Από τον Κασόγκι στη Γκαλιζία: Εγκλήματα κατά δημοσιογράφων που έμειναν αναπάντητα

Η Διεθνής Ημέρα για τον τερματισμό της ατιμωρησίας για τα εγκλήματα κατά των δημοσιογράφων καθιερώθηκε με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ τη 18ς Δεκεμβρίου 2018 και τιμάται κάθε χρόνο στις 2 Νοεμβρίου.

Η ελευθερία της έκφρασης, σε όλες τις μορφές της, αποτελεί την ίδια την ουσία της δημοκρατίας.

Μόνο στο πλαίσιο ενός ακμαίου, ελεύθερου και ανεξάρτητου τοπίου μέσων ενημέρωσης, μπορούμε να έχουμε κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και κοινωνίες εν γένει υπόλογες. Και ακριβώς γι’ αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα, υπερβολικά συχνά, δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης δέχονται επιθέσεις, διώκονται, παρενοχλούνται ή υφίστανται εκφοβισμό κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.

Οι περισσότεροι δημοσιογράφοι δεν τραυματίζονται στο πλαίσιο των δυσχερών συνθηκών του πολεμικού ρεπορτάζ αλλά υφίστανται βία στο άμεσο περιβάλλον μας.

Μόνο το 2018, 94 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης σκοτώθηκαν σε περιστατικά που σχετίζονταν με την εργασία, όπως ανέφερε η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων. Εκατοντάδες άλλοι έχουν υποστεί αυθαίρετη σύλληψη ή κράτηση χωρίς ποτέ να δικαστούν σε δικαστήριο.

Ελλιπής η αντίδραση των κυβερνήσεων

Οι κυβερνήσεις έχουν αποτύχει επανειλημμένα να προστατεύσουν τους δημοσιογράφους, διστάζουν να διώξουν τους δράστες ή ακόμη και διαπράττουν οι ίδιες τα εγκλήματα. Η ατιμωρησία για αυτά τα εγκλήματα πολλαπλασιάζει τον αντίκτυπό τους και διαβρώνει τις δημοκρατικές κοινωνίες, τροφοδοτώντας τον φόβο, τη δυσπιστία και το άγχος.

Η ΕΕ παρέχει στήριξη και νομική συνδρομή μέσω του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ μηχανισμού για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενός δικτύου που αντιδρά ταχέως όταν απειλούνται υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων.

Η ΕΕ χρηματοδοτεί επίσης το Κέντρο για την Πολυφωνία και την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης (CMPF) και το σημαντικό του παρατηρητήριο για την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης, το οποίο συνεχίζει να πραγματοποιεί μετρήσεις σχετικά με τις απειλές για την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης της ΕΕ και των γειτονικών χωρών και να τροφοδοτεί με στοιχεία τις διαδικασίες χάραξης πολιτικής.

Το 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε κονδύλια ύψους πάνω από 8 εκατ. ευρώ για τη στήριξη έργων που αποσκοπούν στην προώθηση της ποιοτικής δημοσιογραφίας και της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των επαγγελματιών που εργάζονται στα μέσα ενημέρωσης και των αυτορρυθμιζόμενων φορέων, καθώς επίσης στη χρηματοδότηση της διασυνοριακής ερευνητικής δημοσιογραφίας και στην προστασία των δημοσιογράφων που δέχονται απειλές. Σε πολλές χώρες, παρέχουμε οικονομική στήριξη καθώς και στήριξη από εμπειρογνώμονες για την προώθηση της προστασίας των δημοσιογράφων, των μπλόγκερ και των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης.

Την ημέρα αυτή, η οποία είναι αφιερωμένη στο τέλος της ατιμωρησίας για εγκλήματα κατά δημοσιογράφων, τιμούμε όλους εκείνους που έχασαν τη ζωή τους και υπέστησαν επιθέσεις κατά την άσκηση του δικαιώματός τους στην ελευθερία της έκφρασης, είτε στο διαδίκτυο είτε εκτός αυτού, και στεκόμαστε στο πλευρό όλων εκείνων που έχουν το θάρρος να υψώσουν τη φωνή τους για όλους εμάς.

