Μαργαρίτης Σχοινάς: Ασπίδα για τους αδύναμους και τους κατατρεγμένους η Ευρώπη

«Η Ευρώπη σήμερα αποτελεί μια άγκυρα σταθερότητας σ΄ έναν ανασφαλή κόσμο» τόνισε ο ορισθείς αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επίτροπος για την «προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής», Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας από το βήμα του 8ου Διεθνούς Συμποσίου της Θεσσαλονίκης, που διοργανώνει η Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, σε συνεργασία με το Δίκτυο Ναυαρίνο και το Ίδρυμα Konrad Adenauer, στο κινηματοθέατρο Ολύμπιον, με θέμα «Ο κόσμος το 2020: Κυβερνώντας στην εποχή της ακυβερνησίας».

Στην πρώτη δημόσια ομιλία του, μετά την ακρόασή του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 3 Οκτωβρίου, «στη Θεσσαλονίκη, στον τόπο μου, εδώ απ΄ όπου ξεκίνησα και όπου σήμερα αντικρίζω πολλούς από τους ανθρώπους που συνόδευσαν και σημάδεψαν την πορεία μου», όπως χαρακτηριστικά είπε, ο κ. Σχοινάς χαρακτήρισε καίριο θέμα τη χρηστή διακυβέρνηση σε περιόδους και καιρούς ακυβερνησίας, επισημαίνοντας πως στην εποχή μας κυριαρχούν τα τρία «Α»: Αβεβαιότητα, Αστάθεια, Ανασφάλεια, που αποτελούν πλέον τον κανόνα και όχι την εξαίρεση στον κόσμο μας.

«Είμαστε μάρτυρες μιας νέας γεωπολιτικής, γεωοικονομικής και γεωτεχνολογικής τάξης, με βαθιές επιπτώσεις στην Ευρώπη, τόσο για τη θέση της στον κόσμο, όσο και κυρίως για την ικανότητα διακυβέρνησης» τόνισε ο κ. Σχοινάς και ανέλυσε τους παράγοντες που συντελούν στο τρίπτυχο «Αβεβαιότητα, Αστάθεια, Ανασφάλεια».

Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε στη μετατόπιση του κέντρου βάρους της παγκόσμιας οικονομίας εις βάρος μας, προς Ανατολάς. «Μέχρι το 2030 μόνο 3 στις 10 πρώτες οικονομίες του κόσμου θα είναι ευρωπαϊκές» σημείωσε, επισημαίνοντας πως «πριν από μία δεκαετία, η ευρωπαϊκή οικονομία ήταν πάνω από έξι φορές μεγαλύτερη από την κινεζική», ενώ σήμερα η Κίνα έχει σχεδόν καλύψει τη διαφορά με μια οικονομία αξίας 11,4 τρισεκατομμυρίων ευρώ- έναντι 15,9 τρισεκατομμυρίων για την ΕΕ των 28.

Επιπροσθέτως, επισήμανε ο κ. Σχοινάς, στον τομέα της τεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης και της καινοτομίας η Δύση έχει απολέσει το προβάδισμα που κατείχε, καθώς η Κίνα πρωτοστατεί, ενώ παράλληλα οι αμερικανικοί κολοσσοί τεχνολογίας κατοχυρώνουν το προβάδισμά τους συχνά με τακτικές που δεν συμβαδίζουν με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αναφέρθηκε ακόμα στον χώρο που υπάρχει στο ίντερνετ ως ένα ανοιχτό εργαλείο για την εξάπλωση παράνομου περιεχομένου αλλά και μη δημοκρατικών φαινομένων που βρίσκουν ευκαιρία να απειλήσουν την ίδια τη δημοκρατία και τις αξίες μας, επισημαίνοντας πως οι εντεινόμενες υβριδικές απειλές απειλούν ανοιχτά τα πολιτειακά μας συστήματα και τις ίδιες τις δημοκρατίες μας. Κατέδειξε, δε, την ανησυχητική αύξηση των φωνών του λαϊκισμού, εθνικισμού και ευρωσκεπτικισμού που επιδιώκουν τα «κλειστά σύνορα» και τον προστατευτισμό, ενώ στις «ρίζες» του τριπτύχου των 3 «Α» περιέλαβε επίσης την κλιματική αλλαγή, που «δεν αποτελεί πλέον θεωρητική απειλή αλλά σκληρή πραγματικότητα», το γεγονός ότι η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο της έκρηξης των μεταναστευτικών ροών, αλλά και τη «δημοκρατική ύφεση», με την οποία βρισκόμαστε αντιμέτωποι σ΄ έναν κόσμο που γίνεται όλο και λιγότερο ελεύθερος.

“Η Ευρώπη άντεξε τις πολυκρίσεις”

Ο κ. Σχοινάς αναφέρθηκε στις πολλές κρίσεις που κλόνισαν την Ευρώπη τα προηγούμενα χρόνια και τις οποίες ο ίδιος έζησε από την «πρώτη γραμμή», επισημαίνοντας χαρακτηριστικά πως η Ευρώπη άντεξε τις πολυκρίσεις.

«Αποδείχθηκε ότι ίσως και να χρειάζεται ένα βαθμό απειλής και κρίσης για να ενισχύσει την ενοποιητική της λειτουργία και να δώσει πειστικές απαντήσεις» σημείωσε επισημαίνοντας χαρακτηριστικά πως «ίσως τελικά ο μεγαλύτερος εχθρός της Ευρώπης να είναι η ίδια η ακινησία και ο ευδαιμονισμός της».

Υπογράμμισε, δε, ότι «καμία χώρα από μόνη της -μικρή ή μεγάλη, βόρεια ή νότια, πλούσια ή φτωχή- δεν μπορεί να αντιμετωπίσει σήμερα το βάθος και το εύρος των σύχρονων πολυκρίσεων» ενώ με όσα βίωσε η Ευρώπη το προηγούμενο διάστημα αποδείχθηκε, όπως είπε, ότι «οι συμπολίτες μας δεν συγχωρούν το κόστος της αποτυχίας», ενώ «δεν πρέπει να υποτιμάται το πανίσχυρο branding της Ευρώπης στον κόσμο ως Ένωση δημοκρατιών» αλλά και μία ήπειρο που διδάχθηκε από τα τραύματα και την ιστορία της.

“Η παραγωγή Κοινών Ευρωπαϊκών Αγαθών, ασπίδα για το μέλλον μας”

Ως απάντηση στα 3 «Α» και τη νέα γεωπολιτική, οικονομική αλλά και τεχνολογική τάξη που περιέγραψε, ο κ. Σχοινάς προέταξε τα «Κοινά Ευρωπαϊκά Αγαθά» (European Common Goods), λέγοντας πως αυτά αποτελούν «ασπίδα για το μέλλον μας». Στο πλαίσιο αυτό ανέλυσε διεξοδικά τα οφέλη της πολυμέρειας, της συνεργασίας στην ασφάλεια και την άμυνα, την ανάγκη για μια βιώσιμη, συνεκτική και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική στο μεταναστευτικό/προσφυγικό, την ανάγκη να στραφούμε στο κλίμα και το περιβάλλον αναπτύσσοντας συνασπισμούς για την ενσωμάτωση της κλιματικής ατζέντας στους κανόνες του διεθνούς εμπορίου, ενώ αναφέρθηκε και σε θέματα δημοκρατίας και ελευθεριών, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η ρίζα του προβλήματος, το φαινόμενο της παραπληροφόρησης και των fake news.

Ειδικότερα, ο κ. Σχοινάς τόνισε την ανάγκη της σφυρηλάτησης πολυμερών συμμαχιών -πάντα σε πνεύμα αγαστής συνεργασίας και συναίνεσης- καθώς ενωμένοι, όπως χαρακτηριστικά είπε, είμαστε πιο δυνατοί. «Οφείλουμε να έχουμε κοινές πολιτικές φιλοδοξίες και να διαμορφώνουμε αποτελεσματικές πολιτικές σε ευρωπαϊκό και όχι εθνικό επίπεδο» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας σημείωσε πως η λύση δεν είναι άλλη από την εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών για τη διαμόρφωση μιας θωρακισμένης Ευρώπης. «Χρειαζόμαστε μια νέα κοινή ευρωπαϊκή κουλτούρα σε θέματα ασφάλειας και άμυνας» υπογράμμισε, επισημαίνοντας πως η αμυντική ταυτότητα της Ένωσης δεν θα χτιστεί άμεσα, αλλά αν αρχίσουμε σωστά, θα τα καταφέρουμε σε βάθος χρόνου.

Αναφορικά με τα μείζονα ζητήματα του μεταναστευτικού και του προσφυγικού, ο Έλληνας επίτροπος υπογράμμισε πως ζητούμενο είναι η διαμόρφωση μιας βιώσιμης, συνεκτικής και ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής πολιτικής με κοινή διαχείριση των συνόρων, αποτελεσματικούς συνοριακούς ελέγχους, ολοκλήρωση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου, καλύτερη ενσωμάτωση πολιτών από τρίτες χώρες στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και θέσπιση μιας κοινής στρατηγικής για την προσέλκυση μεταναστών με υψηλά προσόντα.

«Η Ευρώπη θα παραμείνει να είναι ένας προορισμός ασύλου. Η Ευρώπη θα είναι πάντα μια ασπίδα για τους αδύναμους και τους κατατρεγμένους. Είναι υποχρέωσή μας, είμαστε κομμάτι της διεθνούς νομιμότητας κι αυτό δεν μπορούμε να το βγάλουμε από τους ώμους μας. Είναι αυτό που μας κάνει Ευρώπη. Την ίδια στιγμή, όμως, όποιος δεν τυγχάνει της προστασίας του ασύλου, όποιος δεν έχει λόγους για να βρίσκεται υπό τη σκέπη της Ευρώπης θα πρέπει να επιστρέφεται, να γυρίζει πίσω. Είναι μια αλήθεια που την έχουμε πει με μισές λέξεις, νομίζω ότι αυτή η αλήθεια πρέπει να ειπωθεί ανοιχτά, είναι η ώρα της», σημείωσε ειδικότερα για τη διαχείριση του μεταναστευτικού/προσφυγικού ο κ. Σχοινάς.

Για το κλίμα και το περιβάλλον είπε ότι η ΕΕ έχει πρωταγωνιστήσει στη μάχη κατά της Κλιματικής Αλλαγής και είναι στην πρώτη γραμμή στις επενδύσεις στην «πράσινη οικονομία», αναπτύσσει συνασπισμούς για την ενσωμάτωση της κλιματικής ατζέντας στους κανόνες του διεθνούς εμπορίου, προωθώντας συνθήκες δίκαιου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων επί τη βάσει διεθνών συμφωνιών, ενώ για την τεχνολογία και την καινοτομία σημείωσε ότι η Ευρώπη έχει επιλέξει τον «τρίτο δρόμο της ψηφιακής ανάπτυξης» απέναντι στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τον στρατηγικό σχεδιασμό για το τεχνολογικό και βιομηχανικό μέλλον.

Αναφερόμενος, δε, στα θέματα δημοκρατίας και ελευθεριών, υπογράμμισε ότι αντιμετωπίζουμε τη ρίζα του προβλήματος, το φαινόμενο της παραπληροφόρησης και των fake news με ολοκληρωμένη στρατηγική, προωθούμε τη διαφάνεια και τη λογοδοσία απέναντι στους πολίτες που απαιτούν λύσεις στα καθημερινά τους προβλήματα.

Το πρόγραμμα της νέας προέδρου της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είναι το πρώτο κύμα επίτευξης αυτών των αποτελεσμάτων και εστιάζεται στην ικανότητα των κρατών μελών να δράσουν άμεσα και αποτελεσματικά την επόμενη πενταετία.

“Ελλάδα 2021: Η πορεία μας ως έθνος συνυφασμένη με την Ευρώπη”

«Το 2021 θα γιορτάσουμε όλοι οι Έλληνες -μαζί και ενωμένοι- τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Αυτό το ορόσημο του 2021 συνιστά de facto μια νέα εθνική αφετηρία. Το βασικό συμπέρασμα αυτής της πορείας 200 ετών είναι ότι παρά τις κρίσεις, τους πολέμους, τις δικτατορίες, τους εμφυλίους, τις χρεοκοπίες, η Ελλάδα αναδείχθηκε μια από τις ιστορίες επιτυχίας της Ευρώπης. Παλέψαμε την αστάθεια και την κερδίσαμε» τόνισε και προσέθεσε με νόημα: «Πάντα με την Ευρώπη δίπλα μας και όχι απέναντι όπως κάποιοι δημοκόποι ήθελαν κατά καιρούς να μας πείσουν».

Και παρά το γεγονός ότι, όπως είπε, δεν θέλει ούτε να θυμάται τις «μαύρες στιγμές του 2015, όταν η χώρα βρέθηκε στο γκρεμό με το ένα πόδι εκτός ΟΝΕ και λίγους μήνες μετά με το άλλο πόδι εκτός Σένγκεν», σημείωσε πως πρέπει να κοιτάμε πίσω, να διδασκόμαστε και να βελτιωνόμαστε.

«Κλονιστήκαμε αλλά μείναμε όρθιοι. Εξακολουθούμε να είμαστε ένας πολιτισμός παγκόσμιας αναφοράς, πηγή έμπνευσης και πρότυπο για τους γείτονές μας, και μια ανοιχτή και ελεύθερη κοινωνία των πολιτών. Αυτά τα επιτεύγματα σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να μας ωθήσουν, να μας εμπνεύσουν για να γιορτάσουμε τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης ως ισχυρή επιβεβαίωση των όσων πετύχαμε μέχρι τώρα, αλλά και τα όσα μπορούμε να διεκδικήσουμε στο εγγύς μέλλον. Όχι μόνοι μας και απομονωμένοι στην ευρωπαϊκή εσχατιά, αλλά ως ισότιμο μέλος μιας ισχυρής Ευρώπης που μας ανήκει τόσο όσο και της ανήκουμε» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σχοινάς.

«Στους καιρούς των τριών “Α”, αυτή η πανηγυρική επιβεβαίωση της οριστικής σύμφυσης της Ελλάδας με την Ευρώπη ας είναι το κοινό μας στοίχημα» υπογράμμισε.