Χαράλαμπος Αγγελόπουλος: Γιατί επιλέγουμε να παίζουμε 6 πιάνα με 12 πιανίστες

Ο πολυσχιδής βιρτουόζος του πιάνου έρχεται στην Αθήνα για να γιορτάσει σε μια μοναδική σύμπραξη με τη Κρατική Ορχήστρα Αθηνών τα 250 χρόνια που συμπληρώνονται από τη γέννηση του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ
12 Οκτωβρίου 2019 10:17

Ρηξικέλευθος, ανατρεπτικός, επαναστατικός, ηρωικός… Το 2020 συμπληρώνονται 250 χρόνια από τη γέννηση ενός από τους πιο επιδραστικούς συνθέτες όλων των εποχών, του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (ΚΟΑ) τιμά με μια συναυλία της την ερχόμενη Παρασκευή 18/10 στο Μέγαρο Μουσικής την επέτειο, επιλέγοντας τόσο τα σωστά κομμάτια – εμβληματικές δημιουργίες του Μπετόβεν όσο και τον ιδανικό μουσικό για να τα ερμηνεύσει…

Ο λόγος για τον πολυσχιδή βιρτουόζο του πιάνου, Χαράλαμπο Αγγελόπουλο, έναν καλλιτέχνη που μας κάνει να αισιοδοξούμε για το μέλλον της μουσικής και να απολαμβάνουμε το παρόν της.

Το News 24/7 μίλησε με τον Χ. Αγγελόπουλο για τις επιρροές του, τον Μπετόβεν, τη σύμπραξη με την ΚΟΑ, τους περίφημους Piandaemonium (ένα μουσικό σχήμα που έρχεται να ανατρέψει τους συμβατικούς μουσικούς κανόνες) τη συμμετοχή του σε Φεστιβάλ της Αθήνας και της Θεσσαλονίκη αλλά και τις δεκάδες φορές που έχει διακριθεί.

Το πιάνο έχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε όλα τα είδη μουσικής και φυσικά στην κλασική. Πιστεύετε ότι ενστικτωδώς αυτό ήταν ένα από τα στοιχεία που σας γοήτευσαν αρχικά;

«Είναι πιθανό. Απ’ όσα μου λένε οι γονείς μου, ζητούσα στην ηλικία των 5 ή 6 να ξεκινήσω μουσική και ειδικά πιάνο. Σε τόσο μικρές ηλικίες πιστεύω, δεν μπορείς να ξέρεις γιατί θέλεις κάτι. Μπορεί να έχεις επηρεαστεί από φίλους, γνωστούς ή και μόνο να θέλεις να μιμηθείς κάποιον που θαυμάζεις.»

Ποια είναι η πιο παλιά σας ανάμνηση που σχετίζεται με το πιάνο;

«Όταν πήγα στο πρώτο μου μάθημα μας είπαν ότι καλύτερα θα ήταν να ξεκινήσω πιάνο έναν χρόνο μετά, γιατί έχω πολύ μικρά χέρια!»

Σπουδάσατε δίπλα σε σημαντικές δασκάλες, όπως η Ιωάννα Σημηριώτη αλλά και η Δόμνα Ευνουχίδου. Τι κρατάτε από αυτές;

«Η κυρία Σημηριώτη δεν είναι πια στη ζωή. Είχαμε μια εξαιρετική προσωπική σχέση, ήτανε δασκάλα μου μέχρι τα δεκαεννιά μου. Με ενθάρρυνε συνεχώς και μου έδινε ώθηση για να συνεχίσω να προσπαθώ να εξελίσσομαι μουσικά. Η Δόμνα Ευνουχίδου είναι ο άνθρωπος που εμπιστεύομαι, σέβομαι και αναφέρομαι μουσικά σε κάθε σχεδόν επαγγελματικό μου βήμα. Πολύ συχνά της παίζω πριν από κάποια συναυλία, συζητάμε πολύ, μαθαίνω συνέχεια.»

Όταν εμφανίζεστε μαζί με κάποια από τις πάλαι ποτέ δασκάλες σας, ποιο είναι το κυρίαρχο συναίσθημα;

«Απερίγραπτη χαρά, τιμή, αποδοχή.»

Το ρεπερτόριό σας είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο, συμπεριλαμβάνοντας κοντσέρτα αλλά και έργα μουσικής δωματίου ενώ ταυτόχρονα οι συνθέσεις που ερμηνεύετε ξεκινούν από τον Μπαχ και φτάνουν σε σύγχρονες δημιουργίες. Ποια ανάγκη σας καλύπτουν αυτές οι εναλλαγές;

«Η αλήθεια είναι ότι όσον αφορά στο ρεπερτόριο τα τελευταία χρόνια προτιμώ να μελετώ έργα του κλασικισμού και του ρομαντισμού, κυρίως του πρώιμου. Φυσικά ένας μουσικός πρέπει να είναι έτοιμος να υπηρετήσει κάθε είδος μουσικής με σοβαρότητα και πειθώ.»