Ας θυμηθούμε δύο παραδείγματα εγκληματικότητας κατά δημοσιογράφων.

Τζαμάλ Κασόγκι – Μπήκε στο προξενείο Σαουδικής Αραβίας και δεν βγήκε ποτέ

Ο Αχμάντ Τζαμάλ Κασόγκι (γεννηθείς στις 13 Οκτωβρίου 1958 — εξαφανίστηκε τον Οκτώβριο του 2018) ήταν Σαουδάραβας δημοσιογράφος, συγγραφέας και πρώην γενικός διευθυντής και αρχισυντάκτης του Al-Arab News Channel. Είχε επίσης εργαστεί ως συντάκτης για τη Σαουδική εφημερίδα Al Watan, μετατρέποντάς την σε πλατφόρμα για Σαουδάραβες προοδευτικούς.

Το Σεπτέμβριο του 2017 ο Κασόγκι έφυγε από τη Σαουδική Αραβία και εγκαταστάθηκε στις Η.Π.Α. όπου άρχισε να αρθρογραφεί στην εφημερίδα The Washington Post. Στα άρθρα του ασκούσε έντονη κριτική στον πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και στον βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας. Επίσης ήταν κατά της επέμβασης του συνασπισμού με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, στην Υεμένη.

Στις 2 Οκτωβρίου 2018 ο Κασόγκι εθεάθη για τελευταία φορά ζωντανός όταν μπήκε από την κύρια είσοδο στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας, στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να βγάλει μία άδεια γάμου. Έκτοκτε, η τύχη του αγνοείται.

Ανώνυμες πηγές της τουρκικής αστυνομίας ισχυρίζονται ότι δολοφονήθηκε μέσα στο προξενείο. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας ισχυρίζεται ότι ο Χασόγκτζι έφυγε από το προξενείο ζωντανός, από την πίσω είσοδο,αλλά η Τουρκία υποστηρίζει ότι κανένα κύκλωμα κλειστής τηλεόρασης δεν τον κατέγραψε να φεύγει.

Η περίπτωση του 60χρονου Κασόγκι προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις,

Δάφνη Καρουάνα Γκαλιζία, η Μαλτέζα δημοσιογράφος

H Δάφνη Ανν Καρουάνα Γκαλιζία (26 Αυγούστου 1964 – 16 Οκτωβρίου 2017) ήταν Μαλτέζα δημοσιογράφος. Ήταν γνωστή για την αποκάλυψη αμφιλεγόμενων και ευαίσθητων πληροφοριών που σχετίζονται με τα Έγγραφα του Παναμά. Στις 16 Οκτωβρίου 2017, η Γκαλιζία δολοφονήθηκε κοντά στο σπίτι της στην Μπιντνίζα, στο νοικιασμένο Peugeot 108 της, όταν το παγιδευμένο αυτοκίνητο εξερράγη. Η μεγάλη έκρηξη άφησε το όχημα διάσπαρτο σε πολλά κομμάτια, στα κοντινά χωράφια. Ήταν στη θέση του οδηγού.

Η Καρουάνα Γκαλιζία φέρεται να είχε καταγγείλει στην αστυνομία ότι απειλείτο περίπου δύο εβδομάδες πριν το θάνατό της. Εκτός της περιόδου των εκλογών, το σπίτι της δεν ήταν υπό αστυνομική προστασία από το 2010.

Η υπόθεση της δολοφονηθείσας δημοσιογράφου Δάφνη Καρουάνα Γκαλίσια παραμένει ανεξιχνίαστη. Ευρωβουλευτές και η οικογένεια του θύματος αφήνουν αιχμές για τις αρμόδιες αρχές της Μάλτας και ζητούν απονομή δικαιοσύνης.

Πληροφορίες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα.