Λιβύη: Η Τουρκία αλλάζει τις ισορροπίες

Σε ανάλυσή του, που δημοσιεύει η ελληνική έκδοση της DW, ο Γερμανός εμπειρογνώμονας σε θέματα Λιβύης Αντρέας Ντίτμαν υπογραμμίζει το ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή. 

Ολο το κείμενο:

Κατάπαυση του πυρός στην Λιβύη; Αυτή είναι η πρόθεση της Αιγύπτου και του προέδρου της, Αλ Σίσι. Να γίνει τουλάχιστον μια νέα αρχή. Πρώτα παύση των όπλων και στη συνέχεια ελεγχόμενες από τα ΗΕ εκλογές ενός λεγόμενου προεδρικού συμβουλίου, που θα επεξεργάζονταν Σύνταγμα, επί τη βάσει του οποίου θα εκλέγονταν νέο λιβυκό κοινοβούλιο.

«Δεν μπορεί να υπάρχει σταθερότητα στη Λιβύη χωρίς ειρηνικά μέσα επίλυσης της κρίσης που να σέβονται την ενότητα και την ακεραιότητας των θεσμών» τόνισε ο Αιγύπτιος πρόεδρος.

Ωστόσο, ο Αντρέας Ντίτμαν, καθηγητής στον Πανεπιστήμιο του Γκίσεν και εμπειρογνώμονας σε θέματα Λιβύης, υποστηρίζει ότι η αιγυπτιακή πρόταση δεν μπορεί να θεωρηθεί ουδέτερη, γιατί η Αίγυπτος έχει πάρει ανοιχτά το μέρος του στρατηγού Χαφτάρ. Τίποτα δεν δείχνει μέχρι τώρα ότι η χώρα αυτή θα μπορούσε να επιστρέψει στο δρόμο της ειρηνικής συμβίωσης. Το αιγυπτιακό σχέδιο απορρίφθηκε εμμέσως από την αναγνωρισμένη διεθνώς λιβυκή κυβέρνηση του Σαράτζ.

Οι δυνάμεις της εθνοφυλακής που συνεργάζονται μαζί του, προώθησαν τις θέσεις τους προς την στρατηγικά σημαντική παραλιακή πόλη Σύρτη, την οποία είχαν καταλάβει οι δυνάμεις του Χαφτάρ τον περασμένο Ιανουάριο.

Στα ενεργειακά αποθέματα προσβλέπει η Μόσχα

 Δεκατέσσερις μήνες μετά την έναρξη των επιθέσεων για την κατάληψη της πρωτεύουσας, Τρίπολης, ο αυτοαποκαλούμενος Εθνικός Στρατός της Λιβύης υπό τον Χαφτάρ έχασε πολλά εδάφη, τα οποία κατέλαβε ο διεθνώς αναγνωρισμένος πρωθυπουργός Σάρατζ και οι δυνάμεις του με τη βοήθεια της Τουρκίας, η οποία με στρατιώτες, βομβαρδιστικά drone και συστήματα αεράμυνας αναμειγνύεται στρατιωτικά όλο και πιο ενεργά. 

Από την άλλη πλευρά ο Χαφτάρ δέχεται τη στήριξη της Ρωσίας, της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Το βράδυ της Κυριακής ο Σάρατζ απορρίπτοντας την αιγυπτιακή πρόταση έλεγε χαρακτηριστικά ότι «θα συνεχίσουμε στον δρόμο που χάραξαν οι πολλοί νεκροί». Οι μαχητές του βρίσκονταν 30 χιλιόμετρα μακριά από την Σύρτη, στο μέσο της διαδρομής από την Τρίπολη προς τη Βεγγάζη. Ο ίδιος ή εκπρόσωπός του δεν ήταν παρών κατά την εξαγγελία της αιγυπτιακής πρωτοβουλίας. 

ΤΑ ΗΕ, οι ΗΠΑ και η Γερμανία από την πλευρά τους θεώρησαν ότι οι συζητήσεις για το μέλλον της Λιβύης θα μπορούσαν να συνεχιστούν. Η Ρωσία, η οποία στηρίζει τον Χαφτάρ, χαιρέτησε την πρόταση της Αιγύπτου. «Αποτελεί σταθερή βάση για διαπραγματεύσεις που θα έπρεπε να είχαν ξεκινήσει από καιρό» αναφέρεται σε ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών. Λέγεται ότι ο Σάρατζ αναμένεται στη Μόσχα, αλλά δεν υπάρχει στο πρόγραμμα συνάντηση με τον Πούτιν, ο οποίος φέρεται να μίλησε τηλεφωνικά με τον Αιγύπτιο πρόεδρο.

Η ενεργητική στάση της Μόσχας στο λιβυκό δεν είναι τυχαία. Επιδιώκει την εξάπλωση της επιρροής της στην περιοχή και προσπαθεί να το επιτύχει με διπλωματία αλλά και στρατιωτική βοήθεια. Χώρες της Εγγύς Ανατολής δεν έχουν καμιά ευκαιρία αυτήν την εποχή να εναντιωθούν στα ρωσικά συμφέροντα. 

Ο πρόεδρος Πούτιν υποστηρίζοντας τον Χαφτάρ θέλει να ασκήσει πιέσεις στη Δύση, η οποία παίζει ρόλο κομπάρσου στη χώρα. Εικάζεται ότι η Ρωσία επιδιώκει παραγγελίες στους τομείς ενέργειας, εξοπλισμού και υποδομών πολλών δις που, τις οποίες υποσχέθηκε ο Καντάφι, αλλά δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω της πτώσης του το 2011. Η Αίγυπτος ως γειτονική χώρα προστατεύει τα δικά της συμφέροντα στη Λιβύη. Ο πρόεδρος αλ Σίσι θέλει να αποδυναμώσει την επιρροή των ισλαμιστικών ομάδων επί της κυβέρνησης Σάρατζ. 

Δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς Ερντογάν;

Η Τουρκία από την πλευρά της θέλει να εμποδίσει την Αίγυπτο και τα Εμιράτα από να αποκτήσουν επιρροή στα εσωτερικά της Λιβύης. Η Άγκυρα θεωρεί τις δύο χώρες περιφερειακούς της αντιπάλους. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η Τουρκία ενδιαφέρεται για τους ενεργειακούς πόρους της Λιβύης. Η σθεναρή στήριξη που δίνει στην κυβέρνηση της Τρίπολης είναι στενά συνδεδεμένη με την ελπίδα να βάλει στο χέρι τα ενεργειακά της αποθέματα. Έτσι η τουρκική κυβέρνηση απορρίπτει την αιγυπτιακή μεσολάβηση, στην οποία δεν μετέχει. 

«Ο πρόεδρος Ερντογάν είναι αντίθετος, η Τουρκία έχει αποκτήσει στο μεταξύ τεράστια ισχύ στη Λιβύη» τονίζει ο Αντρέας Ντίτμαν. «Χάρη στη στήριξή του κατάφερε ο πρωθυπουργός Σάρατζ να εκδιώξει τον Χαφτάρ από τα περίχωρα της Τρίπολης». Οι περισσότεροι αναλυτές είναι πλέον της άποψης ότι επίλυση του λιβυκού δεν πρόκειται να υπάρξει χωρίς την πρόσδεση ισχυρών παικτών, όπως της Τουρκίας, της Αιγύπτου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά και της Ρωσίας που στηρίζει το στρατόπεδο Χαφτάρ και χαιρέτισε το αιγυπτιακό ειρηνικό σχέδιο. Όλοι όσοι στηρίζουν τον Χαφτάρ τους έχει γίνει συνείδηση ότι ο 76χρονος στρατηγός δεν μπορεί να ηγηθεί πολιτικά ή στρατιωτικά, επικαλείται το αιγυπτιακό πορτάλ Manta Masr κυβερνητικό αξιωματούχο της Αιγύπτου. 

Αλλά ο Σάρατζ δεν έχει τη δύναμη να τον εκδιώξει από τη χώρα. Ο Λίβυος πρωθυπουργός δείχνει πάντως ικανοποιημένος που, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, έχει ανακτήσει τον έλεγχο σε όλη την περιοχή της Τρίπολης. Η Διεθνής Οργάνωση Μετανάστευσης έχει καταγράψει 16.000 ξεριζωμένους από τα σπίτια τους λόγω των μαχών. Οι σύμμαχοι του Σάρατζ συνέχισαν τη Δευτέρα την προέλασή τους προς τη Σύρτη με τουρκική βοήθεια. Ο δήμαρχός της Μουχτάρ αλ Μαντάνι είπε στο γερμανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ότι επταμελής οικογένεια έχασε τη ζωή της στις επιθέσεις, μεταξύ αυτών παιδιά και γυναίκες. “Κανείς δεν απέμεινε”.