Πόσες ώρες μελέτης απαιτούνται καθημερινά για να διατηρείστε σε φόρμα; Ποιο είναι το μεγαλύτερο διάστημα – μέχρι σήμερα – που έχετε απόσχει από την εξάσκηση;

«Τέσσερις με πέντε. Όσον αφορά στο μεγαλύτερο διάστημα αποχής από μελέτη είναι κάποιοι μήνες.»

Το πιάνο δεν ανήκει οργανικά σε μια συμφωνική Ορχήστρα, αλλά πολλοί συνθέτες έχουν γράψει έργα για πιάνο και Ορχήστρα. Ποιος από αυτούς κατάφερε να επιτύχει έναν πολύ υψηλό βαθμό ανάδειξης του οργάνου και επικοινωνίας με την Ορχήστρα ;

«Ο Ραχμάνινοφ ως ένας εξαιρετικός πιανίστας και οι Μπετόβεν, Μπραμς και Τσαικόφσκι κυρίως για το συμφωνικό μέρος και τους “διαλόγους” του πιάνου με την ορχήστρα.»

Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στη μουσική δωματίου;

«Η δουλειά του μουσικού πολλές φορές μπορεί να γίνει αρκετά μονότονη όταν είσαι για ώρες σε κάποιο χώρο μελέτης. Στη μουσική δωματίου επικοινωνείς με συναδέλφους σου, μοιράζεσαι μουσικά βιώματα, αλλά και γίνεσαι αποδέκτης νέων ιδεών, απόψεων και τάσεων.»

Από το 2012 οργανώνετε το Φεστιβάλ Πιάνου Θεσσαλονίκης. Πώς ξεκίνησε αυτή η ιδέα; Έχετε πει ότι “έφερε νέους, αλλά και μεγαλύτερους πιο κοντά στη μουσική, σε νέα ακούσματα υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου”. Ήταν αυτός ένας λόγος;

«Ξεκίνησε κυρίως λόγω της γενικής κρίσης. Σκεφτήκαμε με το Νίκο Κυριόσογλου, με τον οποίο είχαμε την αρχική ιδέα, ότι πρέπει να δημιουργήσουμε με όποιες δυνάμεις έχουμε κάποιο πλαίσιο δράσεων για Έλληνες κατά βάση πιανίστες, που λόγω συνθηκών δεν έβρισκαν αρκετά συχνά βήμα να δείξουν τη δουλειά τους. Μέσω αυτού δώσαμε τη δυνατότητα στο πλατύ κοινό να ακούσει σε έναν οργανωμένο θεματικό κύκλο εξαιρετικούς πιανίστες, κάτι που σε σταθερή βάση θεωρούσαμε πως έλειπε από την πόλη μας.»

Ο πολυσχιδής βιρτουόζος του πιάνου, Χαράλαμπος Αγγελόπουλος ΚΟΑ

Και από το 2017 είστε υπεύθυνος καλλιτεχνικού προγράμματος του Φεστιβάλ Πιάνου της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ. Ποιες επιλογές σας επέτρεψε η νέα αυτή θέση που διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατές;

«Στην ουσία το Φεστιβάλ Πιάνου της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ και το Φεστιβάλ Πιάνου Θεσσαλονίκης, “τρέχουν” σχεδόν παράλληλα χρονικά, ενώ σχεδόν όλες οι δράσεις επαναλαμβάνονται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Οι υποδομές που υπάρχουν στην ΕΛΣ σε επίπεδο αιθουσών, ακουστικής, προσωπικού, αλλά κυρίως η φερεγγυότητα και η σοβαρότητα σε επίπεδο διοίκησης, συνεργασίας και οικονομικής στήριξης, δίνουν τη δυνατότητα να οραματίζεσαι και να δημιουργείς.»

Είστε επίσης ιδρυτικό μέλος του συνόλου Piandaemonium (6 πιάνα – 12 πιανίστες). Με ποιο σκεπτικό επιλέγετε τα έργα και ποια διάσταση του οργάνου θέλετε να αναδείξετε;

«Το Piandaemonium παίζει κυρίως διασκευές γνωστών συμφωνικών έργων, πρώτες εκτελέσεις νέων έργων γραμμένων ειδικά για το σχήμα, αλλά και αυθεντικά έργα σε ποικίλους πιανιστικούς συνδυασμούς. Ο κύριος στόχος μας είναι μέσω μιας παρέας μουσικών να καταπολεμήσουμε τη μοναχικότητα του πιανίστα και να επαναπροσδιορίσουμε τον παραδοσιακό πιανιστικό ήχο δημιουργώντας μία σύγχρονη ορχήστρα πιάνων.»

Έχετε μία συνεργασία ετών με τον πιανίστα Τίτο Γουβέλη σε ρεπερτόριο για δύο πιάνα και τέσσερα χέρια, αλλά και με τη σοπράνο Μυρτώ Παπαθανασίου. Σε ποια βάση συγκροτούνται οι επιτυχημένες συνεργασίες, ποια είναι τα απαιτούμενα στοιχεία;

«Στη βάση της φιλίας, του σεβασμού, αλλά και του θαυμασμού του συνεργάτη σου.»

Έχετε στο ενεργητικό σας και πολλές ηχογραφήσεις. Πότε θεωρείται μια ηχογράφηση επιτυχημένη; Ποια τα στοιχεία που την χαρακτηρίζουν;

«Νομίζω όταν ο ίδιος ο καλλιτέχνης θέλει και ξαναθέλει να την ακούσει, θεωρώ δε ότι οι ζωντανές ηχογραφήσεις από συναυλίες έχουν συνήθως και μία ιδιαίτερη ενέργεια που προσωπικά λατρεύω.»

Πολλά τα βραβεία και οι διακρίσεις που έχετε λάβει. Ποιος ο αντίκτυπος στην καριέρα σας αλλά και στην ψυχολογία σας; Είναι μία επιβράβευση της προσπάθειας που καταβάλει ένας μουσικός ή αισθάνεστε ότι κάθε φορά πρέπει να βάζετε τον πήχη ψηλότερα;

«Οι εμπειρίες των διαγωνισμών είναι πάντα σημαντικές. Οι διακρίσεις επίσης, αλλά μπορεί να υπάρξουν και πολλές στιγμές απογοήτευσης ή αποτυχίας. Αυτές μάλιστα οι στιγμές συνήθως είναι και οι περισσότερες. Είναι σημαντικό θεωρώ να κρατάς τα καλά συναισθήματα και να ζυγίζεις, να αξιολογείς και μετά να διώχνεις τα αρνητικά. Να προχωράς και να κοιτάς μπροστά.»

Έχετε συμπράξει πολλές φορές με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Πώς νιώθετε για την επιστροφή σας στην Αθήνα;

«Είναι χαρά και τιμή να συμπράττεις με ένα από τα σημαντικότερα μουσικά σχήματα της χώρας. Στην Αθήνα ζούσα κάποια χρόνια, είναι πόλη που αγαπώ και πάντα χαίρομαι όταν επισκέπτομαι.»

Στη συναυλία της 18 Οκτωβρίου, πρόκειται να ερμηνεύσετε το Δεύτερο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπετόβεν, ένα έργο της πρώιμης περιόδου, με επιρροές από τους Μότσαρτ και Χάυντν, αλλά και συνθετικές «εκπλήξεις», που μαρτυρούν την ιδιοφυΐα του συνθέτη. Ποιες οι μεγαλύτερες προκλήσεις και δυσκολίες στο συγκεκριμένο Κοντσέρτο;

«Το να βρεις την ισορροπία ανάμεσα στο παιδικό, το χαριτωμένο, το διάφανο της πρώιμης περιόδου του συνθέτη και στο λαμπρό, στιβαρό, συμφωνικό που γενικά ο Μπετόβεν αντιπροσωπεύει.»

Η συναυλία, στην οποία θα εμφανιστείτε, ανοίγει και τον Κύκλο «Μπετόβεν: 250 χρόνια», που είναι αφιερωμένος στα 250 χρόνια από τη γέννηση του συνθέτη. Δεδομένου του ότι έχει γράψει πολύ ωραία έργα για πιάνο και με έντονες συναισθηματικές εναλλαγές τι σημαίνει για εσάς ως συνθέτης;

«Είναι από τους αγαπημένους μου για να μην πω ο πιο αγαπημένος. Κάθε του έργο, σονάτα, κονσέρτο, έργο μουσικής δωματίου, ανεξαρτήτως περιόδου γραφής είναι τόσο πλήρες. Η δε εξέλιξη που αντιλαμβάνεται κανείς συνθετικά και η συμφωνική του γραφή είναι κάτι τόσο μοναδικό.»

Έχετε πει ότι «το πιάνο έχει αποκτήσει νέους φίλους» στη χώρα μας. Τι εννοείτε;

«Αναφέρθηκα στο Φεστιβάλ Πιάνου Θεσσαλονίκης που διοργανώνω.»

Ποιο το μεγαλύτερο – πραγματοποιήσιμο ή μη – όνειρό σας;

«Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο. Νιώθω αρκετά τυχερός και πλήρης για τις καλλιτεχνικές δυνατότητες που κατά καιρούς είχα.»