Ήξερες για το ρατσιστικό φαινόμενο Fruit Machine ή αλλιώς τεστ ομοφυλοφιλίας;

Πρόσφατα ο πρόεδρος των Φιλιππίνων δήλωσε προκλητικά και χωρίς ίχνος ντροπής ότι παλιά ήταν γκέι, αλλά “θεραπεύτηκε” με τη συντροφιά όμορφων γυναικών. Συμπλήρωσε μάλιστα πως όταν άρχισε να βγαίνει με την πρώην γυναίκα του, σκέφτηκε ότι “αυτό ήταν” και έτσι έγινε “ξανά άντρας”. Τέτοιες δηλώσεις δεν είναι απλώς θλιβερές, ούτε μόνο άκρως ρατσιστικές αλλά και επικίνδυνες. Το γεγονός ότι δημόσια πρόσωπα “ανεβαίνουν στο βήμα” και μιλώντας, αφήνουν υπονοούμενα που συνδέουν την ομοφυλοφιλία με κάποιο είδος ασθένειας, νομιμοποιεί τον ρατσισμό κατά των γκέι.

Λαμβάνοντας λοιπόν τέτοιες “μικρές, καθημερινές” αφορμές, ας θυμηθούμε μία πρακτική που εφαρμοζόταν στον Καναδά μέχρι τη δεκαετία του 90, το Τεστ Ομοφυλοφιλίας.

Fruit Machine

Η “Μηχανή των Φρούτων” , μία συσκευή που επινοήθηκε στον Καναδά τη δεκαετία του 1950 από τον Frank Robert Wake ήταν υποτίθεται σε θέση να εντοπίσει εάν κάποιος ήταν ομοφυλόφιλος ή όχι (ο εξεταζόμενος, μάλιστα, αποκαλούταν “φρούτο”).

Η συσκευή μετρούσε τη διάμετρο της κόρης των ματιών, την εφίδρωση και τον σφυγμό για να τεστάρει τη σεξουαλικότητα του εξεταζόμενου.

Πρόκειται για μία μέθοδο που εφαρμόστηκε στον Καναδά τη δεκαετία του 1950 και του ’60 κατά τη διάρκεια μίας εκστρατείας που είχε σκοπό να αφανίσει όλους τους γκέι άντρες από τις δημόσιες υπηρεσίες, τη Βασιλική Καναδική Έφιππη Αστυνομία και τον στρατό. Ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων έχασε τη δουλειά του εξαιτίας αυτής της ρατσιστικής εφεύρεσης. Παρ’όλο που η χρηματοδότηση για αυτό το μηχάνημα διακόπηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’60, τα τεστ ομοφυλοφιλίας συνεχίστηκαν, και η Βασιλική Καναδική Μονάδα Αστυνομίας συγκέντρωσε στα αρχεία της τα στοιχεία πάνω από 9.000 ανδρών- “υπόπτων” για τη σεξουαλικότητά τους.

Η διαδικασία έμοιαζε λίγο με μία τυπική επίσκεψη στον οφθαλμίατρο ή τον οδοντίατρο. Το “θύμα” καθόταν σε μία καρέκλα και ο “ειδικός” του προέβαλλε διάφορες εικόνες: από ιστορικά θέματα μέχρι φωτογραφίες σεξουαλικές γυναικών και ανδρών. Η θεωρία του μηχανήματος βασιζόταν στο γεγονός ότι οι κόρες των ματιών του εξεταζόμενου θα συστέλλονταν στη θέα ενός αντικειμένου που θα τον ενδιέφερε ή που θα τον έλκυε. Αυτό ήταν το λεγόμενο “τεστ απόκρισης κόρης”.

Στην αρχή οι ασθενείς δεν είχαν επίγνωση του σκοπού της εξέτασης και νόμιζαν πως επρόκειτο απλά για ένα τεστ άγχους.

Η διαδικασία της Μηχανής των Φρούτων βασιζόταν σε λανθασμένες υποθέσεις

Η εγκυρότητα και η ακρίβεια των αποτελεσμάτων της Μηχανής των Φρούτων ποτέ δεν αποδείχθηκαν, μάλιστα αμφισβητούνται, αφού η όλη διαδικασία βασιζόταν σε λανθασμένες υποθέσεις: στην υπόθεση ότι τα ερεθίσματα του ματιού μπορούν να αποκαλύψουν κάποια αντίδραση την όποια ειδικοί μπορούν να κρίνουν επιστημονικά, ότι οι ομοφυλόφιλοι και οι ετεροφυλόφιλοι θα ανταποκριθούν με διαφορετικό τρόπο σε αυτά τα ερεθίσματα καθώς και στην υπόθεση ότι υπάρχουν δύο μόνο τύποι σεξουαλικότητας. Ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα της μεθόδου ήταν ότι δεν λάμβανε υπόψη τα διάφορα μεγέθη της ίριδας του ματιού και τις διαφορετικές αποστάσεις που ποίκιλλαν ανάλογα με την ανατομία του ματιού του κάθε ασθενή. Ακόμα, η ποσότητα του φωτός που εξέπεμπε κάθε εικόνα διέφερε, με αποτέλεσμα φυσικά η κόρη του ματιού να διαστέλλεται ή να συστέλλεται λόγω της έντασης του φωτός και όχι λόγω του αντικειμένου της φωτογραφίας. Τέλος, η διαστολή της ίριδας του ματιού ήταν υπερβολικά δύσκολο να μετρηθεί, αφού η αλλαγή ήταν συχνά μικρότερη του ενός χιλιοστού.

Όσοι “διαγνώστηκαν” γκέι είδαν τη ζωή τους να καταστρέφεται

Για τέσσερις περίπου δεκαετίες, χιλιάδες εργαζόμενοι στον στρατό και στο δημόσιο υπέστησαν μία άνευ προηγουμένου παραβίαση της ιδιωτικότητάς τους και είδαν την καριέρα τους να καταστρέφεται.

Όσοι κρίθηκαν “θετικοί” στο τεστ, χαρακτηρίστηκαν “ελαττωματικοί” και τέθηκαν υπό παρακολούθηση, ανακρίθηκαν και έχασαν τις δουλειές τους. Κάποιοι έμειναν άστεγοι, άλλοι μπήκαν στον κόσμο των ναρκωτικών για να ξεφύγουν από την πραγματικότητα, ενώ δεν ήταν λίγοι και εκείνοι που απευθύνθηκαν σε κάποιον ειδικό για να αντιμετωπίσουν ιατρικά την “ασθένειά” τους. Σίγουρα, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, η ζωή τους στιγματίστηκε.

Η περίοδος αυτή της γκέι εκκαθάρισης στον Καναδά, πήρε το όνομά της από την μέθοδο και έμεινε στην ιστορία ως “Fruit Machine Era”. Χαρακτηρίστηκε μάλιστα ως μία από τις μεγαλύτερες καμπάνιες μπούλινγκ όχι μόνο στην ιστορία του Καναδά, αλλά και παγκοσμίως.

Αρκετά από τα θύματα του αποτρόπαιου τεστ αγωνίζονται ακόμα να ακουστούν, να δικαιωθούν, αλλά και να αποδώσουν φόρο τιμής σε όσους δεν επιβίωσαν της εκκαθάρισης των γκέι. Αυτοί οι άνθρωποι ένωσαν τις φωνές τους και μίλησαν με την σκηνοθέτιδα Sarah Fodey, στην ταινία Fruit Machine.

Το 2017, ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό απολογήθηκε εκ μέρους της χώρας για την εθνική αυτή ντροπή και συμφώνησε σε μία αποζημίωση της τάξης των 110 εκατομμυρίων δολαρίων προς τους επιζώντες.

Υ.Γ. Η ταινία “The Fruit Machine”, θα προβληθεί στον θερινό κινηματογράφο Λαΐς της Ταινιοθήκης την Πέμπτη 6 Ιουνίου, στα πλαίσια του Athens Pride Week 2019, με ελεύθερη είσοδο.