Το δίκιο Χατζηδάκη για τα εργασιακά, η σκοτεινή πλευρά του βελγικού Νόμου και το τετραήμερο της γαλέρας

Κυρίες και κύριοι, είναι γεγονός. Από σήμερα, Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου του 2022, καταργείται η “τσαγκαροδευτέρα”. Με απόφαση του αρμοδίου υπουργού, Κωστή Χατζηδάκη, όποιος θέλει μπορεί να πηγαίνει στην εργασία του, κατ’ ευθείαν τη Τρίτη. Ο κ. υπουργός στο νεοφιλελεύθερο μανιφέστο του ανέφερε πως το Βέλγιο καθιέρωσε την τετραήμερη εργασία, σχολιάζοντας ότι “το ίδιο ακριβώς καθιερώσαμε και εμείς, πριν από οκτώ μήνες, με τον νόμο για την Προστασία της Εργασίας, αλλά μας περνούσαν γενεές δεκατέσσερις!”.

Δεν ξέρουμε αν ο κ. Χατζηδάκης μπέρδεψε εδώ, τον αριθμό 4 με τον αριθμό 7. Η αλήθεια είναι βέβαια πως η αναγωγή του με το Βέλγιο, δεν έχει και τόση βάση, για λόγους που θα αναφέρουμε παρακάτω.

Η πρώτη έωλη διατύπωση Χατζηδάκη έχει να κάνει με τις ώρες εργασίας καθεαυτές. Όπως έγραψε στο facebook, “δεν αλλάζει το εβδομαδιαίο ωράριο, που εκεί είναι 38 ώρες, αλλά ο εργαζόμενος μπορεί να δουλέψει τις προβλεπόμενες ώρες για 4 ημέρες την εβδομάδα και να κάθεται την πέμπτη ημέρα”. Στην Ελλάδα, ο μέσος εργαζόμενος εργάζεται επισήμως 40 ώρες “επίσημες”, με τις υπερωρίες να χάνονται κάπου ανάμεσα στην ΕΡΓΑΝΗ και στους ελέγχους που πρέπει να γίνονται, αλλά δε γίνονται. Προσφάτως, πολύ κοντινό μου πρόσωπο κλήθηκε σε συνέντευξη για εργασία. Ο μισθός θα ήταν συμπαθητικός, 1000 ευρώ “καθαρά”, μόνο που στη “συμφωνία” θα υπήρχε ο απαράβατος όρος της 10ωρης καθημερινής εργασίας, χωρίς να συνυπολογίζονται οι υπερωρίες. Κοινώς, 10ωρο και βλέπουμε. Η εν λόγω ενδιαφερόμενη για εύρεση εργασίας, αρνήθηκε ευγενικά μιας και θα έπρεπε να προσαρμόσει το πρόγραμμά της ώστε να ανταποκρίνεται και στις ανάγκες των παιδιών της. Και η σύντομη αυτή ιστορία, είναι μια από τις εκατοντάδες που κυκλοφορούν καθημερινά στις συζητήσεις στα μέσα δικτύωσης.

Συνθήκη δεύτερη: Σε όλη τη μακροσκελή του ανάρτηση στο facebook, ο υπουργός δεν αφιέρωσε ούτε μισή γραμμή στο δικαίωμα στην αποσύνδεση. Για την ακρίβεια, το πακέτο μεταρρυθμίσεων που έχει τεθεί προς συζήτηση και επεξεργασία με τους εργοδότες και τα Συνδικάτα από το 2016, και συμφωνήθηκε από την πολυκομματική κυβέρνηση συνασπισμού της χώρας, δίνει επίσης στους εργαζόμενους το δικαίωμα να απενεργοποιούν τις συσκευές εργασίας και να αγνοούν τα μηνύματα που σχετίζονται με την εργασία μετά το πέρασς της, χωρίς φόβο αντιποίνων. Πρόκειται για το περιβόητο “δικαίωμα στην αποσύνδεση” από την εργασία, που έχει προωθήσει τόσο έντονα το Κονοβούλιο της Ευρώπης. Η ρύθμιση αυτή ήρθε για να απαντήσει αποτελεσματικά στα κενά που αφήνει η τηλεργασία, η οποία μαζί με την πανδημία, ήρθε για να μείνει. Ο εργασιακός χρόνος στη ψηφιακή εποχή δεν είναι πεπερασμένος, με τους εργοδότες να βρίσκουν πατήματα μέσα από τα διαφορετικά applications και τις διαρκείς οχλήσεις.

Στον πρόσφατο εργασιακό νόμο Χατζηδάκη (:ν. 4808/2021), υπάρχει πράγματι διατύπωση για αποσύνδεση, με την εξής όμως “παγίδα” στις διατυπώσεις.

Ο τηλεργαζόμενος έχει δικαίωμα αποσύνδεσης, το οποίο συνίσταται στο δικαίωμά του να απέχει πλήρως από την παροχή της εργασίας του και ιδίως, να μην επικοινωνεί ψηφιακώς και να μην απαντά σε τηλεφωνήματα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή σε οποιασδήποτε μορφής επικοινωνία εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των νόμιμων αδειών του. Απαγορεύεται κάθε δυσμενής διάκριση σε βάρος τηλεργαζομένου, επειδή άσκησε το δικαίωμα αποσύνδεσης. Τα τεχνικά και οργανωτικά μέσα, που απαιτούνται για να εξασφαλίσουν την αποσύνδεση του τηλεργαζομένου από τα ψηφιακά εργαλεία επικοινωνίας και εργασίας αποτελούν υποχρεωτικούς όρους της σύμβασης τηλεργασίας και συμφωνούνται μεταξύ του εργοδότη και των εκπροσώπων των εργαζομένων στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση. Σε περίπτωση έλλειψης συμφωνίας, τα μέσα του προηγούμενου εδαφίου καθορίζονται από τον εργοδότη και γνωστοποιούνται από αυτόν σε όλους τους εργαζόμενους.

Σε έναν εργασιακό ελληνικό χώρο που είναι πλήρως ελαστικοποιημένος, εξαρθρωμένος από κάθε εκπροσώπηση, με τα Συνδικάτα να έχουν αποδυναμωθεί και τις συλλογικές συμβάσεις να αναζητούνται, ποιος διασφαλίζει την τήρηση των παραπάνω, την ώρα που ο τελικός λόγος δίνεται και πάλι στον ίδιο τον εργοδότη;

Κάνοντας κουπί στη γαλέρα

Η τρίτη προβληματική διάσταση στην όποια σύγκριση, έχει να κάνει με το γεγονός πως η Βελγική ρύθμιση δεν προβλέπει καμία μείωση μισθού. Αντιθέτως, ο νόμος Χατζηδάκη που έφερε τις ατομικές συμβάσεις συμψηφίζει τις δύο ώρες εργασίας πέραν του οκταώρου με ρεπό, και με τις εκβιαστικές απειλές για απόλυση να είναι παραπάνω από παρούσες. Στο Βέλγιο αντιθέτως, τα συνδικαλιστικά δικαιώματα είναι πλήρως διασφαλισμένα, με την κάλυψη των εργαζομένων από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας να φτάνει στο 96% (η Ελλάδα είναι περίπου στο 24%).

Είναι χαρακτηριστικό πως παρά την επαναφορά της επεκτασιμότητας των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας από τον Μάιο του 2018 και τη λήξη των δεσμεύσεων που είχαν επιβάλει τα προγράμματα οικονομικής προσαρμογής, δεν υπάρχει κάποια θετική εξέλιξη σχετικά με τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.

Οι μελετητές του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ διαπιστώνουν ότι το 2020 σημειώθηκε περαιτέρω μείωση των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων και της σύναψης συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Ειδικότερα, κατά το 2020 υπογράφηκαν 14 κλαδικές/ομοιοεπαγγελαματικές συμβάσεις, 174 επιχειρησιακές συμβάσεις και 3 τοπικές ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις.

Εκτός από τις 17 κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας που υπογράφηκαν το 2020, βρίσκονται σε ισχύ επιπλέον 20 συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες είχαν συναφθεί τα έτη 2018 και 2019 και συνεχίζουν να ισχύουν. Οι 37 συλλογικές συμβάσεις εργασίας που βρίσκονται σε ισχύ καλύπτουν δυνητικά έναν μεγάλο αριθμό εργαζομένων (περίπου 635.000 άτομα), οι οποίοι αντιστοιχούν περίπου στο 30% του συνόλου των μισθωτών εργαζομένων.

