Facebook: “Πήδησε στον γκρεμό και όλος ο κόσμος περιμένει να δει πού θα προσγειωθεί”

Η επιτροπή ανταγωνισμού της Αυστραλίας είχε επισημάνει από το 2020 την τεράστια δύναμη που είχαν το Google και το Facebook, στις διαφημίσεις της χώρας. Στην έκθεση που δημοσιεύτηκε το Σεπτέμβριο, αναφέρεται ότι από κάθε 100 αυστραλιανά δολάρια που ξοδεύουν οι διαφημιστές online, το Google παίρνει τα 53, το Facebook τα 28 και μένουν 19 για τις άλλες ιστοσελίδες και τη τεχνολογία διαφήμισης. Έτσι ξεκίνησαν οι συζητήσεις με θέμα το ‘κάτι πρέπει να αλλάξει’, που είχε ως αποτέλεσμα το νομοσχέδιο και το ‘κόψιμο’ όλων των ειδήσεων που αφορούσαν την Αυστραλία -από όσους τις αναζητούσαν εντός και εκτός συνόρων.

Σε πρώτη φάση, μπλόκαρε οτιδήποτε μπορούσε να θεωρηθεί ως είδηση (πχ τα posts κοινοτήτων, πολιτικών, φιλανθρωπικών ιδρυμάτων κλπ), πριν εξηγήσει πως ελήφθησαν ακραία μέτρα, καθώς δεν είχαν δοθεί συγκεκριμένες κατευθυντήριες για το τι θεωρείται είδηση.

Στις τελευταίες εξελίξεις ανήκουν οι συνεχόμενες επαφές του Υπουργού Οικονομικών, Τζο Φράιντενμπεργκ με τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ, οι οποίες θα συνεχιστούν το σαββατοκύριακο -ώστε να λυθεί το πρόβλημα. Μόνο που τα πράγματα δεν φαίνονται πια, να είναι τόσο απλά.

Δεν υπάρχει εναλλακτική του Facebook

Τo unfriend του Facebook στην Αυστραλία ήταν η πρώτη δραστική κίνηση του τεχνολογικού κολοσσού, ως προς τις χώρες που θέλουν να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση των πλατφορμών με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, απαιτώντας χρήματα για το ειδησεογραφικό περιεχόμενο που δημοσιεύεται σε αυτές.

Μια μέρα μετά την αποκοπή της χώρας από τον υπόλοιπο κόσμο, η εταιρία εμμένει στην απόφαση της και ενημερώνει ότι με το Facebook Newsfeed, δηλαδή το ειδησεογραφικό περιεχόμενο, ασχολείται ποσοστό χρηστών που είναι μικρότερο του 4% και ως εκ τούτου δεν υπάρχουν αξιόλογα κέρδη.

Ο Πίτερ Λιούις, διευθυντής του Κέντρου Υπεύθυνης Τεχνολογίας, του Ινστιτούτου της Αυστραλίας δήλωσε στο CNBC ότι “η όλη ιδέα πίσω από τη ριζοσπαστική κίνηση του Facebook ήταν η εξής: σκοτώνεις έναν για να εκπαιδεύσεις πολλούς. Ο συγκεκριμένος ‘γίγαντας’ χτίστηκε πάνω στην προσφορά ελεύθερης πρόσβασης, ενόσω υποβάθμιζε τη συλλογή προσωπικών δεδομένων και τα χρήματα που ‘έβγαλε’ από αυτήν.

Το Facebook έδωσε το έναυσμα να αρχίσει η συζήτηση στην Αυστραλία, επί πιθανών εναλλακτικών. Δεν υπάρχει καμία προφανής. Ο επαναπροσδιορισμός της δημόσιας ψηφιακής δομής είναι ένα μακρύ παιχνίδι, όχι κάτι που κάνεις σε μια νύχτα. Το Facebook δεν έφτασε μόνο μέχρι το χείλος του γκρεμού, αλλά πήδηξε σε αυτόν. Το πού θα προσγειωθεί είναι κάτι που δεν γνωρίζει κανείς. Σίγουρα παρακολουθεί τις εξελίξεις όλος ο κόσμος”.

Σημείωση: τη μέρα που το Facebook δεν είχε ειδήσεις, επωφελήθηκε το Google, χωρίς όμως να επηρεαστεί ιδιαίτερα ο ‘επαναστάτης’.

Θα ακολουθήσει ‘τσουνάμι’

Η Αυστραλία ήταν η πρώτη που τοποθετήθηκε ως χώρα, για όλα τα media που εμφανίζονται στο Facebook και το Google (επιτρέποντας παράλληλα, αυτό που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία, με μεμονωμένες συμφωνίες των πλατφορμών με media). Δεν θα είναι η τελευταία. Ο Καναδάς είπε πως θα ακολουθήσει λίαν συντόμως. Προηγήθηκε η εθνική καμπάνια των 105 εφημερίδων που κυκλοφόρησαν την ίδια μέρα με άδειο πρωτοσέλιδο, διαμαρτυρόμενες για τον έλεγχο του 80% των εσόδων από τη ψηφιακή διαφήμιση από το Facebook και το Google.

Το Insider αποκάλυψε πως η λίστα των ρυθμιστικών αρχών και των κυβερνήσεων που σκέφτονται να καθιερώσουν νέους κανόνες γύρω από την πληρωμή για τις ειδήσεις να είναι μακρά.

Στην κορυφή είναι οι ΗΠΑ, με τη News Media Alliance των 2000 εφημερίδων για μέλη να έχει καταθέσει την πρόταση της στο Κογκρέσο. Ενέργειες, ανάλογες με την Αυστραλία επεξεργάζεται και η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τους νομοθέτες να έχουν έτοιμο το πλαίσιο, όπως έγινε ξεκάθαρο στον προσφάτως προτεινόμενο νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες και τις Ψηφιακές αγορές.

✍ Το Google έχει απενεργοποιήσει την υπηρεσία Google News στην Ισπανία από το 2014, μετά το αίτημα της χώρας για φορολόγηση της τάξεως του 4% των αποσπασμάτων άρθρων των media που χρησιμοποιούσε η πλατφόρμα. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως οι απώλειες των μικρότερων media έφτασαν το 1.000.000.000 δολ.

✍ Όταν το σκάνδαλο με την Cambridge Analytica ήταν στην κορύφωση του (2016), η Γερμανία είχε προσπαθήσει να περάσει άμεσα νόμο για να περιορίσει την παραπληροφόρηση. Μεταξύ των προτάσεων ήταν το πρόστιμο του μισού εκατομμυρίου δολαρίων για κάθε fake new που θα ‘έκλεινε’ 24ωρο στο Facebook. To 2017 οι Γερμανοί εκδότες κατέθεσαν μήνυση εναντίον του Google, για copyright (το δικαστήριο παρέπεμψε την υπόθεση σε εκείνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης), το 2019 τέσσερις μεγάλοι εκδοτικοί όμιλοι αποφάσισαν να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν την αγοραστική δύναμη που είχαν αποκτήσει οι πλατφόρμες και το 2020 η Google συμφώνησε να πληρώνει για τις ειδήσεις -των μέσων που επέλεξε. Ακολούθησε το deal με media της Γαλλίας, της Αυστραλίας και της Βραζιλίας.

Ξανά στο Κογκρέσο οι Facebook, Google και Twitter

Στις 25 Μαρτίου οι επικεφαλής των Facebook, Google και Twitter θα εμφανιστούν ενώπιον των μελών της Επιτροπής Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής των Αντιπροσώπων, με τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ να καλείται στο Κογκρέσο για τέταρτη φορά, από τον Ιούλιο και τους Σάνταρ Πικάι (Google) και Τζακ Ντόρσι (Twitter) για τρίτη, στο ίδιο διάστημα. Πέρυσι παρουσιάστηκαν μαζί μπροστά στους νομοθέτες οι Ζάκερμπεργκ και Πικάι, για ακροάσεις που αφορούσαν α) τη διερεύνηση της ανταγωνιστικής συμπεριφοράς και β) την ασπίδα ευθύνης που προστατεύει τη ‘βιομηχανία’ τους. Στη δεύτερη υπόθεση παρών ήταν και ο Ντόρσι, ο οποίος συνόδευσε τον Ζάκερμπεργκ στην επίσκεψη σε άλλη επιτροπή, όπου συζητήθηκε η κατηγορία της λογοκρισίας στις πλατφόρμες τους -την οποία αρνήθηκαν.

Στα τέλη Ιουλίου του 2020 οι Ζάκερμπεργκ και Πικάι είχαν πάει στο Κογκρέσο μαζί με τον Τζεφ Μπέζος (Amazon) και τον Τιμ Κουκ (Apple) για να καταθέσουν για τις μονοπωλιακές πρακτικές που έπλητταν τους μικρότερους ανταγωνιστές τους.

Το αντικείμενο της νέας κλήσης είναι η παραπληροφόρηση στις πλατφόρμες τους και κυρίως, οι ψευδείς ισχυρισμοί για το εμβόλιο του Covid-1 και την υποτιθέμενη απάτη με τις εκλογές. Ο πρόεδρος της επιτροπής, Φρανκ Παλόν εξήγησε ότι “για μεγάλο χρονικό διάστημα οι τεχνολογικοί κολοσσοί απέτυχαν να αναγνωρίσουν το ρόλο που έπαιξαν στην υποκίνηση και την αύξηση στην αξία ξεκάθαρα ψευδών πληροφοριών, στο online κοινό τους. Η αυτορύθμισης της βιομηχανίας απέτυχε. Πρέπει να αρχίσουμε τη δουλειά της αλλαγής των κινήτρων που οδηγούν τις εταιρίες των social media να επιτρέπουν και ακόμα και να προωθούν τη λανθασμένη πληροφορία και την παραπληροφόρηση”.

Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, η Facebook Inc έχει να ασχοληθεί και με την ανανέωση των iOS (των iPhones), που μπορεί να της στοιχίσει 86 εκατομμύρια δολάρια.