρχε ένα ποσοστό 17,1% με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας ή με διάγνωση στο φάσμα του αυτισμού, ενώ στην ομάδα των παιδιών που έλαβαν το συμπλήρωμα δεν υπήρχε κανένα παιδί με αναπτυξιακή διαταραχή. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή μελέτη, που φυσικά χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα», τονίζει η κα Χρηστάκη.

Γίνονται προσπάθειες από μεγάλα ερευνητικά κέντρα στον κόσμο, προκειμένου να βρεθούν τρόποι, ώστε να αξιοποιηθούν τα προβιοτικά και πρεβιοτικά για την πρόληψη της νοσηρότητας ευρέως. Μέχρι τότε μπορεί κανείς να φροντίζει την μικροχλωρίδα του, ενισχύοντας την πρόσληψη πρεβιοτικών και προβιοτικών μέσα από την διατροφή του και μέσα από την άσκηση, καθώς φαίνεται ότι η τελευταία συμβάλλει, επίσης, στην διατήρηση ενός υγιούς μικροβιώματος.