Θεσμική ασφάλεια μέσω μεταρρυθμίσεων και προστασίας των ευάλωτων πολιτών

Σε πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του Ινστιτούτου Ερευνών Eteron και δημοσιεύθηκε στο NEWS 24/7 τέθηκε, μεταξύ άλλων, το ζήτημα της εμπιστοσύνης των πολιτών στον θεσμό της δικαιοσύνης. Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης αυτής αποτελεί εκ των πρωταρχικών στόχων της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Συγκεκριμένα, από τον Ιούλιο του 2019 με την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας έως και σήμερα πραγματοποιείται ένα σημαντικό μεταρρυθμιστικό έργο με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης, καθώς και την ενδυνάμωση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Έχοντας κατά νου τα βασικά στοιχεία του κράτους δικαίου, αλλά και τις τέσσερις ουσιαστικές αρχές που παρήχθησαν νομολογιακά από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (νομιμότητα, ασφάλεια δικαίου, εμπιστοσύνη στη σταθερότητα μιας νομικής κατάστασης, αναλογικότητα) η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της ταχύτερης και της ποιοτικής απονομής της δικαιοσύνης, υποστηρίζοντας έμπρακτα την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση του μηχανισμού για το κράτους δικαίου.

Όπως αποτυπώνεται και στις σχετικές εκθέσεις, η Ελλάδα έχει θεσπίσει σημαντικό αριθμό μεταρρυθμίσεων στον τομέα της δικαιοσύνης. Οι μεταρρυθμιστικές δραστηριότητες περιελάμβαναν αλλαγές στην οργάνωση των δικαστηρίων, διεύρυνση της χρήσης των εργαλείων της τεχνολογίας των πληροφοριών στα δικαστήρια και προώθηση των εναλλακτικών μηχανισμών επίλυσης διαφορών. Επιπλέον, κατά το έτος 2021 το Υπουργείο Δικαιοσύνης έλαβε πρωτοβουλίες που κατέστησαν το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης πιο αποτελεσματικό και ενίσχυσαν τη διεθνή δικαστική συνεργασία. Ενδεικτικά αναφέρονται η πιλοτική εφαρμογή των ηλεκτρονικών πινακίων, η ψηφιακή αίτηση και παραλαβή ποινικού μητρώου μέσω gov.gr, η εφαρμογή διατάξεων του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η τροποποίηση των διατάξεων του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, της νομοθεσίας για το Ελεγκτικό Συνέδριο και τους δικαστικούς υπαλλήλους.

Κεντρικός στόχος του Υπουργείου Δικαιοσύνης παραμένει η εξασφάλιση άμεσης, αποτελεσματικής απονομής της δικαιοσύνης και ποιοτικής πρόσβασης των πολιτών στο δικαστικό σύστημα για την άσκηση των δικαιωμάτων τους. Στην επίτευξη των στόχων αυτών θα συμβάλλουν ο νέος Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Δικαστικών Λειτουργών, η συνεχής συνεργασία με την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών με σκοπό την αναδιαμόρφωση της οργάνωσης και της λειτουργίας της, η ενίσχυση του θεσμού της Διαμεσολάβησης, η υλοποίηση της δεύτερης φάσης του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Υποθέσεων για την Πολιτική και Ποινική Δικαιοσύνη (ΟΣΔΔΥ-ΠΠ), η αναβάθμιση του Εθνικού Ποινικού Μητρώου, η ανάπτυξη Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ) για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και η Σύσταση Γραφείου Συλλογής και Επεξεργασίας Δικαστικών Στατιστικών Στοιχείων για τη Δικαιοσύνη (JustStat).

Επιπλέον, το Υπουργείο Δικαιοσύνης σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις αναφορικά με την προστασία των ευάλωτων συμπολιτών μας, όπως για παράδειγμα οι τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, μέσω των οποίων παρέχεται επιπρόσθετη προστασία στα θύματα εγκληματικών πράξεων και ιδίως στα πλέον ευάλωτα από αυτά, όπως τα ανήλικα θύματα, η υλοποίηση δράσεων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, η ολοκλήρωση σύνταξης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η υλοποίηση δράσεων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας. Τέλος, το Υπουργείο Δικαιοσύνης συμμετέχει ενεργά στον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων για την ενίσχυση της φιλικότητας του συστήματος δικαιοσύνης προς τα παιδιά, την ενδυνάμωση των δικαιωμάτων των θυμάτων εγκληματικών πράξεων με έμφαση στα θύματα της εμπορίας ανθρώπων, την περαιτέρω επιμόρφωση (σε συνεργασία με την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών) των δικαστικών λειτουργών στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την πρόληψη και αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών και την προαγωγή της ισότητας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.

Η πλέον πρόσφατη πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης του νομικού πλαισίου προστασίας της ευαλωτότητας είναι η κύρωση της Σύμβαση της Σύμβασης της Χάγης της 13ης Ιανουαρίου 2000 σχετικά με τη διεθνή προστασία των ενηλίκων. Η Σύμβαση διασφαλίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα των ευάλωτων ενηλίκων (όπως π.χ. τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία όπως κατοχυρώνονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών) σε διασυνοριακές υποθέσεις ενισχύοντας, έτσι, την αυτονομία τους και συμβάλλοντας στη θέσπιση σαφούς νομικού πλαισίου, μέσω του οποίου οι ευάλωτοι ενήλικοι και οι οικογένειές τους θα αποφεύγουν περιττές δυσκολίες και εμπόδια. Η πρωτοβουλία κύρωσής της αποτελεί ένα ακόμα κομμάτι της συντονισμένης και συνεκτικής προσπάθειας της Κυβέρνησης για την προστασία των ευάλωτων συμπολιτών μας και η Χώρα μας θα εξακολουθήσει να λαμβάνει σχετικές πρωτοβουλίες τόσο σε διεθνές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Γνώμονας της πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης είναι η ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων με σημαντικό κοινωνικό αποτύπωμα και θετικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών. Άλλωστε, η εύρυθμη λειτουργία και απονομή της Δικαιοσύνης συνιστούν ασφαλή δείκτη για την ποιότητα της Δημοκρατίας μας. Ειδικά η αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου μέσω του σχεδιασμού και της υλοποίησης ολοκληρωμένων παρεμβάσεων και στρατηγικών, καθώς και η ισότιμη συμμετοχή της Ελλάδας στη διεθνή και την ενωσιακή δικαιοταξία αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις του Κράτους Δικαίου, αλλά και ένα σταθερό εχέγγυο ευημερίας για κάθε πολίτη.

Τα ως άνω αναδεικνύουν το έμπρακτο ενδιαφέρον της κυβέρνησης για τη διασφάλιση της εποικοδομητικής επαφής των πολιτών με το σύστημα απονομής δικαιοσύνης και την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης στους δικαιικούς θεσμούς μέσω της τήρησης των δεσμεύσεών της προς τους πολίτες.

*O Γιώργος Κώτσηρας είναι Υφυπουργός Δικαιοσύνης

Κατεβάστε όλη την έρευνα εδώ