Το ποσοστό κάλυψης φτάνει λοιπόν σε 24%, αν υπολογιστεί με βάση των αριθμό των μισθωτών της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ.

Στα παραπάνω έρχεται να προστεθούν οι περιορισμοί στη συνδικαλιστική δράση και πιο συγκεκριμένα στο απεργιακό δικαίωμα με φακελώματα και “δικλείδες ασφαλείας”, που έρχονται από το ίδιο το νομοσχέδιο που ο κ. Χατζηδάκης τολμά να συγκρίνει με τις αποφάσεις του Βελγίου. Εκεί όπου οι εργοδότες θα δέχονται γραπτό αίτημα από τους εργαζόμενους που θέλουν να μεταβάλλουν το καθεστώς του χρόνου εργασίας τους, το οποίο έχουν το δικαίωμα να απορρίψουν, αφού αιτιολογήσουν γραπτώς την απόφασή τους η οποία θα κοινοποιείται προς τα Συνδικάτα τους.

Η παντιέρα που έχει σηκώσει ο υπουργός ότι όλα θα γίνονται “μόνο αν το θέλει ο εργαζόμενος”, είναι ένας στυγνός λαϊκισμός, αφού όλοι γνωρίζουν ότι στον χώρο δουλειάς δεν κυριαρχεί η “ελεύθερη βούληση” του εργαζόμενου, αλλά η εντολή της εργοδοσίας.

Πού δικαιώνεται όμως ο κ. Χατζηδάκης; Στο ότι πράγματι, έχει το δικαίωμα να συμψηφίζει την έξτρα ημερήσια εργασία με ρεπό. Ο επίτροπος “Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων” Σμιτ  Νικολά Σμιτ, ερωτηθείς για τη δε πληρωμή της υπερωρίας και υπερεργασίας με ρεπό, απαντούσε ότι “η ανάκτηση υπερωριών με τη μορφή μερικής απασχόλησης ή ημερών αδείας είναι συμβατή με την εν λόγω οδηγία” της ΕΕ.

Και τι δεν έχει αντιγράψει ακόμη ο κ. Χατζηδάκης; Αυτό που δε γράφτηκε εκτενώς, είναι πως στο Βέλγιο αλλάζει και το πλαίσιο πληρωμής της νυχτερινής εργασίας με ένα χτύπημα στα μισθολογικά δικαιώματα. Οι νυχτερινές ώρες προσαυξημένης πληρωμής για τους εργαζόμενους θα ξεκινούν από τις 12 τα μεσάνυχτα αντί για τις οχτώ το απόγευμα, που ισχύει τώρα.

Λέτε να του δίνουμε ιδέες;

Για να λέμε και την αλήθεια βέβαια, η μόνη χώρα που προχώρησε σε επιλογή τετραήμερου με τήρηση του 8ωρου και χωρίς αντεργατικές “προσαρμογές”, είναι η Ισλανδία.

Συγκεκριμένα, από το 2015 μέχρι το 2019 η Ισλανδία δοκίμασε την τετραήμερη εργασία περιορίζοντας ταυτόχρονα τις ώρες εργασίας ανά εβδομάδα στις 35 ή 36 από 40 χωρίς ωστόσο μισθολογικές μειώσεις. Στο τεστ συμμετείχαν 2.500 εργαζόμενοι. Μετά το τέλος της δοκιμής συνδικαλιστικές οργανώσεις και εργοδότες συμφώνησαν σε μόνιμες περικοπές ωρών εργασίας. Περίπου το 86% των εργαζομένων στην Ισλανδία έχουν τώρα δικαίωμα στην τετραήμερη εργασία, μιας και οι εργοδότες κατάλαβαν πως το “ανθρώπινο” τετραήμερο, αποδίδει καλύτερα σε ποιοτικούς όρους (μένει να δούμε και τα ισπανικά πειράματα πάνω στην ίδια κατεύθυνση).

Εν κατακλείδι, η αλήθεια είναι πως ο Χατζηδάκης, είπε την ωμή αλήθεια. Και στην Ελλάδα δουλεύουμε τετραήμερο μόνο που γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις