Παπαγιαννάκης για έρευνα 20/20: “Τοξικό περιβάλλον, επικίνδυνο για την κοινωνική συνοχή”

“Οι εικόνες των τελευταίων ημερών από την Πλατεία Βικτωρίας θυμίζουν 2015 – 2016 με πρόσφυγες σε αναζήτηση δομών φιλοξενίας. Τότε οι περισσότεροι έκαναν μια στάση στην Ελλάδα πριν συνεχίσουν προς την βόρεια Ευρώπη. Η Ελλάδα ως χώρα-πέρασμα (transit) δεν διέθετε δομές φιλοξενίας έστω και προσωρινές. Το σταδιακό κλείσιμο των συνόρων και η κοινή δήλωση ΕΕ Τουρκίας μετέτρεψε την Ελλάδα σε χώρα προορισμού, με σημαντικό αριθμό εγκλωβισμένων ανθρώπων.

Από εκείνη την στιγμή θα έπρεπε να ξεκινήσει ο σχεδιασμός για την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης και συγκροτημένης πολιτικής κοινωνικής ένταξης, για αυτούς οι οποίοι θα παραμείνουν ως αναγνωρισμένοι πρόσφυγες.

Δυστυχώς αυτή η πολιτική δεν έχει παρουσιαστεί ακόμα και οι πρόσφατες εικόνες της Πλατείας Βικτωρίας είναι μια από τις συνέπειες απουσίας πολιτικής. Αναγνωρισμένοι πρόσφυγες φεύγουν από δομές φιλοξενίας αιτούντων άσυλο χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η δυνατότητα στέγασης τους.

Η απουσία σχεδίου και πολιτικής κοινωνικής ένταξης των προσφύγων σε συνδυασμό με την ελλιπή πληροφόρηση από την μια και την εργαλειοποίηση του προσφυγικού από την άλλη, προκαλούν σύγχυση στην κοινωνία η οποία είναι πλέον λιγότερο δεκτική σε σχέση την πραγματικότητα του.

Παρόλα αυτά σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες “Παγκόσμιες Τάσεις” ο αριθμός εκτοπισμένων ανθρώπων είναι 79,5 εκατομμύρια (70,8 το 2018) με τα 45,7 εκατομμύρια διέφυγαν σε άλλες περιοχές της ίδιας τους της χώρας. Οι υπόλοιποι εκτοπίστηκαν αλλού: 4,2 εκατομμύρια ήταν άνθρωποι που περίμεναν την έκβαση των αιτημάτων ασύλου τους, ενώ 29,6 εκατομμύρια ήταν πρόσφυγες και άλλοι βίαια εκτοπισμένοι εκτός της πατρίδας τους.

Η μεγάλη αύξηση οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες

– ο πρώτος είναι ο ανησυχητικός νέος εκτοπισμός που έλαβε χώρα το 2019, ιδίως στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Sahel, την Υεμένη και τη Συρία, η οποία βρίσκεται στο δέκατο έτος συρράξεων που έχουν οδηγήσει 13,2 εκατ. ανθρώπους στην προσφυγιά.

– δεύτερος παράγοντας είναι η καλύτερη αποτύπωση της κατάστασης των κατοίκων της Βενεζουέλας που εγκατέλειψαν τη χώρα τους, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν νόμιμα καταγραφεί ως πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο

Για πολλούς συμπατριώτες μας σε πολλές από αυτές τις περιοχές δεν υπάρχουν συγκρούσεις και άρα δεν υπάρχουν πρόσφυγες, γεγονός που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των αριθμών. Εάν στους περίπου 80 εκατ. εκτοπισμένους (δλδ το 1% της ανθρωπότητας) προσθέσουμε τους πάνω από 270 εκατ. Μετανάστες (δλδ πάνω από το 3% της ανθρωπότητας) μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι αυτό που καλείται να διαχειριστεί η Ελλάδα και κατ’ επέκταση η ΕΕ δεν πρέπει να αποτελεί πηγή τέτοιας πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής.

Είναι λογικό επομένως ότι αφού τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχει ολοκληρωμένη και ρεαλιστική αποτύπωση της μεταναστευτικής/προσφυγικής πραγματικότητας, σε συνδυασμό με την άνοδο της αντιμεταναστευτικής ρητορικής ως μέσο αύξησης της πολιτικής επιρροής, να έχει δημιουργηθεί ένα τοξικό περιβάλλον το οποίο είναι επικίνδυνο για την κοινωνική συνοχή”.

Λευτέρης Παπαγιαννάκης

Επικεφαλής Συνηγορίας, Πολιτικής και Έρευνας του SolidarityNow