Εκλογές: Πώς έγινε και το 2021… διπλασιάστηκαν οι απόδημοι ψηφοφόροι;

Πώς γίνεται μετά την ανάληψη της ηγεσίας του υπουργείου Εσωτερικών από τον Μάκη Βορίδη, ο – κατ’ εκτίμηση- αριθμός των απόδημων ψηφοφόρων που θα μετέχουν στις επόμενες εκλογές, να έχει διπλασιαστεί; Το ερώτημα αυτό φαίνεται να πλανάται πάνω από την πολιτική ζωή της χώρας και να απασχολεί την αντιπολίτευση. Ιδίως όταν οι αβεβαιότητες που προκαλεί η πανδημία σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, κάθε άλλο παρά αποκλείουν το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Δηλαδή κάλπες πριν το καλοκαίρι του 2023.

Διαρροές και δημοσιεύματα

Η εφαρμογή του νόμου 4648/19 για την διευκόλυνση της ψήφου των απόδημων που ψηφίστηκε από 288 βουλευτές τον Δεκέμβριο του 2019, φαινομενικά «ένωσε» τα περισσότερα πολιτικά κόμματα. Υπήρξαν οι ανάλογες εκατέρωθεν συναινέσεις και οι διατάξεις του σε σημαντικό βαθμό καθορίστηκαν με διακομματική σύμπνοια.

Έναν χρόνο αργότερα όμως, φαίνεται να καταγράφεται μεγάλη δυσπιστία σχετικά με το αν η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει τις διατάξεις αυτές προκειμένου να διαμορφώσει πιο ευνοϊκές συνθήκες για την Νέα Δημοκρατία στο σώμα των ψηφοφόρων.

Οι υπόνοιες πολλαπλασιάστηκαν μετά από πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα» στις 30 Ιανουαρίου για την ψήφο των απόδημων. Εκεί γίνονταν λόγος για «δεξαμενή 800.000 ψηφοφόρων». Η εφημερίδα επικαλέστηκε πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες το ζήτημα των απόδημων ψηφοφόρων είναι οργανωτική προτεραιότητα της κυβέρνησης και το «κρυφό χαρτί» που διαθέτει ενόψει των επόμενων εκλογών. Όποτε και αν αυτές γίνουν.

Τι προβλέπει ο νόμος

Να θυμήσουμε η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει σειρά περιορισμούς για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. από τους απόδημους. Αυτοί συμφωνήθηκαν μετά από διακομματικές διαβουλεύσεις το Φθινόπωρο του 2019. Διαπνέονται από την λογική του να έχου οργανική σχέση με την χώρα, όσοι θα εγγραφούν στους εκλογικούς καταλόγους.

Σε γενικές γραμμές, οι προϋποθέσεις που τίθενται είναι, όσοι θα εγγραφούν να έχουν ζήσει δύο από τα τελευταία 35 χρόνια στην Ελλάδα. Επίσης να έχουν υποβάλλει φορολογική δήλωση ή δήλωση περιουσιακών στοιχείων σε ένα από τα προηγούμενα δύο έτη. Την διαδικασία συγκρότησης των εκλογικών καταλόγων, -σύμφωνα πάντα με την ισχύουσα νομοθεσία- θα εποπτεύει,μεταξύ άλλων, επιτροπή που θα συμμετέχουν οι εκπρόσωποι των κοινοβουλευτικών κομμάτων.

Προβληματισμός κι ερωτήματα από τον ΣΥΡΙΖΑ

‘Ήδη τα πρώτα δείγματαν δυσπιστίας από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ έχουν διαφανεί. Αρχικά με την δήλωση του Παύλου Πολλάκη. Από τις 11 Ιανουαρίου ο τομεάρχης διαφάνειας του ΣΥΡΙΖΑ μιλώντας στην Βουλή κατά την διάρκεια της συζήτησης νομοσχεδίου για το ΑΣΕΠ, απευθύνθηκε στον υπουργό Εσωτερικών Μάκη Βορίδη λέγοντας: «Μπήκατε υπουργός Εσωτερικών για να ετοιμάσετε τις επόμενες εκλογές, με τη φιλοδοξία ότι κινητοποιώντας τα εθνικιστικά-ακροδεξιά δίκτυα της ομογένειας θα μπορέσετε να επιτύχετε διαφορά επιστολικών ψήφων, που θα επιτρέψει είτε οριακή σας νίκη είτε την όχι συντριπτική σας ήττα». Ο Μάκης Βορίδης είχε απαντήσει ότι η εφαρμογή του νόμου για την ψήφο των απόδημων αποτελεί τόσο συνταγματική επιταγή όσο και νόμο του κράτους ψηφισμένο μάλιστα με ευρύτατη πλειοψηφία.

Όπως φαίνεται το θέμα αυτό δεν αποτελεί προσωπική υπόνοια του Παύλου Πολλάκη αλλά συνολικά της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Για τον λόγο αυτό 50 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, με πρώτη υπογράφουσα την γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, Όλγα Γεροβασίλη, κατέθεσαν ερώτηση στην Βουλή. Ζητούν από την κυβέρνηση να προσδιορίσει ποιος είναι ο αριθμός των απόδημων ψηφοφόρων που δυνητικά θα μετάσχουν στην επόμενη εκλογική διαδικασία.

Στην ερώτηση γίνεται επίκληση του προαναφερθέντος δημοσιεύματος της εφημερίδα «Τα ΝΕΑ». Σημειώνεται πως καταγράφεται «στο ως άνω δημοσίευμα περί 800.000 εν δυνάμει ψηφοφόρων του ν. 4648/2019 από τις 340.000 για τις οποίες έκανε λόγο το Υπουργείο Εσωτερικών με βάση τα στοιχεία της Α.Α.Δ.Ε». Αναφέρεται επίσης ότι «το ζήτημα άπτεται πρόδηλα του δημοσίου συμφέροντος για διαφάνεια ενώ ενδέχεται περαιτέρω να απασχολήσει αρμοδίως τη Διακομματική Επιτροπή του της παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 4648/2019, η οποία μετά πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, θεσμοθετήθηκε ακριβώς για να διασφαλιστεί ο έλεγχος της διαδικασίας εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους».

Με βάση αυτά τα υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών καλούνται να απαντήσουν σε δύο ερωτήματα: «Ποιο είναι το πλήθος των ενεργών ΑΦΜ και άρα των εκτός Επικρατείας εν δυνάμει εκλογέων» και από αυτά «ποιο το πλήθος εκείνων που έχουν διαμείνει συνολικά 2 έτη εντός της Ελληνικής Επικράτειας κατά τα τελευταία 35 έτη».

Τι έχουν δηλώσει υπουργοί και βουλευτές για τον αριθμό των απόδημων ψηφοφόρων

Ο ισχυρισμός, σύμφωνα με τον οποίο ο εκτιμώμενος αριθμός ψηφοφόρων που αφορούν οι ρυθμίσεις του νόμου για την ψήφο των απόδημων ήταν μικρότερος από 800.000, μοιάζει να τεκμηριώνεται. Κυρίως από τοποθετήσεις των ίδιων των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, που πήραν τον λόγο κατά την διάρκεια της συζήτησης του σχετικού νομοσχεδίου στην Βουλή.

Αυτή την άποψη επι παραδείγματι είχε η Χριστίνα Αλεξοπούλου, βουλευτής Αχαϊάς της Νέας Δημοκρατίας. Όπως είχε σχολιάσει «επιτέλους, το πολιτικό σύστημα κάνει πράξη τη δέσμευσή του απέναντι σ’ όλους τους συμπατριώτες μας του εξωτερικού. Τριακόσιοι σαράντα χιλιάδες Έλληνες αποκτούν σήμερα το δικαίωμα ψήφου».

Πιο αισιόδοξος στον υπολογισμό που έκανε ήταν ο Στέφανος Γκίκας, βουλευτής Κέρκυρας της Νέας Δημοκρατίας. Ανέφερε χαρακτηριστικά: «Αν σκεφτούμε ότι μόνο στην Αμερική είναι πάνω από τρία εκατομμύρια Έλληνες, στην Αυστραλία επτακόσιες χιλιάδες, σε άλλες χώρες της Ευρώπης κοντά τετρακόσιες χιλιάδες, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι η σημερινή ημέρα για όλους αυτούς τους Έλληνες. Βεβαίως, στον νόμο αυτόν μπαίνουν κάποιες δικλίδες. Παρ’ όλα αυτά, δίνεται η δυνατότητα σε μεγάλο αριθμό, που νομίζω θα προσεγγίσει τις πεντακόσιες χιλιάδες, να ασκήσουν το δικαίωμά τους, το δικαίωμα της ψήφου».

Κάπως πιο συγκρατημένος ήταν στις εκτιμήσεις του ο Χριστόδουλος Στεφανάδης, βουλευτής Σάμου της Ν.Δ (και οικοδεσπότης στο περίφημο γεύμα του πρωθυπουργού στην Ικαρία). Σημείωσε πως «μία έρευνα αναφέρει ότι μεγάλος αριθμός των Ελλήνων ανδρών της Διασποράς έχει πραγματοποιήσει τη στρατιωτική του θητεία στην Ελλάδα, ενώ έχει ακόμα και περιουσιακά στοιχεία εδώ πέρα. Υπολογίζεται ότι πάνω από τριακόσιες πενήντα χιλιάδες Έλληνες ομογενείς είναι γραμμένοι στους εκλογικούς μας καταλόγους και έχουν βέβαια ελληνικό φορολογικό μητρώο. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί εάν αυτοί οι άνθρωποι αισθανθούν ότι μπορούν να συμμετάσχουν ενεργά στα ελληνικά δρώμενα με μία ψήφο στις εθνικές εκλογές».

Η τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών, αποτελούμενη από τον Τάκη Θεοδωρικάκο, τον Θόδωρο Λιβάνιο και τον Θόδωρο Καράογλου, απέφυγε να αναφερθεί σε συγκεκριμένους αριθμούς.

Ο Τάκης Θεοδωρικάκος είχε μιλήσει για «εκατοντάδες χιλιάδες». Ήταν όμως ιδιαίτερα επιφυλακτικός σχετικά με το πόσοι από αυτούς θα ασκήσουν το εκλογικό δικαίωμα. Όπως ανέφερε «η ρύθμιση αφορά εν τοις πράγμασι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες του εξωτερικού. Σημασία έχει πόσοι απ’ αυτούς θα θελήσουν να αξιοποιήσουν αυτήν τη δυνατότητα. Αυτό εξαρτάται από τα μηνύματα που θα εκπέμψουν η Εθνική Αντιπροσωπεία και το πολιτικό σύστημα σήμερα και το επόμενο χρονικό διάστημα, από την ενημέρωση που οφείλουμε να κάνουμε στους Έλληνες του εξωτερικού και ασφαλώς από τη στάση που θα κρατήσουν τα οργανωμένα σύνολα και οι δυνάμεις των Ελλήνων μεταναστών».

Ο υφυπουργός Θόδωρος Καράογλου είχε αναφερθεί σε 400.000 ψηφοφόρους αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να γίνουν περισσότεροι. Είχε ενδεικτικά πει πως «ακούω πολύ συχνά συναδέλφους από τα κόμματα της Αντιπολίτευσης να υποστηρίζουν ότι από τους Έλληνες του εξωτερικού μόνο οι περίπου τετρακόσιες χιλιάδες είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και έχουν ελληνικό αριθμό φορολογικού μητρώου. Παραβλέπουν, ωστόσο, ότι εάν η μητέρα Ελλάδα δείξει με πράξεις σε αυτούς τους ανθρώπους πως τους θεωρεί ενεργούς πολίτες, τότε δεν χωράει καμμία αμφιβολία ότι ο παραπάνω αριθμός θα αυξηθεί πολύ σημαντικά».

Λιβάνιος: Μικρά τα ποσοστά συμμετοχής χωρίς ψηφιοποίηση

Ενδιαφέρον όμως είχε η τοποθέτηση του τότε υφυπουργού Εσωτερικών και σήμερα υπουργού παρά τω πρωθυπουργώ Θόδωρου Λιβάνιου. Είχε επισημάνει ότι αν δεν γίνει εύκολη και ψηφιακή η διαδικασία της ψήφου των ομογενών πολύ μικρά θα είναι τα ποσοστά αυτών που θα συμμετάσχουν.

Ως παράδειγμα είχε αναφέρει τους ομογενείς στην Ευρώπη. Σημείωσε ότι στις τελευταίες ευρωεκλογές «δεκαπέντε χιλιάδες Έλληνες πολίτες γράφτηκαν να ψηφίσουν από το εξωτερικό. Και πόσοι ψήφισαν; Δώδεκα χιλιάδες. Γιατί; Γιατί έπρεπε να πάνε μια φορά στο προξενείο να υποβάλλουν τα χαρτιά και να πάνε και μια δεύτερη φορά να ψηφίσουν. Δεν νομίζω ότι κάποιος που κατοικεί στο Εδιμβούργο είναι εύκολο να μεταβεί στο Λονδίνο δύο φορές μέσα σε είκοσι πέντε-τριάντα μέρες σε εργάσιμη μέρα, για να ψηφίσει».

Ο Θόδωρος Λιβάνιος είχε αναφερθεί όμως και σε προβλήματα που υπάρχουν στους εκλογικούς καταλόγους. Επισήμανε ότι με βάση την απογραφή του 2001 υπάρχουν «έλληνες πολίτες άνω των εβδομήντα ετών, ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες. Στον εκλογικό κατάλογο είναι δύο εκατομμύρια τετρακόσιες χιλιάδες. Υπάρχουν, δηλαδή, εννιακόσιες χιλιάδες άνθρωποι που είναι άνω των εβδομήντα ετών και οι οποίοι δεν απογράφονται στην Ελλάδα. Και προφανώς, δεν είναι όλοι κάτοικοι του εξωτερικού. Είναι προβλήματα κυρίως από κατοίκους του εξωτερικού οι οποίοι έχουν πεθάνει και δεν έχουν ενημερωθεί οι βασικοί εκλογικοί κατάλογοι και πρέπει να φτάσουν εκατόν δεκαπέντε ετών, οπότε σβήνονται αυτοδικαίως».

Ξεκαθάρισμα

Η υπόθεση των απόδημων ψηφοφόρων– αν δεν ξεκαθαριστεί- θα μπορούσε να αναχθεί στο άμεσο μέλλον σε σοβαρό ζήτημα της δημοκρατικής λειτουργίας. Ιδίως αν αναλογιστεί κανείς δύο παράγοντες:

Ο πρώτος είναι οι οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις δεν προϊδεάζουν για μία ομαλή πολιτική πορεία τα επόμενα χρόνια. Ακόμη και αν τιθασευτεί –όπως άπαντες εύχονται- η υγειονομική κρίση, είναι κοινή παραδοχή πως θα επακολουθήσει μια οικονομική κρίση. Τέτοια που δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί το μέγεθος και η διάρκειά της. Σε αυτές τις συνθήκες η προηγούμενη δεκαετία απέδειξε ότι οι πρόωρες εκλογές δεν μπορούν να θεωρηθούν απίθανο ενδεχόμενο. Τουναντίον.

Ο δεύτερος αφορά τα εκλογικά μεγέθη και το εκλογικό σύστημα. Η δυνητική πιθανότητα άσκησης του εκλογικού δικαιώματος από 400.000 ψηφοφόρους είναι σημαντικός παράγοντας αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το ΚΙΝ.ΑΛ στις εκλογές του 2019 έλαβε 457.623 ψήφους συγκεντρώνοντας ποσοστό 8,1%. Προφανώς η αναφορά σε αριθμούς της τάξης των 800.000 ψηφοφόρων αφορά ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό.

Επίσης όπως είναι γνωστό οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Έτσι τα μεγέθη του εκλογικού σώματος συνολικά, αλλά και προσθήκες ψηφοφόρων της τάξης των 50.000, 100.000 ή και περισσότερων μπορεί να κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα. Ιδίως αν – επί παραδείγματι – καθορίσουν ποσοστά κομμάτων που μπορούν να συνεργαστούν ή ακόμη και αυτοδυναμίες.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr