Νίκος Φωκάς: Ίσως ζούμε την αρχή του τέλους του Όρμπαν

Η Ουγγαρία ταυτίστηκε τα τελευταία χρόνια με τα ακροδεξιά καπρίτσια του Βίκτορ Ορμπαν. Τελευταία όμως κάτι έχει αρχίζει να αλλάζει στην ουγγρική κοινωνία. Με αφορμή τον σαφώς άδικο νέο εργατικό νόμο, οι Ούγγροι έσπασαν το κέλυφος του φόβου, κατέβηκαν στο δρόμο και άρχισαν να διεκδικούν πράγματα. Ο καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης, Νίκος Φωκάς αναλύει για λογαριασμό των αναγνωστών του news247 την κατάσταση.

Γιατί ξεσηκώθηκαν εσχάτως οι Ούγγροι και τι εξέλιξη μπορεί να έχει το κίνημα;

“Ο νέος εργατικός νόμος ουσιαστικά προβλέπει ότι οι Ούγγροι θα δουλεύουν πλέον έξι ημέρες την εβδομάδα αφού θα μπορούν να κάνουν υπερωρίες μέχρι και 400 ώρες το χρόνο. Θα τις πληρώνονται μεν, όταν τις πληρώνονται, αλλά επί της ουσίας προστίθεται μία μέρα παραπάνω στο εβδομαδιαίο ωράριο. Η αφορμή του ξεσηκωμού, στη Βουδαπέστη κυρίως, αλλά και σε άλλες πόλεις, ήταν αυτή. Η αιτία έχει να κάνει όμως με τη συσσωρευμένη δυσαρέσκεια στην κοινωνία. Το νέο στοιχείο περιλαμβάνει τη συμμετοχή των συνδικάτων ενώ μέχρι τώρα η δυσαρέσκεια αφορούσε κυρίως κύκλους διανόησης στην Βουδαπέστη. Τα συνδικάτα έχουν δυνατές οργανώσεις και αυτό βοηθά πολύ.

Στις εκλογές του Απριλίου διαπιστώσαμε ότι το κυβερνών κόμμα είχε και πάλι την κυριαρχία στην επαρχία της Ουγγαρίας παίρνοντας όλες τις μονοεδρικές περιφέρειες. Η Βουδαπέστη εξακολουθεί να παραμένει πολυκομματική, άρα ήταν σχετικά εύκολο αυτή η δυσαρέσκεια να εκφραστεί κάποια στιγμή. Όπως και εκφράστηκε”.

Σε τι κατάσταση βρίσκονται τα κόμματα της αντιπολίτευσης και ποια είναι η πολιτική κατάσταση σήμερα;

“Για να αναδειχθούν σε ηγεμονικές δυνάμεις η δεξιά και η άκρα δεξιά πρέπει να υπάρξει κατάρρευση της αριστεράς. Η Αριστερά στην Ουγγαρία, αυτή τέλος πάντων που υπήρχε μέχρι το 2006, ουσιαστικά διαλύθηκε όταν ο τότε Πρωθυπουργός του σοσιαλιστικού κόμματος, που είχε εκλεγεί με ποσοστό μεγαλύτερο του 40%, ακούστηκε σε ηχογραφημένο ντοκουμέντο να λέει ότι αυτός και το κόμμα του έλεγαν μέρα-νύχτα ψέματα.

Αυτό το γεγονός συσσώρευσε θυμό στους Ούγγρους οι οποίοι πια μετακινήθηκαν προς τα δεξιά. Δεν ήθελαν προφανώς έναν Πρωθυπουργό που έλεγε ψέματα όπως δεν τον ήθελαν ούτε οι σοσιαλιστές ψηφοφόροι. Αυτό οδήγησε στην εκλογική νίκη του Ορμπαν το 2010 η οποία μάλιστα ήταν πολύ μεγάλη, εξασφάλισε τα 2/3 των εδρών. Αυτό του έδωσε τη δυνατότητα να αλλάξει τα πάντα, το Σύνταγμα, τον εκλογικό νόμο αλλά και να διορίσει κομματικά στελέχη στις Ανεξάρτητες αρχές, κάτι που τον βοήθησε να πάρει σχετικά εύκολα και τις δύο επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις”.

Αρα, ουσιαστικά αριστερά δεν υφίσταται…

Τα αριστερά κόμματα παρέμειναν κατακερματισμένα. Η αφορμή όμως που έδωσε ο εργατικός νόμος άλλαξε τα δεδομένα αφού τώρα βλέπουμε στους δρόμους αντιπροσωπείες από πολλά κόμματα που προέρχονται από όλο το πολιτικό φάσμα και τους ενώνει η αντίθεση στο καθεστώς Ορμπαν. Για πρώτη φορά έχει προκύψει μία συγκεκριμένη ευκαιρία στην Ουγγαρία. Να αποκτήσει η αντιπολίτευση οπαδούς. Δεν ξέρουμε όμως που θα καταλήξει όλο αυτό”.

Ποιες εξελίξεις αναμένονται από εδώ και στο εξής;

“Για το επόμενο διάστημα έχουν προγραμματιστεί απεργίες. Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι η κυβέρνηση έχει αλλάξει το νόμο για τις απεργίες κάτι που κατέστησε ιδιαίτερη δύσκολη την προσπάθεια νόμιμης απεργίας στην Ουγγαρία. Ομως στα μέσα Ιανουαρίου θα έχουμε μερικές. Μέσα σε πολλά, το κυβερνών κόμμα έχει κάνει ένα ακόμη σοβαρό λάθος. Αποδείχθηκε πάρα πολύ ανελαστικό στο ζήτημα των απεργιών. Οταν κατατέθηκε το σχετικό νομοσχέδιο και προέκυψαν οι πρώτες αντιδράσεις, υποσχέθηκε ότι θα κάνει κάποιες παραχωρήσεις. Ομως οι υποσχέσεις αυτές δεν τηρήθηκαν ποτέ και το νομοσχέδιο πέρασε ως είχε. Ζήτησαν τα συνδικάτα να διαβάσουν ψήφισμά τους στη δημόσια τηλεόραση, και πάλι βρήκαν τοίχο. Ολα αυτά προκάλεσαν επιπλέον θυμό”.

Το ξέσπασμα της ξενοφοβίας πώς εξηγείται κύριε Φωκά; Είναι οι Ούγγροι ρατσιστές;

“Η αλήθεια είναι ότι η ξενοφοβία έφτασε από το 2015 και μετά σε απίστευτα ύψη στη χώρα. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 70% του πληθυσμού ανήκει σ’ αυτήν την ξενοφοβική κατηγορία. Οι Ούγγροι όμως δεν ήταν ποτέ έτσι. Μετά όμως την τρομοκρατική επίθεση στο σατυρικό έντυπο στο Παρίσι, μέρα με τη μέρα, μήνα με το μήνα, η κοινωνία έγινε φοβική, ο μέσος Ούγγρος βλέπει έναν εφιάλτη. Μετά το 2016 δεν υπάρχει παράνομος μετανάστης στην Ουγγαρία, έχει δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό σύμπαν για τους Ούγγρους πολίτες.

Να σας πω και αυτό: Λίγο πιο παλιά κάναμε κάποιες συνεντεύξεις με Ελληνες που έμεναν στην Ουγγαρία και τώρα διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα. Μας έλεγαν ότι τα ωραιότερα όνειρά τους εμπεριέχουν τη Βουδαπέστη, έχουν εξαιρετικές αναμνήσεις από την Ουγγαρία. Τέτοιου είδους άνθρωποι στη χώρα πλέον είναι αόρατοι. Υπάρχουν αλλά δεν τολμούν να εκφραστούν δημοσίως. Η κυβερνητική πολιτική επιβραβεύτηκε με το 49% των ψήφων στις τελευταίες εκλογές, δεν υπάρχει άλλο κόμμα με τέτοια ποσοστά στην Ευρώπη. Ισως όμως πλέον να ζούμε την αρχή του τέλους του καθεστώτος Ορμπαν, θα δείξει. Πρέπει να περιμένουμε”.