Κοντά στην “ήττα” της φαλάκρας: Έφτιαξαν ανθρώπινο δέρμα με τρίχες

Ένα σημαντικό βήμα για τη δημιουργία στο εργαστήριο κανονικού ανθρωπίνου δέρματος, που μπορεί να γεννήσει τρίχες, έκαναν επιστήμονες στις ΗΠΑ, αναγεννώντας θύλακες τριχών από ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα. Το επίτευγμα μας φέρνει πιο κοντά στη δημιουργία απεριόριστης προσφοράς θυλάκων τριχών, που θα μπορούν να εμφυτευθούν στο κεφάλι ανθρώπων φαλακρών ή με αραιά μαλλιά. Παράλληλα, άνθρωποι με τραύματα και γενετικές παθήσεις του δέρματος θα έχουν νέες θεραπευτικές δυνατότητες.

Ξεκινώντας από αναπρογραμματισμένα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, οι επιστήμονες δημιούργησαν σφαιροειδή οργανοειδή του δέρματος, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να σχηματίσουν σταδιακά -μετά από καλλιέργεια τεσσάρων έως πέντε μηνών- κανονικό ιστό δέρματος με πολλαπλά στρώματα επιδερμίδας και χορίου (της δεύτερης στοιβάδας με το υποδόριο λίπος), διαθέτοντας θύλακες τριχών, σμηγματογόνους αδένες, μυς και νευρικά κυκλώματα. Με άλλα λόγια, δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στο εργαστήριο σχεδόν πλήρες ανθρώπινο δέρμα με όλα τα συστατικά και τις δυνατότητες του.

Το δέρμα είναι ένα πολύπλοκο πολυεπίπεδο όργανο, που εμπλέκεται σε διάφορες διαδικασίες του σώματος, από τη ρύθμιση της θερμοκρασίας και την κατακράτηση σωματικών υγρών μέχρι την αίσθηση της αφής και του πόνου. Η κατασκευή δέρματος με όλες τις συναφείς βιολογικές δομές του έχει μέχρι σήμερα αποδειχθεί πολύ μεγάλη βιοϊατρική πρόκληση για τους επιστήμονες.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Καρλ Κέλερ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», εμφύτευσαν το εργαστηριακό δέρμα σε ποντίκια και διαπίστωσαν ότι, σε περισσότερα από τα μισά πειραματόζωα (55%), εμφανίστηκαν από τα μοσχεύματα τρίχες μήκους δύο έως πέντε χιλιοστών.

Μένουν ακόμη αρκετά ερωτήματα να απαντηθούν προτού η νέα τεχνική αξιοποιηθεί κλινικά και θεραπευτικά σε ανθρώπους με φαλάκρα ή δερματολογικά προβλήματα. Μεταξύ άλλων, χρειάστηκαν μήνες εργαστηριακής καλλιέργειας των οργανοειδών, προτού καταστεί εφικτό να εμφυτευθούν στα πειραματόζωα, κάτι που θα αποτελούσε πρόβλημα στην περίπτωση ανθρώπων με σοβαρά εγκαύματα, οι οποίοι έχουν ανάγκη άμεσης μεταμόσχευσης δέρματος. Επιπλέον, οι τρίχες που φύτρωσαν στα πειραματόζωα, ήσαν αρκετά μικρές, ενώ η χρήση πολυδύναμων βλαστικών κυττάρων εγκυμονεί πάντα τον κίνδυνο ανεπιθύμητων παρενεργειών, όπως η δημιουργία καρκινικών όγκων. Μια εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι η χρήση ενήλικων βλαστοκυττάρων.

Πάντως, ο ελληνικής καταγωγής καθηγητής Δερματολογίας, Γιώργος Κοτσαρέλης, του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, ένας από τους πρωτοπόρους διεθνώς στις προσπάθειες δημιουργίας δέρματος, δήλωσε στο «Nature» ότι «η νέα έρευνα φέρνει πολλές υποσχέσεις για κλινική μετάφραση της» και εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι «τελικά η έρευνα θα πραγματοποιήσει τις υποσχέσεις της».