Την ημέρα που η “Λιλιπούπολη” επέστρεψε στο σπίτι της

Παρασκευή 2 Μάϊου 1980. Τότε μεταδόθηκε το τελευταίο επεισόδιο της ιστορικής εκπομπής «Εδώ Λιλιπούπολη» στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας.

Παρασκευή 9 Ιουλίου 2021. Η «Λιλιπούπολη» επιστρέφει στην «πατρίδα» της, μετά από 41 ολόκληρα χρόνια. Ολόκληρη η μέρα στο Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΑ είναι αφιερωμένη στους ήρωες και στους συντελεστές της. Και κυρίως μεταδίδονται καθ΄όλη τη διάρκεια του ραδιοφωνικού προγράμματος επτά από τα 73, «χαμένα» μέχρι πρόσφατα από το αρχείο της ΕΡΤ, επεισόδια της «Λιλιπούπολης» αλλά πρόσφατα «επαναπατρισμένα» χάρη στον μελετητή και δημοσιογράφο Γιώργο Αλλαμανή.

Ο Αλλαμανής τα εντόπισε, τα συγκέντρωσε και έκανε την επαναχρονολόγηση ενόψει του βιβλίου του «Στον καιρό της Λιλιπούπολης. Η βιογραφία μίας ραδιοφωνικής εκπομπής» που θα κυκλοφορήσει στο τέλος του χρόνου, καλύπτοντας το, έως σήμερα, απόλυτο κενό στη βιβλιογραφία και τις μαρτυρίες μίας ιστορικής εποχής (1976-1980), για το Τρίτο Πρόγραμμα. Της εποχή που μάθαμε να το λέμε «Το Χατζιδακικό Τρίτο». Αυτά λοιπόν τα χαμένα επεισόδια επέστρεψαν στη βάση τους γιατί «πήγα και τα επέστρεψα στην ΕΡΤ. Ήταν ένα θέμα ηθικής τάξεως για εμένα. Το υλικό αυτό ανήκει στη Δημόσια Ραδιοφωνία. Εκεί ήταν η θέση του, εκεί έπρεπε να γυρίσει», λέει ο Αλλαμανής. Έτσι χάρη και στον σημερινό Διευθυντή Ραδιοφωνίας της Γενικής Διεύθυνσης Προγράμματος της ΕΡΤ και αειθαλή «χατζιδακικό» Φώτη Απέργη, αλλά και στον πολύτιμο ραδιοφωνικό παραγωγό και «ψυχή» του αρχείου της ΕΡΤ Ισίδωρο Πρίντεζη, οργανώθηκε η αφιερωματική Παρασκευή της Λιλιπούπολης αυτό τον Ιούλιο του 2021.

Είχε άλλωστε και άλλη αφορμή: τη διπλή (9 και 10/7) συναυλία στο Ηρώδειο όπου επρόκειτο να ακουστούν τα πολυαγαπημένα τραγούδια της «Λιλιπούπολης» και των Νίκου Κυπουργού, Δημήτρη Μαραγκόπουλου, Λένας Πλάτωνος, Νίκου Χριστοδούλου στους στίχους φυσικά της Μαριανίνας Κριεζή, με ερμηνευτές τους Σαβίνα Γιαννάτου, Δώρο Δημοσθένους, Λένια Ζαφειροπούλου, Τάση Χριστογιαννόπουλο, τη χορωδία Rosarte και 17μελή ορχήστρα υπό τη μουσική διευθυνση του Νίκου Χριστοδούλου. Δυστυχώς η συναυλία αναβλήθηκε λόγω κρούσματος covid στην καλλιτεχνική ομάδα αλλά αναζητούνται νέες ημερομηνίες για τη διεξαγωγή της.

Δεν αναβλήθηκε πάντως η «ανάκριση» που κάναμε στον Γιώργο Αλλαμανή…Και ιδού:

Η συναυλία της «Λιλιπούπολης» στο Ηρώδειο.

Μα ναι. Αφορμή για την επιστροφή της Λιλιπούπολης στο Δεύτερο, ήταν η συναυλία στο Ηρώδειο κι αυτό το καταπληκτικό λιλιπουπολικό family reunion που βρίσκει τους συντελεστές μεγαλύτερους πια, με τις όποιες αντιθέσεις και έντονες καλλιτεχνικές συγκρούσεις του παρελθόντος να έχουν μείνει πίσω. Που επίσης βρίσκει στο πόντιουμ το Νίκο Χριστοδούλου ο οποίος (μαζί με την Πλάτωνος, τον Κυπουργό και τον Μαραγκόπουλο) είναι ο τέταρτος και λιγότερο γνωστός συνθέτης της ιστορικής Λιλιπούπολης, αλλά εξαιρετικός. Είναι ο άνθρωπος που έχει γράψει την «κυρία Φωτεινή», το «Ως πότε Παπαγάλοι» ή τη «Νύχτα». Παρακολούθησα λίγο τις πρόβες και συγκινήθηκα. Επίσης ζήλεψα!

Τα «χαμένα» επεισόδια της «Λιλιπούπολης» και πώς συγκεντρώθηκαν όλα.

Η ΕΡΤ είχε στο αρχείο της 138 επεισόδια, κάποια άλλα κυκλοφορούσαν στο Ίντερνετ και «χαμένα» θεωρούνταν 73 επεισόδια.

Γιατί χάθηκαν τα επεισόδια. Προσπαθώντας να βγάλω τα σημερινά μου γυαλιά και να δω εκείνη την εποχή με τα δικά της, καταλαβαίνω ότι οι άνθρωποι τότε δεν είχαν κουλτούρα αρχειοθέτησης. Ούτε είχαν τη βεβαιότητα ότι αυτό είναι ένα υλικό πολιτιστικής κληρονομιάς που πρέπει να διασωθεί. Ύστερα ήταν όλα αναλογικά, δεν είχαν δηλαδή ούτε αυτή την ευκολία να αποθηκεύουν σε data bases απεριόριστο υλικό. Οπότε όταν δεν ερχόταν το χαρτί για τις αγορές καινούριων μαγνητοταινιών, έπαιρναν μία μαγνητοταινία ήδη γραμμένη κι έγραφαν από πάνω ένα ποδοσφαιρικό αγώνα π.χ.

Το Αρχείο της ΕΡΤ. Σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη ότι είναι αποψιλωμένο (που είναι πράγματι ως προς κάποιες χρονικές περιόδους όπως είναι η Χούντα κι εκεί δεν υπάρχει ούτε λέπι από Θεοδωράκη ή Μελίνα), έχει σπουδαία πράγματα που έχουν απομείνει. Κι επειδή είναι τεράστιος ο όγκος του γιατί πρόσφατα απέκτησαν στην Αγία Παρασκευή και το αρχείο της παλιάς ΥΕΝΕΔ είναι μία αρχειοθήκη από την οποία μπορεί να αλιεύσει κανείς θαυμαστά πράγματα. Ο «αρχιαλιεύς» και «Απόστολος» αυτής της προσφοράς είναι ο Ισίδωρος Πρίντεζης, ο λατρεμένος Σιδερής ,ο άνθρωπος που το κάνει για λογαριασμό όλων μας. Και μάλιστα ο Πρίντεζης είναι ο άνθρωπος που το 2015-16 έκανε την πρώτη απόπειρα σοβαρής τεκμηρίωσης και χρονολόγησης των υφισταμένων επεισοδίων της «Λιλιπούπολης». Έκανε αναπόφευκτα και κάποια λάθη γιατί έπρεπε να ανατρέξει σε 15 διαφορετικές πηγές για να το τεκμηριώσει (εμένα μου πήρε γύρω στα 3 χρόνια η τεκμηρίωση, επαναρύθμιση των επεισοδίων και επαναχρονολόγηση, παράλληλα με την υπόλοιπη δουλειά). Όμως αυτό που προέκυψε από τον Πρίντεζη είχε λογική, σοβαρότητα και ραδιοφωνικό σκεπτικό. Σε αντίθεση με μία προηγούμενη απόπειρα αναμετάδοσης επί Μυτιληναίου το 2002-3 που…ήταν χύμα στο κύμα. Ό,τι έβρισκαν το έβγαζαν, άλλα δεν τα έβγαλαν ποτέ. Και είχαν βάλει και μία γελοία γυναικεία φωνή να εξηγεί σε παιδάκια νήπια π.χ. γιατί υπάρχει κρεβατομουρμούρα ανάμεσα στην Άννα Παναγιωτοπούλου-«Χιονάτη» και τον Λευτέρη Βογιατζή-«Πρίγκηπα». Έλεγε π.χ. κάποια στιγμή η «Χιονάτη» δεικτικά στον «Πρίγκηπα» την ώρα που έπεφταν στο κρεββάτι: «έπλυνες τα πόδια σου;» Κι έβγαινε αυτή η γυναικεία φωνή κι εξηγούσε ότι «οι γονείς και όλοι έχουν και τις καλές και τις κακές τους στιγμές».

Πως εντοπίστηκαν τα χαμένα επεισόδια.

Τα έσωσαν άνθρωποι εξίσου λαμπεροί με τους δημιουργούς. Διότι λαμπερή δεν ήταν μόνον η πολυπληθέστατη ομάδα που συμμετείχε στη «Λιλιπούπολη»: συνθέτες, μουσικοί, τραγουδιστές, ηθοποιοί (31 ηθοποιοί για 28 ρόλους!) ηχολήπτες. Ήταν και οι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι απ΄ την άλλη πλευρά, οι ακροατές. Μην ξεχνάτε ότι είχαμε τότε ένα Τρίτο να εκπέμπει με 13 πομπούς, πανελλαδικά. Οπότε υπήρξαν άνθρωποι που με τον παλιό καλό τρόπο πατούσαν το «rec» και ηχογραφούσαν την εκπομπή. Από αυτούς συνάντησα μερικούς, λαμπερούς, εκλεκτούς και σοβαρούς που είχαν στην κατοχή τους επεισόδια από τότε. Μου τα εμπιστεύτηκαν.

Πότε ο ίδιος πήρε την απόφαση να γράψει ένα βιβλίο για τη «Λιλιπούπολη».

Στα τέλη του 2016 πήρα την απόφαση ότι δε.. «νταγιαντώ» που λέμε και στην Κρήτη με την όλη κατάσταση της μνημονικής βαρβαρότητας και πρέπει κάπου να μετακομίσω. Λεφτά για να πάω στο εξωτερικό δεν είχα. Οπότε πήγα κι έγινα βοηθός του «δημοσιογράφου Μπρίνη». Αυτό έκανα. Για να φύγω. Οπότε πέρασα μία ωραία 4ετία, κοντά 5ετία τώρα πια, που με ρώταγες «τι κάνεις» και απαντούσα τι έκανε ο «δήμαρχος Χαρχούδας» το 79.

Το κενό της βιβλιογραφίας για τη «Λιλιπούπολη».

Είναι ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη για την καταγραφή, χωρίς μελοδραματισμούς και εξιδανικεύσεις, της ιστορίας αυτού του φαινομένου που λεγόταν «Χατζιδακικό Τρίτο». Από αυτό ξεκίνησα, αφού μάλιστα δεν είχα κάτι στη βιβλιογραφία που να μου λέει τί ήταν το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ επί Μάνου Χατζιδάκι. Έκανα, λοιπόν, ένα focus στην 7ετία από τον Ιανουάριο του 1975 που ο Χατζιδάκις ανεβαίνει στην Αγία Παρασκευή μέχρι τις 11 Μαρτίου του 1982 που τον απέλυσε η ΠΑΣΟΚάρα. Πρώτα έψαξα αυτή την 7ετία ενώ παράλληλα προχωρούσα και στην αποδελτίωση και τεκμηρίωση των επεισοδίων της Λιλιπούπολης. Οπότε κάπως έτσι έχει και λόγο ύπαρξης μέσα στο βιβλίο μου ένα μεγάλο κεφάλαιο που ακτινογραφεί αυτή την 7ετία, προηγείται της ιστορίας της εκπομπής κι έχει τίτλο εργασίας «Δώδεκα σημεία. Κρίσεις και συγκρούσεις».

Τελικά τί περιλαμβάνει το βιβλίο.

Όλα αυτά, την ιστορία της εκπομπής, πλήρη αποδελτίωση, τεκμηρίωσης και χρονολόγηση των επεισοδίων της Λιλιπουπολης και 52 συνεντεύξεις από τους συντελεστές. Ναι έκανα 52 συνεντεύξεις-συμπεριλαμβανομένης και της Μαριανίνας Κριεζή του ανθρώπου που είχε ρόλο και στους δύο μπροστινούς κινητήριους τροχούς της Λιλιπουπολης. Ο ένας τροχός είναι ο μουσικός, στιχουργικός, τραγουδιστικός και ο άλλος ο συνοριακός, θεατρικός, δραματικός. Απ΄τη μια τα τραγούδια και οι μουσικές κι από την άλλη οι ηθοποιοί, τα κείμενα και το θέατρο. Ο άξονας που τα ένωνε ήταν η Μαριανίνα Κριεζή.

Οι τέσσερις «ηλικίες» της Λιλιπούπολης και γιατί δεν ήταν «παιδική εκπομπή»

Η Λιλιπούπολη περνά τέσσερις ηλικίες ουσιαστικά. 1.Την «εποχή της αμηχανίας» όταν ξεκινάει αλλά αποτυγχάνει κατά…θαυμαστό τρόπο, με την έννοια ότι απευθύνεται σε νήπια αλλά οι βασικές δημιουργοί η (χορογράφος και σκηνοθέτρια) Ρεγγίνα Καπετανάκη, η (παιδοψυχολόγος) Ελένη Βλάχου και η (στιχουργός και παραγωγός) Μαριανίνα Κριεζή δεν έχουν τον τρόπο να μάθουν τα νήπια να μετράνε ως το 20 ή να λένε σωστά τις μέρες της εβδομάδας. Το κάνουν, ωστόσο, μ έναν άλλο τρόπο ο οποίος είναι θαυμαστός γιατί αποτυγχάνει ως εκπομπή για νήπια και πετυχαίνει κάπου αλλού. 2. Την «εποχή της εφηβείας» όπου η εκπομπή αρχίζει να υψώνει τη γροθιά όπως π.χ. ο παπαγάλος που τραγουδάει «ως πότε παπαγάλοι θα ζούμε στα κλουβιά» κι εκεί κάτι πάει να γίνει αλλά δεν έχει ακόμα χαρακτήρα. 3. Την «εποχή της ενηλικίωσης» όταν έρχεται η Άννα Παναγιωτοπούλου και με όλο το γκάζι της Ελεύθερης Σκηνής μετατρέπει αυτή την εκπομπή, που έχει το μανδύα της «παιδικής», σε μία μουσικοθεατρική πολιτική επιθεώρησή, κάνοντας αυτό που ήξερε να κάνει και στο Ελεύθερο Θέατρο. 4.Την «εποχή της εξόδου» όταν πια υπάρχει τεράστια κόπωση σε όλο το Χατζιδακικό Τρίτο άρα και στη «Λιλιπούπολη». Αυτά είναι τα τέσσερα στάδια. Εγώ πάντως δεν μπόρεσα να ξεφύγω από την αρχική, θεωρητική-σχεδόν αξιωματική- τοποθέτηση του Νίκου Δήμου ότι είναι μία εκπομπή η οποία, στην ωριμότητά της, απευθύνεται σε μεγάλους αλλά μπορούν να την ακούσουν και παιδιά-και όχι το αντίστροφο.

Η Λιλιπούπολη δεν είναι μόνο τα τραγούδια της.

Εγώ είμαι σε αποστολή να επιχειρήσω να δείξω ότι, σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη ότι η Λιλιπουπολη είναι τα τραγούδια της (τα οποία είναι βέβαια πανίσχυρα και αριστουργηματικά), η Λιλιπούπολη είναι τα επεισόδιά της μέσα στα οποία εντάσσονται, με σεναριακή συνθήκη, τα τραγούδια. Υπάρχει δηλαδή επεισόδιο που λανσάρει την «Κινέζα κολυμβήτρια». Επεισόδιο που λανσάρει τον «Χορό των Μπιζελιών». Επεισόδιο που λανσάρει τη «Ρόζα-Ροζαλία», μιλώντας για μία αρχαιολογική ανασκαφή στα σύννεφα. Και η σύλληψη μίας τέτοιας ανασκαφής-ε ναι- είναι εντελώς..Μαριανίνα Κριεζή.

INFO

Ο Κόσμος της Λιλιπούπολης στο Δεύτερο Πρόγραμμα (103.7)

Παρασκευή 9 Ιουλίου 2021

18:00-20:00, «Το Κλειδί του Σολ στη Λιλιπούπολη»

Ο δημοσιογράφος Γιώργος Αλλαμανής, συγγραφέας του υπό έκδοση βιβλίου «Στον Καιρό της Λιλιπούπολης», συγκέντρωσε κατά την τετραετή έρευνά του δεκάδες χαμένα επεισόδια τα οποία παρέδωσε πρόσφατα στην ΕΡΤ. Κάποια από αυτά θα μεταδοθούν κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ ο ίδιος θα είναι καλεσμένος του Σιδερή Πρίντεζη στο «Κλειδί του Σολ».

Στη δίωρη εκπομπή θα ακουστούν τραγούδια από τις αυθεντικές εκπομπές με τις φωνές των ηθοποιών, αποσπάσματα από τα χαμένα επεισόδια, ηχογραφήσεις από το Αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας που σχετίζονται με τη «Λιλιπούπολη» και τους συντελεστές της, αλλά και μικρές μουσικές εκπλήξεις.

Στη συζήτηση θα ξετυλιχθεί το νήμα της χρυσής εποχής του Τρίτου Προγράμματος, όταν ήταν διευθυντής ο Μάνος Χατζιδάκις, αναζητώντας απαντήσεις σε δύο ερωτήματα: τί ήταν η Λιλιπούπολη στην εποχή της και γιατί παραμένει ισχυρό μέχρι σήμερα το μουσικό, πολιτικό και πολιτιστικό της αποτύπωμα.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις