Το Muppet Show το παρακολουθείτε πια, με δική σας ευθύνη

Το 1978, στην τρίτη σεζόν του το Muppet Show ήταν το δημοφιλέστερο τηλεοπτικό σόου του πλανήτη, με 235 εκατομμύρια τηλεθεατές, σε 106 χώρες. Το περιοδικό TIME ενημέρωνε πως ‘τα παιδιά υποχρεώνουν τους γονείς να στηθούν μπροστά στην τηλεόραση και να δουν όλοι μαζί το σόου’ που όταν δημιουργήθηκε είχε εκπαιδευτικό χαρακτήρα, ωστόσο απομακρυνόταν διαρκώς από αυτό, έως το 1981 που έριξε αυλαία. Ως σόου. Γιατί οι κούκλες αυτές συνέχισαν να πρωταγωνιστούν σε μεγάλη και μικρή οθόνη, με τη Disney + να  ‘φορτώνει’ στην πλατφόρμα της 18 επεισόδια. Αυτά μπορεί να τα δεις ο όποιος χρήστης, αφότου συναινέσει.

Το 2020 η Disney αποκάλυψε πως είχε πλάνα για τη συνέχιση των Muppets, αλλά δεν μπορούσε να αποκαλύψει περισσότερα. Σήμερα ξέρεις πως την περασμένη Παρασκευή (19/2) ‘ανέβηκαν’ στο Disney + 18 από τα 120 επεισόδια του Muppet Show. Για πρώτη φορά θα διατεθεί η τέταρτη και η 5η σεζόν, για home entertainment.

Όπως συνέβη με πολλές παλαιές ταινίες και παιδικά προγράμματα, όπως το Peter Pan και το Dumbo, με το που πατά κάποιος το play εμφανίζεται δήλωση αποποίησης ευθύνης -όπου κατέληξαν οι ιδιοκτήτες, κατόπιν συμβουλής των ανθρώπων που πλήρωσε για να βρει μια λύση.

Συγκεκριμένα, εμφανίζεται το εξής κείμενο: “Αυτό το πρόγραμμα περιλαμβάνει αρνητικές απεικονίσεις ή /και κακομεταχείριση ανθρώπων και πολιτισμών. Τα συγκεκριμένα στερεότυπα ήταν λάθος τότε, παραμένουν λάθος και τώρα. Από το να αφαιρέσουμε το συγκεκριμένο περιεχόμενο, θέλουμε να αναγνωρίσουμε την επιβλαβή συνέπεια και να μάθουμε από αυτή, όπως και να γίνουμε η σπίθα για συζήτηση επί του πώς θα δημιουργήσουμε μαζί ένα περισσότερο περιεκτικού περιεχομένου. Η Disney δεσμεύεται για τη δημιουργία ιστοριών με εμπνευσμένα και φιλόδοξα θέματα που θα αντικατοπτρίζουν την πλούσια ποικιλομορφία της ανθρώπινης ύπαρξης, σε όλον τον κόσμο”.

Ενώ ο ανταγωνισμός προέβη σε αφαίρεση των ‘επίμαχων’ στιγμών, η Disney + δίνει στους τηλεθεατές το δικαίωμα να επιλέξουν αν θέλουν να προχωρήσουν με τη θέαση ή όχι. Στα επεισόδια που ‘ανέβηκαν’ στην πλατφόρμα, υπάρχουν σχόλια για ιθαγενείς και Ασιάτες, ενώ ο Τζόνι Κας εμφανίζεται να τραγουδάει μπροστά στη σημαία της Συνομοσπονδίας -που μεταξύ άλλων έχει συνδεθεί άμεσα με τους φασίστες.

Eφόσον ο τηλεθεατής κρίνει πως θέλει να το δει, η Disney + δεν φέρει την παραμικρή ευθύνη.

Τα Muppets ‘γεννήθηκαν’ για να διδάξουν τα παιδιά

To Sesame Street έκανε την πρώτη του εμφάνιση στην τηλεόραση στις 10/11 του 1969, ως εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα παιδιά. Το ζητούμενο ήταν να ‘ελέγξει τις εθιστικές ποιότητες της τηλεόρασης και να κάνει κάτι καλό’ για αυτά. Όπως να τα βοηθήσει να προετοιμαστούν για το σχολείο.

Αφότου ερευνήθηκαν τα πώς και τα γιατί για δυο χρόνια, δημιουργήθηκε το Children’s Television Workshop (CTW), με τα χρήματα που έδωσαν ιδιωτικά και κυβερνητικά ιδρύματα και ήταν -σημερινά- 56 εκατομμύρια δολάρια.

Στην εξέλιξη της ιστορίας που έκανε το Sesame Street ‘αμερικανικό ινστιτούτο’, το CTW έγινε αυτόνομο από τα έσοδα των τηλεοπτικών δικαιωμάτων, που πλήρωναν 20 χώρες το 2006 και 140 το 2009, στην 20η επέτειο. Το 2019, στην 50η επέτειο, υπήρχαν 150 εκδόσεις σε 70 γλώσσες. Στις 6/8 εκείνου του έτους προβλήθηκε επεισόδιο με θέμα τον εθισμό, βάσει της έρευνας που ανέφερε ότι 5.7 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 11 χρόνων ζουν με γονέα που έχει διαταραχή χρήσης ουσιών.

“Η έμπνευση που είχαμε ήταν πως αν καταφέρναμε να κρατήσουμε την προσοχή των παιδιών, θα μπορούσαμε να τα εκπαιδεύσουμε” είχε πει ένας εκ των πρώτων υπευθύνων για τα κείμενα, ο Μάλκολμ Γκλάντουελ. Το περιεχόμενο των πρώτων επεισοδίων άλλαζε διαρκώς, μέχρι να βρεθεί η φόρμουλα που κέρδιζε και συντηρούσε το ενδιαφέρον των μικρών τηλεθεατών για μία ώρα. Τα τέσσερα must έγιναν α) τα δυνατά οπτικά ερεθίσματα, β) η γρήγορη εξέλιξη, γ) το χιούμορ και δ) η μουσική.

Το concept λοιπόν, περιλάμβανε live δράση (την ανέλαβαν ηθοποιοί), χιουμοριστικά σκετσάκια, κινούμενα σχέδια και κουκλοθέατρο, με το περιεχόμενο να προκύπτει από τη συνεργασία παραγωγών, σεναριογράφων, εκπαιδευτικών και ερευνητών. Ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε εκπαιδευτικό υλικό (διδακτέα ύλη), σε τηλεοπτικό σόου. Όπως ήταν και η πρώτη φορά που τα αποτελέσματα του εκπαιδευτικού τηλεοπτικού προγράμματος ερευνώνταν διαρκώς. Το 1996 προέκυψε η πληροφορία πως το 95% των παιδιών προσχολικής ηλικίας στις ΗΠΑ είχαν παρακολουθήσει το show έως ότου ‘κλείσουν’ τα 3 τους χρόνια. Το 2018 εκτιμήθηκε πως 86 εκατομμύρια Αμερικανοί είχαν ‘συνδεθεί’, όταν ήταν παιδιά. Εκείνη τη χρονιά το Sesame Street είχε φτάσει τα 189 βραβεία Emmy και τα 11 Grammy. Δεν υπήρχε παιδικό πρόγραμμα με περισσότερες βραβεύσεις.

O Xένσον έδωσε τη ζωή του για τα muppets -λέξη που έδωσε ο ίδιος στον κόσμο

Από το πρώτο επεισόδιο υπήρχαν τα Muppets, χαρακτήρες που είχε δημιουργήσει ο (μαριονετίστας, animator, γελοιογράφος, ηθοποιός, συνθέτης, σκηνοθέτης και σεναριογράφος) Τζιμ Χένσον. Για την ακρίβεια, αυτός έχει ‘χρεωθεί’ τη λέξη muppet (από το συνδυασμό του marionette και του puppet).

Είχε εξασφαλίσει και τα δικαιώματα τους και αρχικά, ήταν διστακτικός ως προς το να ‘βγάλει’ στην αγορά τα δημιουργήματα του. Συμφώνησε να το κάνει, όταν το CTW του υποσχέθηκε πως τα έσοδα από τα παιχνίδια, τα βιβλία, τα computer games και όλων των άλλων προϊόντων που θα σχετίζονταν με τα Muppets θα χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση της εκπομπής. Μολονότι δεν είχε εμπειρία από marketing, απαίτησε τον πλήρη έλεγχο επί των προϊόντων και των αποφάσεων που τα αφορούσαν. Είχε θέσει ως βασικό όρο να είναι εκπαιδευτικά και φθηνά, όπως και να μη διαφημίζονται κατά τη διάρκεια του show.

O Xένσον ήταν αυτός που ανέλαβε την παραγωγή του Muppet Show, το οποίο έκανε πρεμιέρα το 1976. To 1990 είχε κοινό 235.000.000 ανθρώπων σε 106 χώρες. Οι μισοί ήταν ενήλικες. Toν Μάιο του ίδιου έτους ο δημιουργός του πέθανε. Ήταν 53 χρόνων. Είχε προβλήματα με την αναπνοή του (ένιωθε να πονά ο λαιμός του), αλλά αρνείτο να πάει στο νοσοκομείο. Αντ’ αυτού, πήγαινε στα γυρίσματα του σόου του. Στις 2 τα ξημερώματα της 15ης Μαΐου του 1990 έβηξε και είδε αίμα στο μαντήλι. Ξύπνησε τη σύζυγο του για να της πει “νομίζω πως πεθαίνω”. Της είπε και ότι δεν ήθελε να αλλάξει το -γεμάτο- πρόγραμμα του, για να πάει στο νοσοκομείο.

Δυο ώρες αργότερα πείστηκε να επισκεφτεί τα επείγοντα του Presbyterian, στο Μανχάταν. Λίγο αργότερα σταμάτησε να αναπνέει. Οι εξετάσεις έδειξαν πως είχε πολλές κύστες στους πνεύμονες, από προηγούμενη βακτηριακή μόλυνση. Τον έβαλαν σε υποστήριξη και του έδωσαν δυνατή φαρμακευτική αγωγή που ‘σκότωσε’ τα περισσότερα μικρόβια, αλλά ήταν αργά για να ‘σώσει’ την ίδιο. Οι γιατροί εξήγησαν πως θα είχε επιβιώσει, αν είχε πάει στο νοσοκομείο λίγες ώρες νωρίτερα. Το 2001 αναδείχθηκε σε θρύλος της Disney. Οι κούκλες του είχαν ήδη απευθυνθεί σε όλα τα ηλικιακά γκρουπ (κάτι που είχε αποφασίσει ο δημιουργός τους, γιατί ήθελε για κοινό τους ενήλικες) και είχαν αγαπηθεί από όλα.

Το ‘Muppet Movie’ που κυκλοφόρησε το 1979, είχε κέρδη 280.000.000 δολάρια -σημερινά λεφτά.

Τη σήμερον ημέρα πολλά από τα αστεία που έκαναν τα Muppets θεωρούνται σεξιστικά, τα σχόλια για τα κιλά της Miss Piggy ρατσιστικά (βέβαια, η συμπεριφορά εκείνης που ήταν ο θρίαμβος της αυτοπεποίθησης, του αυτοσεβασμού και του ‘δεν με νοιάζει αν δεν σας αρέσω, αρέσω σε εμένα’ ήταν όντως εκπαιδευτική), ενώ γενικά στο περιεχόμενο υπάρχουν στοιχεία που από τότε σε έκαναν να νιώθεις άβολα, ενώ τώρα εκνευρίζουν λίγο περισσότερο, καθώς όπως γράφουν οι ειδικοί “τα σενάρια γράφτηκαν σε διαφορετική εποχή, αλλά δεν ‘μεγάλωσαν’ καλά”. Παρ’ όλα αυτά, συνέχισαν να ‘βγάζουν’ χρήματα.

Aπό τις 17/2 του 2004 τα παίρνει η Disney, η οποία ‘πάλευε’ να αγοράσει τα Muppets (και όλο το παρελθόν τους) επί δεκατέσσερα συναπτά έτη. Έδωσε 75 εκατομμύρια δολάρια. Το 1989 είχε προτείνει 150.000.000 δολ. (315 σημερινά εκατομμύρια). Ο Χένσον δεν έκλεισε το deal όταν η Disney ήθελε να κάνει περικοπές σε όλα, στην πρώτη απόπειρα να συνεργαστούν. Είχε πει “δεν έχω κανένα ενδιαφέρον να δίνω μάχες μαζί σας για 15 χρόνια” και εγκατέλειψε. Πέθανε λίγους μήνες αργότερα.

Η οικογένεια του πούλησε την εταιρία του (Jim Henson Co.) και τις κούκλες το 2000 στη γερμανική EM.TV & Merchandising, για 680.000.000 δολ. σε ρευστό και μετοχές. Οικονομικά θέματα οδήγησαν τους Γερμανούς να πουλήσουν το 2001 τα δικαιώματα του Sesame Street σε επιχείρηση του Λος Άντζελες και πριν την πτώχευση έβγαλαν το 2003 όλα τα άλλα (όσα άνηκαν στον Χένσον) σε δημοπρασία. Τα πήρε η πίσω η οικογένεια του δημιουργού, για 89 εκατομμύρια δολάρια. Ένα χρόνο μετά την έδωσαν στην Disney, αλλά παρέμειναν συνεργάτες -και κάνουν δικές τους παραγωγές.

To 2011 η Disney δημιούργησε την ταινία ‘The Muppets’ που στοίχισε 45 εκατομμύρια δολάρια και ‘έβγαλε’ 165.000.000 δολ, ενώ κέρδισε το Oscar καλύτερου original τραγουδιού. Παρ’ όλα αυτά, οι κούκλες του Χένσον δεν έγιναν ποτέ προτεραιότητα για τον κολοσσό που με τα όσα έκανε (πχ πρότεινε στους μαριονετίστες ακατάλληλα συμβόλαια, για τη φύση της δουλειάς τους, ώστε να γλιτώσει συμβατικές υποχρεώσεις -όπως οι υπερωρίες) ή δεν έκανε, ‘έριξε’ την αξία του προϊόντος στα τάρταρα -όπως αναφέρει το Hollywood Reporter. Η χειρότερη στιγμή ήταν η απόλυση του Στιβ Ουίτμιρ, ‘μαθητή’ του Χένσον και συνεχιστή της κληρονομιάς του -με άρνηση να υποταχθεί στα ‘θέλω’ της Disney σε ό,τι αφορούσε συμπεριφορές και ‘εκπτώσεις’. Το Φεβρουάριο του 2018 η πλατφόρμα ανακοίνωσε reboot που θα γινόταν σε web TV, απόφαση που πήρε πίσω ένα χρόνο μετά, για να την αντικαταστήσει με τη σειρά Muppets Now (μικρής διάρκειας αυτοσχεδιασμοί, έξι επεισοδίων) που κυκλοφόρησαν στις 31/7 του 2020. Μετά τέθηκε θέμα νέας προβολής του Muppet Show και μαζί του προέκυψε το νομικό θέμα που λύθηκε με το disclaimer.