Χρ. Κουλούρη: Οι επίγονοι των φασιστών κρύβονταν πίσω από το προσωπείο του πατριωτισμού

Οι φετινές ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν λόγω της πανδημίας έδωσαν τη δυνατότητα στο Πάντειο Πανεπιστημίο να γιορτάσει έξω από τα συνηθισμένα την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου. Ετσι λοιπόν την Τρίτη σε μία συζήτηση στρογγυλής τραπέζης τέσσερις καθηγητές του Πανεπιστημίου (Βασιλική Γεωργιάδου, Αθηνά Αθανασίου, Αλέκα Κορωναίου και Δημήτρης Χριστόπουλος) θα συνομιλήσουν με θέμα “Φασισμός, ναζισμός, ρατσισμός: Η κοινοτοπία του κακού”.

Οπως γίνεται αντιληπτό η συζήτηση αυτή αποκτά άλλη δυναμική και λόγω των πρόσφατων εξελίξεων στη δίκη της Χρυσής Αυγής.

Το News24/7 συνομίλησε με την Πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου Χριστίνα Κουλούρη η οποία θα συντονίσει και τη συζήτηση.

Πως προέκυψε η ιδέα για την εκδήλωση και τι διαφορετικό πιστεύετε ότι θα δώσει σε σχέση με τις καθιερωμένες;

Κάθε χρόνο το Πανεπιστήμιο γιόρταζε την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου με τον ίδιο τυποποιημένο τρόπο, μια γιορτή που έμοιαζε πολύ με εκείνες στα σχολεία, με τραγούδια, ποιήματα και την εκφώνηση κάποιου πανηγυρικού. Ελάχιστοι παρακολουθούσαν αυτές τις εκδηλώσεις που δεν είχαν καμία ουσιαστική απήχηση ούτε καν στο εσωτερικό της ακαδημαϊκής κοινότητας. Φέτος λοιπόν που εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούσε να οργανωθεί κάποια γιορτή με φυσική παρουσία, σκεφτήκαμε ότι θα ήταν μια καλή ευκαιρία, ως πανεπιστήμιο κοινωνικών και πολιτικών επιστημών, να οργανώσουμε έναν εναλλακτικό εορτασμό με μια συζήτηση την οποία θα παρακολουθούσε ένα ευρύ κοινό και θα άγγιζε θέματα που ενδιαφέρουν την κοινωνία μας. Η συζήτηση αυτή αποτελεί το έναυσμα για αναστοχασμό σχετικά με το οικουμενικό νόημα της 28ης Οκτωβρίου και μια πρόκληση να δούμε την εθνική επέτειο ως ευκαιρία αυτογνωσίας.

Ποιος είναι αυτός ο αόρατος “δεσμός” που συνδέει το “κακό” όπως εκφράστηκε στην περίοδο της κατοχής με το “κακό” όπως εκφράστηκε στην Ελλάδα τα τελευταία 10 τουλάχιστον χρόνια της κρίσης;

Ο δεσμός δεν είναι ακριβώς αόρατος παρόλο που τείνουμε να τον παραβλέπουμε. Τα βασικά στοιχεία της φασιστικής ιδεολογίας που γνώρισε το απόγειό της κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο συνέχισαν να υπάρχουν με την ανοχή των πολιτικών ελίτ μέσα στο ψυχροπολεμικό περιβάλλον, έστω και συγκαλυμμένα. Ο σφοδρός αντικομμουνισμός που σφράγισε τη μεταπολεμική εποχή επέτρεπε στους επιγόνους των φασιστών και των ναζιστών να κρύβονται πίσω από το προσωπείο του πατριωτισμού. Το «κακό» υπήρχε λοιπόν αλλά δεν εκφραζόταν μέσα από συγκεκριμένα πολιτικά κόμματα. Η οικονομική κρίση έδωσε την ευκαιρία το «κακό» να ανασυρθεί από την αφάνεια και να εκφραστεί δημόσια, να νομιμοποιηθεί πλέον πολιτικά. Όπως και στον Μεσοπόλεμο, η πολιτική έκφραση του φασισμού πρόβαλλε ένα «αντισυστημικό» και ριζοσπαστικό προσωπείο.

Ποια είναι κατά τη γνώμη σας εκείνα τα στοιχεία που μαρτυρούν έναν εκφασισμό της ελληνικής κοινωνίας σήμερα που υπάρχει παρά τη νίκη του αντιφασιστικού κινήματος στην υπόθεση της Χρυσής Αυγής;

Είναι υπερβολικό να μιλήσουμε για εκφασισμό της ελληνικής κοινωνίας. Η δίκη και καταδίκη της Χρυσής Αυγής έδειξαν ότι η δημοκρατία μας αντέχει. Ωστόσο, υπάρχουν στάσεις και απόψεις που εκφράζονται μέσα στην κοινωνία, οι οποίες παραπέμπουν στην «κοινοτοπία του κακού» και αφορούν ρατσιστικές συμπεριφορές απέναντι στους μετανάστες, ομοφοβία, αναπηροφοβία κλπ. Το πιο επικίνδυνο είναι ότι οι απόψεις αυτές διαχέονται μέσα από τα ΜΜΕ σε εκπομπές υψηλής τηλεθέασης ενώ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν εύφορο έδαφος για τον λόγο μίσους.

Γιατί κατά τη γνώμη σας το φασιστικό φαινόμενο μένει ζωντανό τα τελευταία 100 σχεδόν χρόνια και παρά το γεγονός ότι ο φασισμός έχει καταδείξει με όλους τους τρόπους την ωμότητά του;

Η μακροβιότητα του φαινομένου είναι πράγματι αξιοπερίεργη και πολλοί έχουν επιχειρήσει να την ερμηνεύσουν. Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Είναι σαν να ρωτάμε γιατί οι άνθρωποι συνεχίζουν να κάνουν πόλεμο παρόλο που γνωρίζουν τις ζοφερές συνέπειές του. Υπάρχουν στοιχεία στη φασιστική ιδεολογία που απευθύνονται στο θυμικό και δημιουργούν προσήλωση και φανατισμό όπως στη θρησκεία. Μην ξεχνάμε επίσης την εξιδανίκευση της βίας από τον φασισμό, επομένως η ωμότητα των πράξεων δεν είναι αντικίνητρο.

Σε μία εποχή όπου η οικονομία κυριαρχεί στη δημόσια συζήτηση, ακόμα και σε περίοδο πανδημίας όπως αυτή που διανύουμε, ποιο είναι το δικό σας όραμα για τις ανθρωπιστικές σπουδές και ποιες απαντήσεις μπορούν να δώσουν στα σύγχρονα προβλήματα;

Στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, η σύνδεση των σπουδών με την αγορά εργασίας και η έμφαση στο «ωφέλιμο» της επιστήμης με οικονομικούς όρους έχουν κλονίσει τη θέση των ανθρωπιστικών σπουδών, με αποτέλεσμα να έχουν υποβαθμιστεί στις προτιμήσεις των νέων και να υποχρηματοδοτούνται. Ωστόσο, οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες παίζουν κρίσιμο ρόλο στη συγκρότηση των σύγχρονων κοινωνιών ιδιαίτερα σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών που χρειαζόμαστε εργαλεία κατανόησης και ανάλυσης στην άσκηση δημόσιων πολιτικών. Οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες προσφέρουν την ηθική θωράκιση, την κριτική διανοητική στάση και τη δημιουργικότητα χωρίς τις οποίες οι κοινωνίες μπορούν να διολισθήσουν πολύ πιο εύκολα στις ατραπούς των ποικιλώνυμων φασισμών. Η χώρα μας διαθέτει ένα μεγάλο κεφάλαιο στο πεδίο των ανθρωπιστικών σπουδών, το οποίο δεν θα πρέπει να απεμπολήσει. Το Πάντειο Πανεπιστήμιο, ως μοναδικό πανεπιστήμιο κοινωνικών και πολιτικών επιστημών, θα πρέπει να ηγηθεί της προσπάθειας για αναβάθμιση αυτών των επιστημονικών πεδίων, όπου η Ελλάδα είναι πραγματικά ανταγωνιστική.

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr.